«Πέθανε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε». Η είδηση έπεσε σαν «βόμβα» το πρωί της 27ης Δεκεμβρίου ότι ο «σκληρός» υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, ο άνθρωπος που πίεσε όσο κανείς για το Grexit, εκείνος που πολλές φορές χαρακτηρίστηκε ανάλγητος, έφυγε από τη ζωή.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε, δίκαια μάλλον, τη φήμη του σκληρού. Πολιτικός που είδε την Άνγκελα Μέρκελ να του «κλέβει» τη δόξα δυο φορές, αναγκάστηκε να μείνει στη «σκιά» της αλλά ως υπουργός Οικονομικών των κυβερνήσεών της κατάφερε πολλές φορές να είναι εκείνος το σημείο αναφοράς.
50 χρόνια στην πολιτική ζωή της Γερμανίας, μόνο δυο θέσεις δεν είχε ποτέ: του καγκελάριου και του Προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Κανείς δεν ήξερε ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πάλευε με τον καρκίνο το τελευταία χρόνια. Το έμαθαν όλοι τη μέρα που πέθανε. Κι αν για την Ελλάδα της κρίσης ο Σόιμπλε ήταν ο κακός Γερμανός που επέβαλε τη λιτότητα, για τους Γερμανούς ήταν ένας από τους statesmen της χώρας, από τους αρχιτέκτονες της επανένωσης.
Τον συμπαθούσε ή τον αντιπαθούσε κανείς, συμφωνούσε ή διαφωνούσε με τις απόψεις και τις πολιτικές του, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν ένα σημείο αναφοράς στη σύγχρονη γερμανική πολιτική ιστορία. Κι αν πολλοί πίστεψαν ότι η Μέρκελ, το 2017, τον έστειλε στη Βουλή για να… μην τον έχει άλλο στα πόδια της, η άλλη άποψη λέει πως του έδωσε τα κλειστά της Bundestag γιατί τότε επέστρεψε η ακροδεξιά στη γερμανική Βουλή.
Γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου του 1942 στο Φράιμπουργκ. Σπούδασε οικονομικά στο πανεπιστήμιο της γενέτειράς του και του Αμβούργου και το 1971 πήρε διδακτορικό στη Νομική. Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, εργάστηκε ως εφοριακός και ως δικηγόρος.
Από το 1969 ήταν παντρεμένος με την Ίνγκεμποργκ. Η σύζυγός του ήταν οικονομολόγος. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τις κόρες τους Κριστίν, Τζουλιάν και Άννα και τον γιο τους, Χανς Γιοργκ. Απέκτησαν επίσης και τέσσερα εγγόνια.
Κανείς δεν ξέρει πως ήταν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ως σύζυγος, πατέρας και παππούς. Και μάλλον δεν ήθελε και ο ίδιος να τον ξέρουν με αυτές τις ιδιότητες.
Μπήκε στην πολιτική το 1961 και το 1972 εξελέγη βουλευτής. Στην πολιτική του διαδρομή πέρασε από σχεδόν όλες τις θέσεις: επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας, διευθυντής της καγκελαρίας, πρόεδρος του CDU, υπουργός Εσωτερικών και Οικονομικών. Δυο δεν κατέκτησε ποτέ: την καγκελαρία και την προεδρία.
Έφτασε να είναι και πρόεδρος της Bundestag, όταν αποφάσισε να αποχωρήσει από τη θέση του υπουργού Οικονομικών. Σε γερμανική κυβέρνηση μπήκε για πρώτη φορά το 1984, όταν ο Χέλμουτ Κολ τον έκανε προσωπάρχη της καγκελαρίας και υπουργό Ειδικών Καθηκόντων. Το 1989 έγινε υπουργός Εσωτερικών και από αυτή τη θέση έπαιξε κομβικό ρόλο στην επανένωση της χώρας του.
Η σχέση του με την Άγνκελα Μέρκελ ήταν πάντα… περίεργη. Κάποτε, εκείνη του πήρε «μέσα από τα χέρια» την ηγεσία του CDU (του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος) και άρα την καγκελαρία. Αργότερα, ενώ όλοι πίστευαν ότι θα τον πρότεινε για Πρόεδρο της Γερμανίας, δεν το έκανε.
Όταν το 2005 η Μέρκελ κέρδισε τον Σρέντερ και έγινε καγκελάριος, ο Σόιμπλε ήταν υπουργός Εσωτερικών στην πρώτη της κυβέρνηση. Από το 2009 και έως το 2017 τον τοποθέτησε στο υπουργείο Οικονομικών και ποτέ δεν σκέφτηκε (ή δεν τόλμησε) να τον απομακρύνει από εκεί.
Στις αρχές του 2010, όταν χρειάστηκε να μπει στο νοσοκομείο, ο Σόιμπλε θέλησε να παραιτηθεί αλλά η Μέρκελ δεν τον άφησε. Ήταν η απόφαση που μάλλον «σφράγισε» την ιστορία της ευρωζώνης. Της Ελλάδας, σίγουρα, αφού εκείνος τα χρόνια της κρίσης επέμεινε στη δημοσιονομική πειθαρχία, τα μέτρα λιτότητας, τις θυσίες.
Η μέρα που άλλαξε τη ζωή του
Ήταν 12 Οκτωβρίου 1990 όταν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, υπουργός Εσωτερικών τότε, είχε πάει σε προεκλογική εκδήλωση στο Όπεναου. Τη στιγμή που ανέβαινε στο βήμα, ακούστηκαν 3 πυροβολισμοί. Οι δυο σφαίρες, χτύπησαν τον Σόιμπλε στο πρόσωπο και την σπονδυλική στήλη και η τρίτη τον σωματοφύλακά του.
Στο νοσοκομείο όπου μεταφέρθηκε, οι γιατροί τον ενημέρωσαν ότι δεν θα περπατούσε ποτέ ξανά. Η σφαίρα είχε καταστρέψει τον τρίτο θωρακικό σπόνδυλο, προκαλώντας ολική παράλυση από τη μέση και κάτω.
Δεν το έβαλε κάτω, γρήγορα επέστρεψε στο υπουργείο Εσωτερικών και το 1991 ορίστηκε επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κυβερνώντος Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος.
Λίγους μήνες νωρίτερα, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε ζήσει μια μεγάλη στιγμή της καριέρας του: στις 31 Αυγούστου 1990, ως υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση του Χέλμουτ Κολ, συνυπέγραψε τη Συνθήκη για την Επανένωση της Γερμανίας με τον Ανατολικογερμανό ομόλογό του Γκίντερ Κράουζε.
Τον Ιούνιο του 1991, η αγόρευση του Σόιμπλε στη Βουλή έπεισε και τους τελευταίους αναποφάσιστους να υπερψηφίσουν τη μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Βόννη στη Βερολίνο. «Εδώ δεν μιλάμε για έναν ανταγωνισμό μεταξύ δύο πόλεων. Με όλον τον σεβασμό, το ζήτημα δεν είναι οι θέσεις εργασίας ή το κόστος της μετακόμισης. Εδώ μιλάμε για το μέλλον της Γερμανίας».
Πολλοί πίστευαν ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θα γινόταν ο διάδοχος του Χέλμουτ Κολ στην καγκελαρία. Δεν έγινε ποτέ.
Τον Νοέμβριο του 1999 αποκαλύφθηκαν τα «μαύρα ταμεία» του Χέλμουτ Κολ. Ο καγκελάριος αρνήθηκε να κατονομάσει τους κρυφούς χρηματοδότες του. Δεν υπήρχαν στοιχεία για ανάμειξη του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αλλά λίγο αργότερα μία νέα δωρεά 100.000 ευρώ έφερε και τον ίδιο σε δύσκολη θέση. Ο Σόιμπλε πίστευε ότι ενώ ο ίδιος στήριζε τον Κολ, εκείνος δεν του ανταπέδιδε την υποστήριξη.
Λίγο πριν τα Χριστούγεννα η Άνγκελα Μέρκελ με άρθρο-παρέμβαση στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) ζητούσε μία «νέα αρχή» για την CDU. Δεν είχε ενημερώσει τον Σόιμπλε για το άρθρο και όταν εκείνος ζήτησε εξηγήσεις, του έδωσε την αφοπλιστική απάντηση: «Εάν σας ζητούσα έγκριση, δεν θα μου τη δίνατε».
Έτσι, τον Φεβρουάριο του 2000, ο Σόιμπλε παραιτήθηκε από την ηγεσία του CDU και άρχισε η εποχή της Μέρκελ. Κι εκείνη, ίσως και από «τύψεις» (ή από φόβο), τον είχε πάντα στο πλευρό της, αρχικά στο υπουργείο Εσωτερικών και από το 2009 στο υπουργείο Οικονομικών.
Ο Σόιμπλε έγινε ο πρώτος υπουργός ύστερα από 45 χρόνια που κατάρτισε ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Απαιτούσε δημοσιονομική πειθαρχία στη Γερμανία, αλλά και στην Ευρώπη.
Ο Σόιμπλε και το Grexit
Μαζί με την Άγκελα Μέρκελ, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε συνέδεσε το όνομά του με την ελληνική κρίση. Αλλά εκείνος προχώρησε ένα βήμα πιο… πέρα: εκτός από τα σκληρά μέτρα λιτότητας, το 2015 θέλησε να πετάξει την Ελλάδα από το ευρώ. Grexit για ένα διάστημα είχε προτείνει αλλά βρήκε εμπόδιο (και) τη Μέρκελ.
Πολλά χρόνια αργότερα, τον Ιούλιο του 2022, ο Σόιμπλε θα δηλώσει στην εφημερίδα Τα Νέα ότι «δεν ήθελε να βλάψει την Ελλάδα» και ότι την ιδέα του προσωρινού Grexit «είχε υποστηρίξει η μεγάλη πλειοψηφία των υπουργών Οικονομικών στο Eurogroup».