Πριν από λίγο καιρό, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, είχε ανοίξει θέμα με τις φοροαπαλλαγές, ζητώντας ουσιαστικά από την κυβέρνηση να τις επανεξετάσει από μηδενική βάση, προκειμένου να περιοριστούν.
Η κυβέρνηση, απαντώντας σε αυτή την παρέμβαση του Γιάννη Στουρνάρα, ουσιαστικά έκοψε κάθε συζήτηση για τις φοροαπαλλαγές, τονίζοντας πως δεν υπάρχει θέμα κατάργησης κάποιων εξ αυτών και ουσιαστικά είπε ότι δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι.
Όμως αν δει κάποιος τα στοιχεία από τον κρατικό προϋπολογισμό θα διαπιστώσει ότι οι 1.064 φοροαπαλλαγές που υπάρχουν κοστίζουν περίπου 15,55 δισ. ευρώ, σχεδόν δηλαδή το 7% του ΑΕΠ.
Αν το δει κάποιος από άλλη σκοπιά θα διαπιστώσει ότι εκατομμύρια φορολογούμενοι γλίτωσαν αυτό το ποσό. Οι εν λόγω φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις εφαρμόζονται στη φορολογία εισοδήματος, τον ΕΝΦΙΑ, τις μεταβιβάσεις ακινήτων, τις γονικές παροχές, τις κληρονομιές, τον ΦΠΑ και τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης.
Με την ανάλυση των στοιχείων από τον ειδικό τόμο που συνοδεύει τον νέο προϋπολογισμό διαπιστώνεται ότι μέσα σε ένα έτος στη λίστα των φοροαπαλλαγών προστέθηκαν άλλες 17, κάτι που σημαίνει ότι το ύψος των φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων ανέβηκε κατά επιπλέον 2,67 δισ. ευρώ.
Σε ένα μεγάλο βαθμό, αυτή η αύξηση αποδίδεται στην αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Οι νέες τιμές ζώνης που εφαρμόστηκαν το 2022 σε όλη τη χώρα ανέβασαν την αντικειμενική αξία των ακινήτων των εταιρειών οι οποίες εξαιρούνται από τον ειδικό φόρο ακινήτων (ΕΦΑ).
Ο ΕΦΑ επιβάλλεται με συντελεστή 15% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων. Από τη στιγμή που αυξήθηκε η αξία των ακινήτων, αυξήθηκε και το ποσό του φόρου από την πληρωμή του οποίου απαλλάχθηκαν 10.113 επιχειρήσεις. Έτσι, το ύψος της απαλλαγής από τον ΕΦΑ από 3,7 δισ. ευρώ που ήταν το 2022 έφθασε στα 5,3 δισ. ευρώ το 2023 (αύξηση 1,6 δισ. ευρώ).
Όπως δείχνουν τα στοιχεία, μετά το τέλος των μνημονίων και το σημαντικό «μαχαίρι» που μπήκε στις φοροαπαλλαγές, περιορίζοντας τες δραστικά, τόσο σε ό,τι αφορά το ύψος, όσο και τον αριθμό τους, τα τελευταία τέσσερα χρόνια και ειδικά μετά την πανδημία η κατάσταση άλλαξε άρδην.
Έτσι, λοιπόν προστέθηκαν στη λίστα των απαλλαγών και εκπτώσεων 245 νέες ρυθμίσεις με το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό να αυξάνεται κατά 6,6 δισ. ευρώ και από 8,96 δισ. ευρώ που ήταν το Σεπτέμβριο του 2019, εκτινάχθηκαν τον περασμένο Σεπτέμβριο στα 15,55 δισ. ευρώ.
Η μεγάλη αυτή διαφορά οφείλεται στις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν την περίοδο της πανδημίας για τη στήριξη των εργαζόμενων, επαγγελματιών, επιχειρήσεων και ιδιοκτητών ακινήτων (αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, απαλλαγή από εισφορά αλληλεγγύης, «κουρεμένα» ενοίκια και τεκμήρια, επιστρεπτέες προκαταβολές), καθώς και σε νέες φοροελαφρύνσεις που προστέθηκαν στη λίστα τα τελευταία χρόνια, όπως η αύξηση του αφορολόγητου ορίου για τις γονικές παροχές στα 800.000 ευρώ, οι μειώσεις φόρου στα εισοδήματα μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση, οι απαλλαγές από το τέλος επιτηδεύματος, εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ κ.α..
Με τις φοροαπαλλαγές να αποτελούν το 25% των φορολογικών εσόδων του προϋπολογισμού τα στοιχεία δείχνουν τα εξής:
1. Φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων: Ισχύουν 239 απαλλαγές και εκπτώσεις που συνολικά κοστίζουν 5,396 δις. ευρώ. Οι φοροαπαλλαγές που χρησιμοποιήθηκαν από τα φυσικά πρόσωπα ξεπερνούν τις 10,2 εκατ. περιπτώσεις με το μεγαλύτερο τμήμα και συγκεκριμένα ποσό ύψους 3,85 δισ. ευρώ να αφορά στο αφορολόγητο όριο που ισχύει για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες.
2. Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων: Εφαρμόζονται 206 απαλλαγές και εκπτώσεις ύψους 1,846 ευρώ δις. ευρώ για 48.248 επιχειρήσεις.
3. Φορολογία κεφαλαίου: Ισχύουν 87 εκπτώσεις και απαλλαγές και χρησιμοποιήθηκαν για περισσότερες από 4,9 εκατ. περιπτώσεις. Οι εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ, στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, στις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ύψους κοστίζουν στον προϋπολογισμό 5,514 δις. ευρώ.
4. ΦΠΑ: Εφαρμόζονται 75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές με το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και καταναλωτές να φθάνει τα 939,1 εκατ. ευρώ. Τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές έχουν οι υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης που γλιτώνουν 455,5 εκατ. ευρώ.
5. Τέλη χαρτοσήμου: Εφαρμόζονται 76 εκπτώσεις με κόστος 73,97 εκατ. ευρώ.
6. Φόρος ασφαλίστρων: Οι 5 απαλλαγές κοστίζουν 544,38 εκατ. ευρώ.
7. Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης: Το κόστος των 43 φοροαπαλλαγών ανέρχεται σε 1,047 δις. ευρώ με τη μερίδα του λέοντος να έχουν τα ενεργειακά προϊόντα με 511 εκατ. ευρώ και η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά με 533 εκατ. ευρώ.
8. Τέλη ταξινόμησης οχημάτων: Οι 26 απαλλαγές κοστίζουν 166 εκατ. ευρώ.
9. Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων: Το ποσό των απαλλαγών ανήλθε σε 11,844 εκατ. ευρώ.