Μόνον ως κεραυνός εν αιθρία δεν έπεσε η κατάρρευση της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse, αφού τα προβλήματα και η οσμή σκανδάλων έχουν φανεί εδώ και πολύ καιρό, ειδικά από το περασμένο φθινόπωρο, οπότε και οι καταθέτες άρχισαν να χάνουν την εμπιστοσύνη τους προς την εν λόγω τράπεζα και να αποσύρουν μαζικά τις καταθέσεις τους.
Μεταξύ αυτών βρίσκονταν και Έλληνες εφοπλιστές, που τον Οκτώβριο ξεκίνησαν να σηκώνουν τα χρήματά τους, παρά το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του δανεισμού τους -εκτιμάται κοντά στα 5,6 δισ.- προερχόταν από την τράπεζα Credit Suisse.
Οι όποιες προσπάθειες έγιναν όλο το προηγούμενο διάστημα για να στρίψει το… καράβι μάλλον έπεσαν στο κενό, για να φτάσουμε στην χθεσινή ημέρα που η Ευρώπη βρίσκεται μία ανάσα από το να αποκτήσει την δική της Lehman Brothers.
Η δεύτερη σε μέγεθος ελβετική τράπεζα, μόνο ευκαταφρόνητη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, αφού έχει υπό την διαχείρισή της, με βάση τα στοιχεία στο τέλος του περασμένου έτους, περίπου 1,3 τρισ. ελβετικά φράγκα στο τέλος του 2022 (η ισοτιμία ευρώ – φράγκου είναι περίπου 1 προς 1), σημειώνοντας μείωση σχεδόν 20% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Όπως αναφέρουν αναλυτές και τραπεζικοί κύκλοι, είναι αδύνατο να αφεθεί να χρεοκοπήσει και να χάσουν τα χρήματά τους οι καταθέτες, αλλά από την άλλη το κόστος διάσωσής του, κάθε άλλο εύκολη υπόθεση είναι. Ένα άλλο ζητούμενο και καθοριστικό στοιχείο είναι ποιες και σε τι μέγεθος έχουν εκτεθεί σε κίνδυνο άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες.
Ήδη από χθες το πρωί η ΕΚΤ έχει ζητήσει συγκεκριμένα στοιχεία, από πολλές τράπεζες και αναμένει τις απαντήσεις. Και από εκεί και πέρα θα φανεί το μέγεθος του προβλήματος. Βέβαια είναι σίγουρο ότι θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να αποφευχθεί το μοιραίο, δηλαδή η χρεοκοπία.
Στις αγορές χθες επικράτησε αναστάτωση με αποτέλεσμα μετοχές και εμπορεύματα να βρεθούν σε κατακόρυφη πτώση. Μοναδική εξαίρεση, όπως άλλωστε συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις ο χρυσός που σημείωσε σημαντική άνοδο, ενώ ανοδικά κινήθηκε και το δολάριο.
Και αφού όλη την ημέρα επικράτησαν συνθήκες πανικού, αργά το βράδυ η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας διαβεβαίωσε ότι θα παράσχει πρόσθετη ρευστότητα στην Credit Suisse, εφόσον αυτό χρειαστεί, ωστόσο ανέφερε ότι «επί του παρόντος καλά κεφαλαιοποιημένη».
Σε ανακοίνωση της ελβετικής Εποπτικής Αρχής Χρηματοπιστωτικών Αγορών (FINMA) και της SNB αναφέρεται ότι η Credit Suisse «πληροί τις απαιτήσεις κεφαλαίου και ρευστότητας που επιβάλλονται στις συστημικά σημαντικές τράπεζες» και ότι η κεντρική τράπεζα θα παρέμβει εάν η κατάσταση αλλάξει.
Οι ρυθμιστικές αρχές δήλωσαν επίσης ότι η χρεοκοπία δύο περιφερειακών τραπεζών των ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα δεν δημιουργεί «άμεσο κίνδυνο μετάδοσης» στις ελβετικές τράπεζες.
Από την δική της πλευρά η Credit Suisse αρνήθηκε να σχολιάσει την παροχή ρευστότητας από την SNB, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Reuters.
Για τη χθεσινή εικόνα, η σπίθα που άναψε την φωτιά ήταν η κατηγορηματική απόρριψη στήριξης της Credit Suisse από τον μεγαλύτερο ιδιώτη μέτοχό της, τη Saudi National Bank, με τον πρόεδρο του ΔΣ της σαουδαραβικής τράπεζας να επικαλείται λόγους ρυθμιστικού πλαισίου και καταστατικού.
Η Τράπεζα παρουσίασε το 2022, τις μεγαλύτερες ζημίες από το 2008 υπό το βάρος αλλεπάλληλων σκανδάλων, καθώς και των μαζικών αναλήψεων κεφαλαίων το τέταρτο τρίμηνο, που έφθασαν τα 110 δισ. ελβετικά φράγκα, εξαιτίας του κλονισμού της εμπιστοσύνης των πελατών του. Η καθαρή ζημία την περίοδο Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου έφθασε τα 1,39 δισ. φράγκα (1,5 δισ. δολάρια) και ήταν υπεράνω των προβλέψεων, για το σύνολο του 2022 ανήλθε σε 7,29 δισ. φράγκα, ενώ και το 2021 η Credit Suisse είχε ανάλογη πορεία.
Ο Αντρέα Βεντίτι, αναλυτής της Vontobel, περιέγραψε το 2022 ως «σαφώς ένα από τα χειρότερα χρόνια στην 167χρονη ιστορία της Credit Suisse», προσθέτοντας ότι το μέλλον δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού. Ανάμεσα σε μια σειρά σκανδάλων, η Credit Suisse επλήγη σκληρά από την κατάρρευση των αμερικανικών επενδυτικών κεφαλαίων Archegos το 2021, καθώς και από το «πάγωμα» δισεκατομμυρίων κεφαλαίων χρηματοδότησης της εφοδιαστικής αλυσίδας, που συνδέονται με τον βρετανικό όμιλο χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Greensill. Χτύπημα δέχθηκε, επίσης, η τράπεζα από τη δίωξή της στην έδρα της στην Ελβετία για υπόθεση που αφορούσε το ξέπλυμα χρημάτων για λογαριασμό μιας εγκληματικής οργάνωσης.
Απέλπιδα προσπάθεια για ρευστότητα
Η διοίκηση της Credit Suisse όλο το τελευταίο διάστημα και υπό το βάρος των συνεχιζόμενων εκροών κεφαλαίων, αναζητούσε ρευστότητα είτε μέσω πωλήσεων ομολόγων, είτε μέσω κεφαλαιακών ενέσεων από τους βασικούς μετόχους, είτε δίνοντας υπερβολικά μεγάλα επιτόκια σε νέες καταθέσεις.
Τον περασμένο Νοέμβριο προχώρησε στην έκδοση δύο νέων ομολόγων, αντλώντας το συνολικό ποσό των 5 δισ. δολαρίων, με το κουπόνι όμως να είναι το υψηλότερο που έχει πληρώσει μέχρι τώρα η ελβετική τράπεζα, ως απόρροια των πρόσφατων σκανδάλων που έπληξαν τη φήμη της αλλά και του αυξημένου πλέον κόστους δανεισμού.
Η τράπεζα προσέφερε επιτόκια καταθέσεων πολύ υψηλότερα από εκείνα των ανταγωνιστικών της τραπεζών. Συγκεκριμένα αύξησε το επιτόκιο τριών μηνών στο 6,5% για νέα κεφάλαια ύψους 5 εκατ. δολαρίων.