Η Ζάχα Χαντίντ γεννήθηκε στη Βαγδάτη στις 31 Οκτωβρίου 1950 και πέθανε στις 31 Μαρτίου 2016. Η Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid) ήταν Ιρακινή αρχιτέκτονας, εκπρόσωπος της σχολής της αποδόμησης (deconstruction). Έλαβε πτυχίο μαθηματικών από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού πριν κινηθεί στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Αρχιτεκτονικής Ένωσης Λονδίνου. Η Google αποφάσισε να τιμήσει σήμερα την αμβληματική αρχιτέκτονα, Zaha Hadid (Ζάχα Χαντίντ).
Μετά από την αποφοίτησή της, η Zaha Hadid (Ζάχα Χαντίντ) συνεργάστηκε με τους αρχιτέκτονες δασκάλους της, ον Έλληνα Ηλία Ζέγγελη και τον Ολλανδό μαθητή του Ρεμ Κούλχαας στο Γραφείο για τη Μητροπολιτική Αρχιτεκτονική (OMA – Office for Metropolitan Architecture). Εκεί έγινε συνέταιρος το 1977. Ο Ηλίας Ζέγγελης ήταν ο αγαπημένος της καθηγητής. «Ήταν πάντα ένας ατίθασος άνθρωπος. Έπρεπε να προσαρμόζεσαι στις δικές της επιθυμίες. Από πολύ νωρίς είχαμε αντιληφθεί ότι είχαμε να κάνουμε με μεγάλο ταλέντο, κυρίως για τη ζωγραφική της. Είναι πραγματικά κρίμα που δεν βλέπουμε ζωγραφική της» έχει πει σε μια παλαιότερη συνέντευξή του για τη Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid).
Η Ζάχα Χαντίντ, οι γυναίκες και οι διακρίσεις
«Και βέβαια είμαι φεμινίστρια διότι αντιμετωπίζω όλες τις γυναίκες ως όντα προικισμένα, έξυπνα και σκληρά», έλεγε η Ζάχα Χαντίντ (Zaha Ηadid). Το 2008 το περιοδικό Forbes την είχε συμπεριλάβει στη λίστα με τις 100 πιο ισχυρές γυναίκες του κόσμου, ενώ η εφημερίδα Guardian την είχε «εκλέξει» μία από τις 50 πιο κομψές γυναίκες του πλανήτη.
Επί δύο συνεχή έτη η Ζάχα Χαντίντ απέσπασε το βραβείο Stirling, το 2010 για ένα από τα πιο γνωστά έργα της, το Εθνικό Μουσείο των Τεχνών της Ρώμης, MAXXI, και το 2011 για το εκπαιδευτικό ίδρυμα Evelyn Grace Academy στο Λονδίνο.
Ανάμεσα στα έργα της συγκαταλέγεται και το επιβλητικό Ολυμπιακό Κέντρο Υγρού Στίβου στο Λονδίνο, καθώς και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Σινσινάτι, αλλά και το κτίριο που φιλοξενεί το Μουσείο Ράινχολντ Μέσνερ στο Νότιο Τυρόλο, το οποίο έχει κατασκευαστεί πάνω σε βράχο.
Η Ζάχα Χαντίντ, η Αρχιτεκτονική και τα βραβεία
Το 1980 η Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid) άνοιξε στο Λονδίνο το δικό της αρχιτεκτονικό γραφείο, ενώ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 δίδαξε, επίσης, στην Αρχιτεκτονική Ένωση του Λονδίνου. Το 2002 η Χαντίντ κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό σχεδίου για να σχεδιάσει το νέο γενικό σχέδιο πόλης της Σιγκαπούρης. Το 2004 έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το Βραβείο Πρίτσκερ.
Τα πρωταρχικά έργα και τα τοπογραφικά της Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid), που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, αποδεικνύουν την έντονη και ισχυρή σχέση της κίνησης και της ενέργειας με την “κτηριογλυπτική”. Η κίνηση είναι μια ελεγχόμενη έκρηξη που ασχολείται με τη σύνθεση διαδρομών που διασταυρώνονται και με όγκους που γίνονται δυναμικές μορφές και όχι στατικές. Το στυλ της αρχιτεκτονικής της θα μπορούσαμε πολύ εύκολα να το προσδιορίσουμε με πέντε λέξεις: Οργανική Φυσική, Καινοτόμα Μοντέρνα – Φουτουριστική Ρευστή.
Η γεωμετρία στα έργα της Zaha Hadid
Η προοπτική είναι απαραίτητο συστατικό για κάθε αρχιτεκτόνημα. Η Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid) χρησιμοποιεί την προοπτική κατά κόρον στις συνθέσεις της, αφού την επιβάλλουν και οι μορφές τις οποίες χρησιμοποιεί. Ίσως είναι κατάλοιπο από τις αρχικές σπουδές της στα μαθηματικά, αλλά μόνο ως κατάλοιπο δεν αντιμετωπίζεται. Η συγκεκριμένη σπουδή της γεωμετρίας μάς δίνει τα “πλαστικά” αποτελέσματα των έργων της.
Το Εθνικό Μουσείο των Τεχνών της Ρώμης, MAXXI
Το Mουσείο Mοντέρνας Tέχνης MAXXI MUSEUM της Ρώμης χαρακτηρίζεται από την σχεδιαστική τόλμη της Ιρανής αρχιτέκτoνος Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid), η οποία ανατρέπει το αρχέγονο ύφος των κτιριακών μορφών της αιώνιας πόλης. Το κτίριο οφείλει τη «δυναμική του έκφραση και ρευστότητα» στην προσπάθεια της αρχιτέκτονος να το εναρμονίσει με το υπόλοιπο «αστικό τοπίο» της συγκεκριμένης περιοχής της Ρώμης.
Η αφαίρεση, έννοια σχετική με την αποδόμηση, χαρακτηρίζει το έργο της Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid). Η αρχιτέκτονας την αφομοιώνει στο έργο της με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Η αφαίρεση για την Zaha Hadid υπονοεί την αποφυγή του οικείου και των στερεότυπων τυπολογιών.
Αντί, λοιπόν, να θεωρήσει ως δεδομένα αρχιτεκτονικά στοιχεία σπίτια, δωμάτια κτλ., η Hadid ανασυσταίνει τις λειτουργίες του χώρου, της σχέσης του μέσα και του έξω, μέσω ορίων, πεδίων, όγκων, επιπέδων και τομών. Αυτή η δημιουργική πορεία της προσέγγισής της οφείλεται στην «open-endedness» σύνθεση, καθώς επίσης και στα αφαιρετικά στοιχεία τα οποία εισάγει μέσα σε αυτήν. Για να διατηρήσει το αδέσμευτο πνεύμα της αφαίρεσης στα κτήριά της, αποφεύγει να σχεδιάσει τις λεπτομέρειες οι οποίες υποδηλώνουν άμεσα τη λειτουργία του εκάστοτε χώρου.
Η Ζάχα Χαντίντ, η Αρχιτεκτονική και τα βραβεία
Το 1980 η Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid) άνοιξε στο Λονδίνο το δικό της αρχιτεκτονικό γραφείο, ενώ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 δίδαξε, επίσης, στην Αρχιτεκτονική Ένωση του Λονδίνου. Το 2002 η Χαντίντ κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό σχεδίου για να σχεδιάσει το νέο γενικό σχέδιο πόλης της Σιγκαπούρης. Το 2004 έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το Βραβείο Πρίτσκερ.
Τα πρωταρχικά έργα και τα τοπογραφικά της Ζάχα Χαντίντ (Zaha Hadid), που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, αποδεικνύουν την έντονη και ισχυρή σχέση της κίνησης και της ενέργειας με την “κτηριογλυπτική”. Η κίνηση είναι μια ελεγχόμενη έκρηξη που ασχολείται με τη σύνθεση διαδρομών που διασταυρώνονται και με όγκους που γίνονται δυναμικές μορφές και όχι στατικές.
Διαβάστε περισσότερα:
Ζάχα Χαντίντ: Google Doodle σήμερα για την αρχιτεκτονική επανάσταση
Ζάχα Χαντίντ: Η γυναίκα που έδωσε καμπύλες στα κτίρια
Zaha Hadid: 4 κτίρια που άλλαξαν τον κόσμο