Αμφιλεγόμενα μηνύματα λαμβάνει η διεθνής κοινότητα από τους πολιτικούς ηγέτες ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) σε σχέση με την πορεία υλοποίησης της συμφωνίας της 27ης Ιουλίου για τους δασμούς, υπογραμμίζοντας πως ο εμπορικός πόλεμος κάθε άλλο παρά είναι παρελθόν.
Τις «πανηγυρικές» διαρροές των Βρυξελλών στο Reuters, μέσω Ευρωπαίων αξιωματούχων, για οριστικοποίηση των λεπτομερειών της συμφωνίας μεταξύ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Ντόναλντ Τραμπ ήρθε λίγο αργότερα να τις «αδειάσει» ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ ο οποίος υπενθύμισε στην ΕΕ, πως τα επίπεδα των δασμών είναι μόνο το ένα σκέλος της συμφωνίας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Δεν υπάρχουν δασμοί 15% χωρίς να «πέσει χρήμα» στις ΗΠΑ
Το άλλο σκέλος, την υλοποίηση του οποίου ο Αμερικανός ηγέτης συνδέει άρρηκτα με το ζήτημα των δασμών, είναι η τήρηση των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων για επενδύσεις στην οικονομία των ΗΠΑ και για ραγδαία αύξηση των αγορών αμερικανικού LNG. Χωρίς να ικανοποιηθούν αυτές οι παράμετροι, προειδοποίησε ο Αμερικανός πρόεδρος, αντί για ενιαίο συντελεστή 15% στις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων, θα επιβληθεί 35%, ενώ στα φαρμακευτικά σκευάσματα ο δασμός θα φτάσει προοδευτικά έως το 250%!
Πρακτικά αυτό σημαίνει πως εάν οι χώρες της ΕΕ δεν επενδύσουν 600 δισ. δολάρια σε αμερικανικές υποδομές, και αν δεν δαπανήσουν 750 δισ. δολάρια για αγορές αμερικανικών ενεργειακών προϊόντων έως το 2028, τότε ο Αμερικανός πρόεδρος θα κάνει πράξη τις απειλές του, τινάζοντας στον αέρα τα πλάνα της ΕΕ και αλλάζοντας για άλλη μια φορά τον δασμολογικό χάρτη.
Ανεξάρτητα αν αυτοί οι στόχοι στην Ευρώπη φαίνονται εφικτοί, ή και όχι, (τα 750 δισ. δολάρια σε LNG είναι υπερδιπλάσια του συνόλου των ευρωπαϊκών εισαγωγών ενέργειας το 2024) το σίγουρο είναι πως ο Αμερικανός πρόεδρος έχει βάλει σκοπό με κάθε τρόπο να «αναγκάσει» τους εταίρους των ΗΠΑ να μειώσουν (ή και να αντιστρέψουν) το εμπορικό πλεόνασμα τους έναντι της αμερικανικής οικονομίας. Και οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν πως το πετυχαίνει, καθώς τα στοιχεία Ιουνίου δείχνουν πως το συνολικό έλλειμμα των ΗΠΑ κατρακύλησε κατά 16%, στα 60,2 δισ. δολάρια.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Επιπλέον, δεν πρέπει να λησμονείται πως, ανεπίσημα, στο πλαίσιο της συμφωνίας ΗΠΑ και ΕΕ, «υπονοείται» (πέραν των 600+750 δισ. δολαρίων) και η αύξηση των αγορών αμερικανικών αμυντικών συστημάτων, προκειμένου να ικανοποιηθεί ο νέος στόχος δαπανών των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ στο 5% του ΑΕΠ.
Συνδυαστικά, οι παραπάνω νέες «υποχρεώσεις» των ευρωπαϊκών χωρών (μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας) έναντι των ΗΠΑ οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε μία καταστροφική επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ενώ ειδικά για την χώρα μας η αύξηση των εισαγωγών αμερικανικού LNG σημαίνει ταυτόχρονα άνοδο του συνολικού ενεργειακού κόστους.
Mε το βλέμμα στη Ρωσία
Παρ’ όλ’ αυτά, οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ δεν θα εξαρτηθούν αποκλειστικά από… τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Ιδιαίτερα, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος έχει την προσοχή του στραμμένη προς την Ρωσία, με την διορία για λύση της σύγκρουσης στην Ουκρανίας να λήγει στις 8 Αυγούστου και η ένταση τα τελευταία 24ωρα να έχει χτυπήσει «κόκκινο».
Συγκεκριμένα, ο Ντόναλντ Τραμπ εντείνει τις πιέσεις προς την Ρωσία και το βασικό της έσοδο (τις εξαγωγές ενέργειας) απειλώντας με «δευτερογενείς» κυρώσεις και εργαλειοποιώντας το «όπλο» των δασμών κατά των εμπορικών της εταίρων. Στο στόχαστρο έχουν μπει η Βραζιλία (50%), η Κίνα (30%) και η Ινδία (25%), με την τελευταία μόλις χθες να γίνεται και πάλι στόχος του Αμερικανού προέδρου εάν δεν σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο.
Ας σημειωθεί πως αν και δεν έχει τονιστεί επαρκώς, έμμεσα οι απειλές Τραμπ προς τους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας, αφορούν και την ΕΕ. Παρά την διαφοροποίηση των προμηθειών ενέργειας μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η ΕΕ συνέχισε να αγοράζει μεγάλες ποσότητες από την Ρωσία. Το 2024 το σύνολο των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων από την Ρωσία ανήλθαν σε 22 δισ. ευρώ. Ποσό, φυσικά, που ο Αμερικανός πρόεδρος φιλοδοξεί να μηδενίσει με την υλοποίηση των ενεργειακών δεσμεύσεων της ΕΕ.
Ωστόσο, οι απειλές του Ντόναλντ Τραμπ προς τους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας (Βραζιλία, Κίνα, Ινδία) δεν δείχνουν να πιάνουν τόπο, με μια νέα, οξυμένη, φάση του εμπορικού πολέμου να είναι γεγονός. Δασμοί της τάξης του 25% και του 50% ισοδυναμούν με εμπάργκο και με αυξανόμενη πίεση στις Βρυξέλλες καθώς από διαπραγματευτικής άποψης ο Ντόναλντ Τραμπ επιδεικνύοντας πυγμή αποκτά το «πάνω χέρι».
Επιπλέον, εμπορικές ροές φθηνών προϊόντων από αυτές τις χώρες αναμένεται να ανακατευθυνθούν προς την ΕΕ, πιέζοντας τα περιθώρια κέρδους και την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων ειδικά σε κλάδους όπως τρόφιμα, αλουμίνιο, χάλυβας, ζάχαρη και αγροτοβιομηχανία.
Στο βάθος έρχεται και η Κίνα
Σε ένα παρόμοιο πλαίσιο εντάσσεται και η περίπτωση της Κίνας. Το προσύμφωνο για δασμούς 30% στις κινεζικές εξαγωγές λήγει τον Οκτώβριο, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησής τους. Είναι δεδομένο πως ο Ντόναλντ Τραμπ αποδίδει μεγάλη σημασία στην Κίνα, και οι εξελίξεις μεταξύ των δύο χωρών θα καθορίσουν πολλά σε παγκόσμιο επίπεδο.
Και σε αυτή την περίπτωση ενδεχόμενη περαιτέρω κλιμάκωση θα οδηγήσει σε ανακατεύθυνση κινεζικών προϊόντων προς την γηραιά ήπειρο, πλήττοντας τους ευρωπαίους παραγωγούς, από ενδύματα και αγαθά λιανικής, μέχρι προϊόντα τεχνολογίας, ηλεκτρονικά είδη και οχήματα.
Συν αυτώ, μια όξυνση της σύγκρουσης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων είναι δεδομένο πως θα εντείνει τις πιέσεις της Ουάσιγκτον προς τις Βρυξέλλες να ευθυγραμμιστούν με την αμερικανική πολιτική και να επιβάλλουν περιορισμούς στις κινεζικές εισαγωγές, στο όνομα της «δίκαιης» ανταγωνιστικότητας, την στιγμή που η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, ενώ πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις (ιδίως γερμανικές) έχουν ισχυρή παρουσία και εξάρτηση από την κινεζική αγορά.
Ενδεχόμενη κλιμάκωση μπορεί να επηρεάσει εισροές βασικών ενδιάμεσων προϊόντων και πρώτων υλών που η ΕΕ προμηθεύεται από την Κίνα, όπως σπάνιες γαίες, φωτοβολταϊκά πάνελ, εξαρτήματα ηλεκτροκίνησης και ημιαγωγοί μεσαίας κατηγορίας, αυξάνοντας το κόστος παραγωγής στην Ευρώπη και καθυστερώντας την πράσινη μετάβαση και άλλα βιομηχανικά projects.
