Προβληματισμό στους καταναλωτές και τις κυβερνήσεις προκαλεί η νέα άνοδος της τιμής του αργού πετρελαίου που την Παρασκευή (5.4.2024), ξεπέρασε τα 90 δολάρια ανά βαρέλι για πρώτη φορά μετά από έξι μήνες.
Όπως είναι φυσικό, το ακριβότερο πετρέλαιο και καύσιμα περιπλέκουν τα πράγματα στο πολιτικό σκέλος, ιδίως ενόψει των φετινών εκλογών στις ΗΠΑ και των ευρωεκλογών. Σήμερα, μετά και την ενεργειακή κρίση, το αφήγημα της πράσινης μετάβασης δέχεται πυρά και κυβερνήσεις όπως η ελληνική πραγματοποιούν στροφή προς μια πιο ρεαλιστική και συντεταγμένη πορεία, εγκαταλείποντας εν μέρει τους μέχρι τώρα φιλόδοξους στόχους.
Το ζήτημα τίθεται πλέον και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τις πληροφορίες από τις Βρυξέλλες να λένε ότι συζητείται μια επιβράδυνση της Πράσινης Συμφωνίας προκειμένου να προστατευτούν οι δημοσιονομικοί στόχοι και φυσικά να οι ίδιοι οι καταναλωτές.
Εκεί ακριβώς βρίσκεται και η «ψυχή» του θέματος: Η πράσινη μετάβαση γίνεται ώστε να μην είναι οι Ευρωπαίοι τόσο εκτεθειμένοι στις διεθνείς τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Όμως το εγχείρημα στοιχίζει ακριβά μεσοπρόθεσμα, οπότε γίνεται δίκοπο μαχαίρι για όλους.
Σε διεθνές επίπεδο, υπάρχει πλέον μια διαρκής ανοδική πίεση στο πετρέλαιο και τα καύσιμα ως αποτέλεσμα των πολλαπλών εστιών γεωπολιτικής έντασης, όπως σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, αλλά και περιστασιακούς παράγοντες, όπως το πρόβλημα ξηρασίας στη Διώρυγα του Παναμά.
Η εικόνα δεν είναι καλύτερη στο σκέλος των ερευνών για νέα κοιτάσματα, όπου οι επενδύσεις δεν θεωρούνται επαρκείς μακροπρόθεσμα για να αντικαταστήσουν τη φυσική ωρίμανση των παλαιότερων κοιτασμάτων. Παράλληλα, οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας και οι επιθέσεις των Ουκρανών στα ρωσικά διυλιστήρια δημιουργούν μια σύνθετη και δύσκολη εικόνα που αφορά περισσότερο τα προϊόντα του πετρελαίου, όπως το ντίζελ.
Θα πρέπει να σημειώσουμε επίσης ότι οι κυβερνήσεις των κρατών-καταναλωτών βρίσκουν πλέον διαρκώς κλειστές πόρτες στον ΟΠΕΚ+, ο οποίος έχει αποστασιοποιηθεί πλήρως και δεν ανταποκρίνεται στις εκκλήσεις τους να ανοίξει τις κάνουλες. Το καρτέλ επέλεξε να διατηρήσει για φέτος τις περικοπές της παραγωγής του, ενώ σε πολιτικό επίπεδο οι σχέσεις σημαντικών μελών όπως η Σ. Αραβία με τις ΗΠΑ βρίσκονται μάλλον σε μια ψυχρή περίοδο.
Ταυτόχρονα, ο ΟΠΕΚ βρίσκεται τελευταία και σε ένα πόλεμο δηλώσεων με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), ο οποίος εκπροσωπεί τους καταναλωτές. Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκονται οι προβλέψεις σχετικά με την πορεία της κατανάλωσης πετρελαίου διεθνώς και πότε αυτή θα κορυφωθεί και εν τέλει θα ελαττωθεί.
Επίσης, οι χώρες – πετρελαιοπαραγωγοί τάσσονται υπέρ μιας πολύ πιο αργής ενεργειακής μετάβασης, σε αντίθεση με τον ΔΟΕ που ζητά υψηλή ταχύτητα. Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που η ζήτηση για πετρέλαιο διεθνώς έφτασε πέρυσι σε ιστορικό ρεκόρ και φέτος αναμένεται να το ξανα σπάσει. Εν τέλει, αυτός είναι ίσως ο πλέον καθοριστικός παράγοντας που θα κρίνει τις εξελίξεις στο εξής.
Οι περισσότεροι αναλυτές δεν θεωρούν ότι θα υπάρξει ένα ράλι της τιμής στα 100 δολάρια/βαρέλι, όμως ακόμα και αν η τιμή του αργού παγιωθεί κοντά στα 90 δολάρια θα προκαλέσει σημαντικό οικονομικό «πόνο» διεθνώς.