Η οικονομική κατάσταση στη χώρα μας συνεχίζει παραμένει πολύ δύσκολη. Η Fitsch μείωσε την πιστοληπτική μας αξιοπιστία από Α- σε ΒΒΒ+ με αποτέλεσμα να υποστούν μεγάλη ζημιά οι τιμές των μετοχών στο χρηματιστήριο και να πέσουν οι τιμές των ομολόγων. Και όχι μόνο. Αν δεν υπήρχε ειδικό πρόγραμμα στήριξης των τραπεζών, τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου δεν θα είχαν την απαιτούμενη «βαθμολογία» αξιοπιστίας για να μπορούν να κατατεθούν σαν «ενέχυρο» για δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα!
Όμως, όπως φαίνεται και οι άλλοι οργανισμοί όπως η Standard & Poor’s και Moody’s, δείχνουν ότι είναι διαίτερα προβληματισμένοι με την δυνατότητα του Ελληνικού Δημοσίου να αποπληρώσει τα χρέη της, να καλύψει τις υποχρεώσεις της. Υποχρεώσεις που εκτιμώ πως είναι περίπου 320 δισεκ. ευρώ, αν λάβουμε υπ΄όψη και τα δάνεια που έχει εγγυηθεί το Ελληνικό Δημόσιο και δεν μπορεί να αποπληρωθούν!
Και όχι μόνο. Μέλος του ΔΣ της Γερμανικής Kεντρικής Τράπεζας, της Bundesbank, φέρεται να έχει δηλώσει πως «για την Ευρώπη είναι χειρότερο το να συνδράμει την Ελλάδα από το να την αφήσει να χρεοκοπήσει, διότι αν την συνδράμει, η ζώνη του ευρώ θα γίνει ζώνη πληθωρισμου»!
Τι σημαίνει όλα αυτά για την Ελλάδα; Σημαίνει πως γενικά ο δανεισμός θα συνεχίσει να είναι μια σφιχτή υπόθεση. Η χώρα μας είναι “υπερχρεωμένη”. Το Δημόσιο χρέος (μαζί με τις εγγυήσεις που έχει εκδόσει το κράτος) μάλλον υπερβαίνει τα 320 δισεκ. ευρώ, ενώ το χρέος του ιδιωτικού τομέα πλησιάζει τα 280 δισεκ. ευρώ. Έχουμε λοιπόν τεράστιες υποχρεώσεις, τεράστιες δανειακές ανάγκες μέσα σε ένα κλίμα που χειροτερεύει. Μισθοί και συντάξεις πληρώνονται με δανεικά. Και δεν είναι μόνο θέμα κόστους δανεισμού. Είναι και θέμα να μπορείς να δανεισθείς έστω και με υψηλό κόστος. Ήδη το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου σε σχέση με το Γερμανικό έχει χειροτερέψει κατά 0,8% το τελευταίο δίμηνο και ξεπέρασε το 2,2%! Οι δηλώσεις των αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι δεν υπάρχει ενδεχόμενο χρεωκοπίας (και δηλαδή θα στηρίξουν την χώρα μας όπου χρειαστεί) ηρέμησαν τις αγορές και τα spreads μειώθηκαν αισθητά. Αλλά με τις νέες αρνητικές εξελίξεις τα πράγματα γίνονται κρίσιμα με τη διαφορά στα επιτόκια με τα οποία δανείζεται το Ελληνικό σε σχέση με το Γερμανικό να φθάνει στο 2,3%!
Θυμάστε πως όταν ήμουν στο Υπουργείο Οικονομικών, η διαφορά στο spread ήταν 0,3% και μπορέσαμε να δανεισθούμε για 50 χρόνια, ενώ τώρα το πολύ για 10-15 χρόνια (για πολύ μικρότερα ποσά) και με πολύ υψηλότερο κόστος.
Και τι θα γίνει όταν αυξηθούν τα επιτόκια; Γιατί προσωπικά πιστεύω πως το επόμενο έτος θα αυξηθούν – παρά την ύφεση, διότι διεθνώς έχει πέσει αρκετό χρήμα στην αγορά με τα προγράμματα στήριξης των οικονομιών και αυτό αργά ή γρήγορα θα μεταφρασθεί σε πληθωριστικές πιέσεις. Η επερχόμενη αύξηση θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το κόστος εξυπηρέτησης του τεράστιου χρέους.
Εντωμεταξύ, η Κυβέρνηση δείχνει ακόμα πολύ «χαλαρή» και αμέριμνη όχι μόνο στο θέμα των δαπανών αλλά και στο θέμα του ασφαλιστικού. Επίσης δεν έχει παρουσιάσει κάποιο πρόγραμμα μείωσης της γραφειοκρατίας, απελευθέρωσης των δημιουργικών δυνάμεων, εκσυγχρονισμού του κράτους.
Πρέπει να αντιληφθεί ότι όταν χρωστάς παντού, όταν η χώρα έχει τόσα χρέη και ελλείμματα, είναι πολύ περιορισμένες οι δυνατότητες να ασκήσεις «ιδεολογική πολιτική». Όσο ποιό γρήγορα αντιληφθούμε πως στην οικονομική κατάσταση που βρισκόμαστε δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις, τόσο το καλύτερο για όλους μας. Πρέπει να κατανοήσουμε πως ο Κρατισμός έχει συνθλίψει την δημιουργικότητα και την επιχειρηματικότητα του Έλληνα, και δεν έχει θέσει στο αύριο.
Να αντιληφθούμε πως είμαστε καταχρεωμένοι και χρωστάμε παντού, ότι είμαστε ουραγοί στις επενδύσεις, στις καινοτομίες και την έρευνα, ότι συντηρούμε ένα τεράστιο δημόσιο τομέα που όμως δεν έχει την δυνατότητα να συντηρεί η οικονομία. Να αντιληθφούμε πως όσους φόρους και να βάλλουμε, το πρόβλημα του τεράστιου αριθμού των υπαλλήλων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τις ΔΕΚΟ δεν λύνεται, πως το ασφαλιστικό είναι πολύ χειρότερων διαστάσεων απ’ ότι φαίνεται, πως η ελλάδα έχει ένα τεράστιο αναξιοποίητο δυναμικό. Τα στελέχη του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ, πληρώνονται καλύτερα από τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, εργάζονται σχετικά λιγότερο και παράγουν αρκετά λιγότερο. Δεν αντέχει η ιδιωτική οικονομία να πληρώνει τόσους υπαλλάηλους του Δημόσιου τομέα και τόσα «κεκτημένα»!
Τα μεγάλα προβλήματα είναι οι δαπάνες και οι υποχρεώσεις του Δημοσίου και η κακή λειτουργία του Κράτους και όχι μόνο η είσπραξη των φόρων. Η Κυβέρνηση πρέπει να συγκρατήσει τις δαπάνες που έχουν ξεφύγει. Αυτό είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση γιατί το 95% των δαπανών είναι ανελαστικό (μισθοί, συντάξεις, επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις)! Πρέπει η Κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στην απελευθέρωση της δημιουργικότητας και επιχειρηματικότητας του Έλληνα.. Αυτό χρειάζεται δραστικά μέτρα που δεν νομίζω είναι μέσα στο πλαίσιο των ιδεολογικών της πεποιθήσεων. Πρέπει να αναδείξουμε την Ελλάδα της δημιουργίας.. Τις δικές μου προτάσεις για αυτά τις έχω υποβάλλει στο κόμμα εδώ και τις έχω δημοσιοποιήσει και πάρα πολλούς μήνες!