«Καμπανάκι» για γεωπολιτικές και κλιματικές αναταραχές στις ελληνικές εξαγωγές – Ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας

Μάχες που δίδουν τα ελληνικά προϊόντα για να διατηρήσουν τα μερίδια που κέρδισαν στις διεθνείς αγορές τα προηγούμενα χρόνια, δείχνει η πρώτη εικόνα της στασιμότητας των ελληνικών εξαγωγών στο τρίμηνο Φεβρουάριος-Απρίλιος 2024 (+0,8% σε αποπληθωρισμένους όρους), σύμφωνα με ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας. 

Η ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας επισημαίνει πως δεδομένου ότι είναι νωρίς ακόμα, εν μέσω μιας τόσο ρευστής συγκυρίας, να εξαχθούν συμπεράσματα για την τάση των κλάδων, μια θετική εξέλιξη που σίγουρα πιστώνεται στους Έλληνες εξαγωγείς είναι ότι έχουν καταφέρει να διατηρήσουν άθικτο το μερίδιο που κέρδισαν τα προηγούμενα χρόνια. Εμβαθύνοντας στα δεδομένα, γίνεται εμφανές ότι για την επίτευξη αυτού του αποτελέσματος η συντριπτική πλειοψηφία έχει υιοθετήσει επιθετικές στρατηγικές στις διεθνείς αγορές, με κυρίαρχο όπλο τις ανταγωνιστικές τιμές.

Όσον αφορά τις αγορές προορισμού, η εικόνα είναι διττή:

-Oι μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές (Δυτική Ευρώπη, Βαλκάνια και Ανατολική Ευρώπη), οι οποίες καλύπτουν τα ⅘ των ελληνικών εξαγωγών, παρουσιάζουν σχετική σταθερότητα (0% μέχρι 3% ετησίως, σε αποπληθωρισμένους όρους).

-Από την άλλη πλευρά, οι μικρότερες αγορές παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις – με τις αγορές της Αμερικής να ξεχωρίζουν θετικά, ενώ οι αγορές της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής πέφτουν με διψήφια ποσοστά.

Ως αξιοσημείωτη ξεχωρίζει η στροφή που επιχειρείται προς τις αγορές του Ατλαντικού (Βόρεια Αμερική και ΗB), με άνοδο των ελληνικών εξαγωγών της τάξης του 20%. Η εξέλιξη αυτή αξίζει να διερευνηθεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες, καθώς τα πρώτα στοιχεία αποκαλύπτουν μια στροφή:

• εν μέρει διαρθρωτικής φύσης (πιθανώς συνδεόμενη με τις δυσχέρειες που παρουσιάζει η εμπορική δίοδος του Σουέζ)
• εν μέρει απόρροια μεμονωμένων προσπαθειών για άνοιγμα σε αυτές τις αγορές.

Με τα πρώτα στοιχεία της περιόδου Μαΐου-Ιουνίου να δείχνουν επιδείνωση των εξαγωγικών επιδόσεων (-8,2% από -1,1% ετησίως την περίοδο Ιανουάριος-Απρίλιος), το πρώτο εξάμηνο αποδείχθηκε δύσκολο για τις εξαγωγές (-3,6% σε αποπληθωρισμένους όρους). Όσον αφορά το δεύτερο εξάμηνο, αν και η διαρθρωτική δυναμική των εξαγωγών αναμένεται να παραμείνει αδύναμη στα επίπεδα του πρώτου εξαμήνου (-1,6 ποσοστιαίες μονάδες), εκτιμούμε ότι οι εξαγωγές θα ευνοηθούν από τους ακόλουθους παράγοντες:

1. H αντιστροφή της αρνητικής επίδρασης βάσης σύγκρισης (base effect) του πρώτου εξαμήνου της χρονιάς σε θετική κατά το δεύτερο εξάμηνο, μπορεί να δώσει ώθηση της τάξης των 2 ποσοστιαίων μονάδων

2. H επαναφορά της παραγωγής ελαιόλαδου και βαμβακιού σε πιο φυσιολογικά επίπεδα θα μπορούσε να προσθέσει περί τις 2,5 ποσοστιαίες μονάδες στις εξαγωγικές επιδόσεις του δεύτερου εξαμήνου, ώστε να διαμορφωθούν κοντά στα επίπεδα του +3% ετησίως (σε αποπληθωρισμένους όρους).

Παράλληλα, το 2024 εξακολουθεί να είναι ένα έτος έντονων προκλήσεων, καθώς η διαρκής γεωπολιτική αναταραχή και οι πολιτικές εξελίξεις σε ΕΕ και ΗΠΑ μπορούν να επηρεάσουν απρόσμενα αλλά καθοριστικά τις ελληνικές εξαγωγές. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή παραμένει διαρκής απειλή για την αγροτική παραγωγή, η οποία κατέχει κομβικό ρόλο στις ελληνικές εξαγωγές, με τα τρόφιμα να καλύπτουν το ¼ των εξαγωγών.