Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα που σοβεί λίγο πριν την αυγή του 2024 υπενθυμίζει με ρητό τρόπο πως η παγκόσμια οικονομία δεν έχει ξεμπερδέψει με όλους εκείνους τους εφιάλτες που την απασχόλησαν μέσα στο 2023: πληθωρισμός, σφιχτή νομισματική πολιτική, επιβράδυνση.
Το Σάββατο (24.12.23), το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι ένα ιαπωνικό δεξαμενόπλοιο χημικών, το Chem Pluto, χτυπήθηκε από ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος που εκτοξεύτηκε από το Ιράν – η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ κατηγόρησαν το Ιράν απευθείας ότι στοχεύει την εμπορική ναυτιλία από την έναρξη της κρίσης, που δείχνει πόσο «ψηλά» μπορεί να φτάσουν οι εντάσεις στην περιοχή. Οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν ήδη αντίκτυπο στο παγκόσμιο εμπόριο (και έτσι ενδεχομένως στον πληθωρισμό), καθώς τα ποσοστά ασφάλισης αυξάνονται και οι ναυτιλιακές εταιρείες εκτρέπουν την κυκλοφορία μέσω της πολύ μεγαλύτερης διαδρομής γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας της Αφρικής, για να αποφύγουν τις επιθέσεις των Υεμενιτών ανταρτών Χούθι.
Το αποτέλεσμα είναι αναπόφευκτο: καθυστερήσεις μεταφορών, κάθετη πτώση του όγκου των μεταφερόμενων εμπορευματοκιβωτίων, πιθανές ελλείψεις, αυξημένα κόστη σε ενέργεια και σε άλλες εμπορικές ροές με τα μεταφορικά ναύλα να έχουν ήδη διπλασιαστεί. Κόστη που απειλούν με την μετακύλιση τους στην παραγωγή και στην ευρύτερη οικονομία να τινάξουν και πάλι τον πληθωρισμό στα ύψη.
Η πληθωριστική απειλή
Και όλα αυτά σε μία περίοδο όπου είχαν σημειωθεί σημαντικά βήματα για την αποκλιμάκωση των τιμών σε διεθνές επίπεδο. O πληθωρισμός σε επίπεδο ευρωζώνης τον Νοέμβριο του 2023 επιβραδύνθηκε στο 2,4% από 2,9% τον προηγούμενο μήνα, ενώ ένα χρόνο πριν «έτρεχε» με 10,1%.
Η συνεχής πορεία αποκλιμάκωσης των τελευταίων μηνών, μάλιστα, χωρίς τυμπανοκρουσίες από πλευράς ΕΚΤ, έθετε τις βάσεις για περαιτέρω αντιμετώπιση του φαινομένου προσεχώς, ενώ μέσα στο 2025 υπήρχε αισιοδοξία πως ο πληθωρισμός θα επέστρεφε στον στόχο της Φρανκφούρτης για ρυθμό 2%, με βάση τις πιο πρόσφατες προβολές.
Απομακρύνονται οι ελπίδες για μειώσεις επιτοκίων
Η επιδείνωση των πληθωριστικών προσδοκιών κάνει ακόμα πιο μακρινό το ενδεχόμενο για μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ. Οι αγορές είχαν προεξοφλήσει πως έχει ξεκινήσει η διαδικασία χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής μετά από την προαναγγελία του Τζερόμ Πάουελ για τρεις μειώσεις επιτοκίων της Fed μέσα στο 2024, με την Κριστίν Λαγκάρντ, ωστόσο, να κρατά πολύ πιο επιφυλακτική στάση.
Αν και στην τελευταία συνεδρίαση πολιτικής η ΕΚΤ κράτησε εκ νέου σταθερά τα επιτόκια η αξιωματούχος, έδειξε πίστη στο δόγμα higher for longer, ενώ επανέλαβε για άλλη μια φορά την προσήλωση της ΕΚΤ στα εισερχόμενα στοιχεία από την οικονομία για τον καθορισμό των επόμενων κινήσεων της.
Με δεδομένο ότι η ΕΚΤ ποτέ δεν απέκλεισε ακόμα και την επαναφορά στον κύκλο των αυξήσεων των επιτοκίων μία ενδεχόμενη επιδείνωση των πληθωριστικών πιέσεων τους επόμενους μήνες θέτει σοβαρές πιθανότητες να ωθήσει ξανά την ΕΚΤ στην τροχιά της περαιτέρω σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Και στο βάθος ύφεση
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο ασφαλώς δεν κομίζει «καλά νέα» για την οικονομία. Και τούτο διότι ήδη έχουν αρχίσει να επενεργούν οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων ρίχνοντας την οικονομία της ευρωζώνης σε επιβράδυνση.
Οι προβλέψεις για την μέση ανάπτυξη της περιοχής είναι υποτονικές, με την αδυναμία να οφείλεται κυρίως στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης που βρίσκεται αντιμέτωπη με δημοσιονομική κρίση και αδύναμη παγκόσμια ζήτηση, με οικονομολόγους Bantleon Bank να περιμένουν ύφεση 0,2% το τέταρτο τρίμηνο – μεγαλύτερη από την αρχικά προβλεπόμενη συρρίκνωση κατά 0,1% – ενώ η ύφεση στην «ατμομηχανή» της Ευρώπης, απειλεί να συμπαρασύρει μαζί της ολόκληρη την Ευρωζώνη.