Τα τελευταία χρόνια η Ρωσία έδωσε τη θέση της σε μια σειρά από άλλους προμηθευτές που καλύπτουν πλέον τις ανάγκες της Ευρώπης σε ενέργεια. Εντούτοις, η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει ότι για διάφορους λόγους απειλείται η αδιάλειπτη ροή εκ μέρους τους, ιδίως στην περίπτωση του φυσικού αερίου.
Αρχικά θα πρέπει να θυμίσουμε ότι μέχρι το 2022 η Ρωσία κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της ΕΕ σε φυσικό αέριο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις ελαχιστοποίησαν το ρωσικό αέριο, το οποίο αντικαταστάθηκε από υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και εισαγωγές μέσω αγωγών από χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Κατάρ και η Νορβηγία.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Στην περίπτωση των ΗΠΑ, η υπόσχεση που έχει δοθεί είναι ότι η παραγωγή LNG θα αυξηθεί ραγδαία μέσα στα επόμενα χρόνια για να υπερκαλύψει τη διεθνή ζήτηση. Όμως, ρυθμιστικοί περιορισμοί καθυστερούν τα νέα έργα και στο μεταξύ η Ευρώπη το πληρώνει ακριβά. Επίσης, οι όποιες αυξημένες αμερικανικές εξαγωγές LNG συνοδεύονται πλέον από απαιτήσεις εκ μέρους του Ντόναλντ Τραμπ σε άλλους τομείς.
Σε ό,τι αφορά τη Νορβηγία, είναι μια χώρα που έχει αναδειχθεί σε πολύ σημαντικό προμηθευτή αερίου και ηλεκτρισμού μέσω των μεγάλων της διασυνδέσεων. Η δρομολογούμενη κατάρρευση της νορβηγικής κυβέρνησης ως αποτέλεσμα αντιδράσεων στο εσωτερικό της για τις υψηλές ενεργειακές εξαγωγές, συνιστά τεράστιο κίνδυνο για τον ομαλό εφοδιασμό της ΕΕ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για χώρες όπως η Γερμανία που επωφελούνται από τη φθηνή παραγωγή ηλεκτρισμού στα υδροηλεκτρικά της Σκανδιναβίας.
Σε περίπτωση που η Νορβηγία αποφασίσει μελλοντικά να περικόψει τις ποσότητες που διαθέτει, θα μπορούσε να προκληθεί νέα ενεργειακή κρίση αντίστοιχη με του 2022. Όμως, ακόμα και στην περίπτωση των πλέον αξιόπιστων ιστορικά προμηθευτών, όπως το Αζερμπαϊτζάν, είδαμε πρόσφατα ότι τεχνικά ζητήματα μπορεί να οδηγήσουν σε προσωρινές διακοπές των ροών. Η Ελλάδα και άλλες χώρες της περιοχής έπαψαν να λαμβάνουν αέριο όταν έκλεισαν για περίπου μια εβδομάδα πλατφόρμες της ΒΡ στην Κασπία για να γίνουν επισκευές.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Παράλληλα, λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στην ΕΕ το ενδεχόμενο νέων δολιοφθορών σε υποδομές αερίου και ηλεκτρισμού που θα μπορούσαν να προκαλέσουν απρόβλεπτα προβλήματα. Την τελευταία τριετία σημειώθηκαν πολλά τέτοια περιστατικά και συνεχίζουν ακόμα και σήμερα με έμφαση κυρίως στη Βαλτική.
Με βάση τα παραπάνω, η Ευρώπη πληρώνει σήμερα ένα premium ανασφάλειας για την ενέργεια που λαμβάνει, ως προϊόν του φόβου και της αβεβαιότητας. Το καπέλο αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση του φυσικού αερίου που χθες ξεπέρασε τα 52 ευρώ/MWh και βρέθηκε σε υψηλό 15 μηνών.
Ως εκ τούτου, στις μέρες μας σημασία δεν έχει μόνο η παροχή ενέργειας, αλλά και η αξιοπιστία της. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αποκτά αναβαθμισμένη σημασία η προσπάθεια της Ελλάδας να αναπτύξει κοιτάσματα φυσικού αερίου μέσω των ερευνών που έχουν αναλάβει οι ExxonMobil-HELLENiQ Energy και Chevron.
Πιθανές ανακαλύψεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάδειξη μιας νέας παραγωγικής ζώνης στην Ανατολική Μεσόγειο αν αθροίσουμε και τα κοιτάσματα στην Κύπρο. Σε μια τέτοια περίπτωση η χώρα μας θα γινόταν πραγματικός ενεργειακός κόμβος, αναβαθμίζοντας σημαντικά και το γεωπολιτικό της ρόλο.
