“Πισώπλατο” χτύπημα στην ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών στη Γερμανία φέρνει η νέα δημοσιονομική συμφωνία του κυβερνητικού συνασπισμού στο Βερολίνο.
Και αυτό γιατί η εν λόγω συμφωνία, η οποία ανακοινώθηκε προχθές (13.12.23), προβλέπει μείωση των κονδυλίων για το γερμανικό «Ταμείο για το Κλίμα και το Μετασχηματισμό» και προβλέπει περιορισμό των πόρων για την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας και της ηλεκτροκίνησης, κατά δήλωση του ίδιου του Γερμανού Υπουργού Ενέργειας, Ρόμπερτ Χάμπεκ (κάτι που θα μπορούσε να “μεταφραστεί” σε πλήγμα στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών). Η ενεργειακή κρίση της προηγούμενης διετίας και ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξαν πολλά στην ενεργειακή σφαίρα και στην ευρύτερη οικονομία (και) στη Γερμανία. Προηγουμένως, στο τρίπτυχο ενεργειακή ασφάλεια-αειφορία-οικονομικότητα η προσοχή δινόταν περισσότερο στο δεύτερο σκέλος, όμως τώρα η Ευρώπη και μεγάλες οικονομίες σαν τη Γερμανία στρέφονται υπέρ του πρώτου και του τρίτου για να τα βγάλουν πέρα.
Σκοπός τους είναι αφενός η εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων ενέργειας για τους καταναλωτές και τις βιομηχανίες και αφετέρου με τρόπο οικονομικό που να μην οδηγεί σε ελλείμματα, ανάγκη κρατικής στήριξης και άλλες μορφές δημοσιονομικού “πόνου”, όπως συνέβη στη Γερμανία.
Το Βερολίνο αναγκάστηκε να προσφέρει πολλά δισεκατομμύρια κατά τη διάρκεια της κρίσης ώστε να στηρίξει προβληματικές εταιρείες ενέργειας που εκτέθηκαν και απειλήθηκαν με χρεοκοπία, καθώς και τους ίδιους τους καταναλωτές που βρέθηκαν αντιμέτωποι με τεράστιο κόστος. Το γεγονός αυτό μαζί με τις υπόλοιπες εξελίξεις δημιούργησαν δημοσιονομικό πρόβλημα και μάλιστα σε μια χρονική περίοδο όπου η γερμανική οικονομία έχει μπει σε ύφεση.
Χαρακτηριστική της νέας πλεύσης είναι η απόφαση που έλαβε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα το υπουργείο Οικονομίας της χώρας ώστε να αφαιρεθούν κεφάλαια 45 δισ. ευρώ από τα αποθεματικά του KTF, δηλαδή του ταμείου που στηρίζει επενδύσεις για την ενεργειακή μετάβαση και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
«Στην περίοδο δημοσιονομικού σχεδιασμού έως το 2027, το περικόπτουμε κατά περίπου 45 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, το KTF εξακολουθεί να έχει έναν πολύ υψηλό συνολικό όγκο 160 δισεκατομμυρίων ευρώ», δήλωσε ο καγκελάριος Σολτς.
Η κίνηση επιβλήθηκε μετά την απόφαση του ανώτατου γερμανικού δικαστηρίου να απορρίψει τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, απαγόρευσε στην κυβέρνηση να αφιερώσει ποσό 60 δισ. ευρώ μη χρησιμοποιούμενου χρέους από την εποχή της πανδημίας προς σκοπούς όπως το κλίμα και η πράσινη μετάβαση προκειμένου να διατεθεί για το χρέος.
Ακολούθησε μια δύσκολη κυβερνητική συμφωνία για την υπέρβαση της δημοσιονομικής κρίσης, όπου ο Σολτς έθεσε ως παράλληλη προτεραιότητα και τη στήριξη της Ουκρανίας.
Πλέον, οι πόροι των 45 δισ. ευρώ θα στραφούν στο να καλυφθεί η δημοσιονομική “τρύπα” και για να στηριχθεί περαιτέρω στρατιωτικά η Ουκρανία εφόσον χρειαστεί, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό καθώς τα πράγματα δεν εξελίσσονται καλά για το Κίεβο τον τελευταίο καιρό στο μέτωπο.
Ως εκ τούτου, πέραν του χρέους, το Βερολίνο θέτει πλέον ως προτεραιότητα όχι μόνο την ενεργειακή ασφάλεια, αλλά την ασφάλεια της χώρας εν γένει.
Πως μεταφράζεται στην πράξη η ανακατεύθυνση των κεφαλαίων; Ο αρμόδιος υπουργός, Ρόμπερτ Χάμπεκ, δήλωσε ότι θα περιοριστούν οι πόροι για την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας και της ηλεκτροκίνησης, αλλά θα διατηρηθούν στην περίπτωση του πράσινου υδρογόνου, της στήριξης της ενεργοβόρου βιομηχανίας, καθώς και του ταμείου που πληρώνει σε μηνιαία βάση τους παραγωγούς ΑΠΕ στη χώρα.
Στην περίπτωση της ηλεκτροκίνησης υπάρχει ένα άλλοθι, καθώς το κόστος των ηλεκτρικών οχημάτων έχει αρχίσει να προσεγγίζει το αντίστοιχο των συμβατικών, άρα δεν χρειάζονται τόσες επιδοτήσεις όσο παλαιότερα. Όμως, στην ηλιακή ενέργεια δεν υπάρχει αντίστοιχη δικαιολογία, καθώς η Γερμανία θα χρειαστεί κάθε πράσινο μεγαβάτ από αυτή τη φθηνή και καθαρή πηγή.
Πέρα από τους πόρους του ταμείου KTF, η κυβέρνηση θα εξασφαλίσει άλλα 3 δισ. ευρώ μέσω του τέλους που επιβάλλεται στη χρήση πλαστικών μιας χρήσης, καθώς και από τον αυξημένο φόρο άνθρακα στα καύσιμα.
Η απώλεια του ρωσικού αερίου άλλαξε το γερμανικό μοντέλο
Ασφαλώς, πρόκειται για ένα “πικρό χάπι” για έναν υπουργό και μια κυβέρνηση που έκαναν σημαία την πράσινη ανάπτυξη υποσχόμενοι πολλά δισεκατομμύρια επενδύσεων και απτά αποτελέσματα τόσο σε όρους μείωσης των εκπομπών, όσο και ενεργειακού κόστους.
Η Γερμανία έχει πραγματοποιήσει άλματα τα τελευταία χρόνια στη διείσδυση των πράσινων τεχνολογιών, όμως είδε το ενεργειακό της κόστος να αυξάνεται και τις βιομηχανίες της να κλείνουν ή να υπολειτουργούν. Μάλιστα, τα τελευταία επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η βιομηχανική δραστηριότητα εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ χαμηλά παρόλο που οι ενεργειακές τιμές έχουν υποχωρήσει δραματικά σε σύγκριση με το 2022.
Είναι γεγονός ότι δεν ευθύνονται οι ΑΠΕ για την άνοδο του κόστους, καθώς προήλθε σχεδόν αποκλειστικά από την διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου που λάμβανε η Γερμανία έναντι χαμηλής τιμής για δεκαετίες. Στη χώρα είχε δομηθεί ένα οικονομικό και βιομηχανικό μοντέλο που εξαρτώταν απόλυτα από το φθηνό αέριο ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Όταν η παραδοχή αυτή έπαψε να ισχύει, ακολούθησε μοιραία μια τρικυμία.
Πλέον έγινε σαφές ότι κάπου πρέπει να βρεθούν χρήματα για να καλύψουν τα κενά και προτιμήθηκε να μπει ένα φρένο στην πράσινη ανάπτυξη, έστω προσωρινά. Η ειρωνία είναι ότι το Βερολίνο βασίζεται στην ανάπτυξη των ΑΠΕ ως η πιο οικονομική μορφή ενέργειας για να ρίξει μακροπρόθεσμα το κόστος. Τώρα επέλεξε να επιβραδύνει τις επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά για να τα βγάλει πέρα, άρα θυσιάζει το απώτερο καλό για το άμεσο όφελος.
Απομένει να φανεί πως θα επηρεάσουν οι εξελίξεις το μακροπρόθεσμο στόχο της Γερμανίας στα ενεργειακά, αλλά και τη σχετική της θέση ανάμεσα στις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης.