Ανατροπές στο ασφαλιστικό προτείνουν οι Βρυξέλλες σε όσες χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) – μεταξύ αυτών και η Ελλάδα – έχουν αποφασίσει να αυξήσει τις δαπάνες τους για την άμυνα, ενεργοποιώντας τη ρήτρα διαφυγής.
Και αυτό προκειμένου να καλυφθούν οι «τρύπες» στον προϋπολογισμό των εν λόγω χωρών – μελών της ΕΕ, οι οποίες θα γεννηθούν από την αύξηση των δαπανών άμυνας την περίοδο 2025 – 2028. Μάλιστα, στις Βρυξέλλες τονίζουν πως η «προετοιμασία» για την «προσαρμογή» μετά το 2028, δηλαδή αφού λήξει η ρήτρα διαφυγής, πρέπει να ξεκινήσει πριν το 2028.
Υπενθυμίζεται πως η ελληνική κυβέρνηση «γλίτωσε» περίπου μισό δισ. ευρώ ετησίως χάρη στη ρήτρα διαφυγής για την άμυνα, το οποίο διευκόλυνε ακόμα περισσότερα την εξαγγελία του «πακέτου της ΔΕΘ» (πχ σταδιακή κατάργηση της προσωπικής διαφοράς), πλην όμως οι Βρυξέλλες χτυπούν το καμπανάκι πως η ώρα του λογαριασμού για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, δεν είναι και πολύ… μακρυά και συγκεκριμένα, σε τρία χρόνια από σήμερα, αφού μεσολαβήσει το κρίσιμο έτος 2027 κατά το οποίο θα πρέπει να αποφασιστεί αν και πόσο θα πρέπει να αυξηθούν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης.
Ο χρησμός Ντομπρόφσκις για το Δημογραφικό
Το δρόμο των ανατροπών στο ασφαλιστικό, έδειξε ευθέως ο επίτροπος οικονομικών της Κομισιόν, Βάλντις Ντοπρόβσκις, μιλώντας στην ετήσια συνδιάσκεψη του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού συμβουλίου την περασμένη Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2025 (δηλαδή λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση της έκθεσης της Bundesbank για φρένο στη χαλάρωση του… φρένου χρέους), λέγοντας πως «αντιμετωπίζουμε διαρθρωτικές ανάγκες δαπανών για την κάλυψη των συνεπειών της γήρανσης του πληθυσμού της ΕΕ».
Αμέσως μετά προσέθεσε πως «αυτό θα απαιτήσει ουσιαστική επαναπροτεραιότητα των εθνικών προϋπολογισμών και τη λήψη μέτρων για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας, της ποιότητας και της σύνθεσης των δημόσιων εσόδων και δαπανών».
Πιο πριν, τοποθέτησε αυτή την «επαναπροτεραιοποίηση» των εθνικών προϋπολογισμών των ευρωπαϊκών χωρών που ενεργοποιούν τη ρήτρα διαφυγής από το 2028, οπότε λήγει το εν λόγω καθεστώς εξαίρεσης, βάσει όσων προβλέπει η σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2025 για το ReArm EU.
Χρειάζεται «νέο σχέδιο» μετά τη ρήτρα διαφυγής
O Ντοπρόβσκις ανάφερε πως «παρόλο που τα δεκαέξι κράτη μέλη (σ.σ. μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) επωφελούνται από κάποια δημοσιονομική ευχέρεια μέχρι το 2028 (σ.σ. λόγω της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής), αυτό δεν είναι δωρεάν γεύμα».
Και συμπλήρωσε πως «το υψηλότερο χρέος και τα ασθενέστερα δημοσιονομικά ισοζύγια θα έχουν επιπτώσεις στην επόμενη σειρά σχεδίων».
«Όταν λήξει το πρώτο σχέδιο, τίθεται σε ισχύ ένα νέο σχέδιο» ανάφερε χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος ξεκαθάρισε πως «και αυτό το νέο σχέδιο πρέπει και πάλι να ικανοποιεί όλες τις απαιτήσεις του πλαισίου.
Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν μια επιπλέον προσπάθεια προσαρμογής στο επόμενο μεσοπρόθεσμο σχέδιό τους για να αντισταθμίσουν τον υψηλότερο λόγο χρέους στο τέλος του πρώτου σχεδίου».
«Η ευελιξία δεν είναι επομένως μόνιμη», τόνισε ο επίτροπος της Κομισιόν επί των οικονομικών. «Αντίθετα, παρέχει μερικά επιπλέον χρόνια για να προσαρμόσουν τα κράτη μέλη τους τους προϋπολογισμούς τους στο διαρθρωτικά υψηλότερο επίπεδο αμυντικών δαπανών.
Είναι όμως σαφές ότι άλλες δαπάνες και έσοδα θα πρέπει τελικά να προσαρμοστούν για να επιτρέψουν την επιστροφή στην κανονική δημοσιονομική πορεία και να διασφαλίσουν τη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
Είναι κρίσιμο τα κράτη μέλη να αρχίσουν να προετοιμάζονται για αυτήν την προσαρμογή νωρίς», δηλαδή πριν το 2028, δηλαδή πριν την τελευταία χρονιά ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής.
«Αυτό υπογραμμίζει επίσης την αναγκαιότητα σαφούς και διαφανούς επικοινωνίας», σημείωσε ο Ντομπρόφσκις.
