Μήνυμα μη περικοπής των κοινωνικών δαπανών και “παράθυρο” μεταρρύθμισης του “φρένου χρέους” στη Γερμανία έστειλε το περασμένο Σαββάτο (09.12.23), το τακτικό ετήσιο συνέδριο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος το οποίο ηγείται της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας, με καγκελάριο τον Όλαφ Σολτς.
Και αυτό ενώ μαίνεται η δημοσιονομική κρίση στη Γερμανία, μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία είναι αντισυνταγματικός ο κρατικός προϋπολογισμός της κυβέρνησης Σολτς αλλά και την επαύριο της συνόδου του Eurogroup, στο οποίο δεν υπήρξε συμφωνία για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας στην Ε.Ε.
Η πολιτική γραμμή του Σοσιαλδημοκράτη Σολτς, όπως εκφράστηκε σαφώς στο κομματικό συνέδριο του SPD (το οποίο είναι επικεφαλής της κυβέρνησης συνασπισμού με τους Πράσινους και τους Φιλελευθέρους), αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς το κόμμα αυτό αν και συνεχίσει να χάνει την εκλογική και πολιτική επιρροή (κυρίως λόγω της ανόδου της ακροδεξιάς AfD), διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τους μισθωτούς της χώρας, οι οποίοι βρίσκονται σε διαδικασίες συλλογικών διαπραγματεύσεων με τους εργοδότες με βασικό αίτημα τις αυξήσεις μισθών.
Προς ανακούφιση των συνέδρων του κομματικού συνεδρίου, ο Σολτς απορρίπτει ξεκάθαρα τις κοινωνικές περικοπές: “Είναι απολύτως σαφές για μένα ότι δεν θα υπάρξουν περικοπές στο κράτος πρόνοιας σε μια κατάσταση όπως αυτή”, φωνάζει ο Σολτς στην αίθουσα. Σε μια τέτοια κατάσταση, το παλιό σύνθημα ότι το κράτος πρόνοιας είναι υπερβολικά γενναιόδωρο επανέρχεται ξανά και ξανά. “Θέλω να σας πω ότι δεν το βλέπω έτσι”, λέει ο Σολτς. Η δημοσιονομική κρίση δεν είναι “άλυτη”.
Αφού το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική την πολιτική προϋπολογισμού της κυβερνητικού συνασπισμού, ο Σολτς βρίσκεται αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη κρίση της θητείας του.
Και αυτό γιατί υπάρχει έλλειμμα 17 δισεκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό του 2024 και άλλα 13 δισεκατομμύρια ευρώ στο Ταμείο για το Κλίμα και τον Μετασχηματισμό (KTF).
Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς σκοπεύει να κλείσει αυτή την “τρύπα” η κυβέρνηση συνασπισμού.
Ο καγκελάριος το διαπραγματεύεται εδώ και μέρες με τον αντικαγκελάριο Ρόμπερτ Χάμπεκ (Πράσινοι) και τον ομοσπονδιακό υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ (FDP).
Ο Σολτς αντιμετωπίζει λίγη κριτική
Πολλά ηγετικά στελέχη του SPD φοβόντουσαν ενόψει του συνεδρίου του κόμματος ότι η συνάντηση θα μπορούσε ενδεχομένως να εξελιχθεί σε μια μικρή αναμέτρηση με την καγκελάριο, αναφέρει η Handelsblatt
Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη. Ο Σολτς έχει ήδη αναγκαστεί να ακούσει κάποιες επικρίσεις από τη νεολαία του SPD (Jusos), για παράδειγμα για τη μεταναστευτική του πολιτική. Αλλά η διέξοδος μέσω της οποίας οι εκπρόσωποι του SPD εκτονώνουν την οργή τους στο συνέδριο του κόμματος φέρει λιγότερο το όνομα “Όλαφ Σολτς” και περισσότερο το όνομα “Κρίστιαν Λίντνερ” (FDP).
Αυτό οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι ο Σολτς “χάιδεψε” εκτενώς τη σοσιαλδημοκρατική ψυχή στην ομιλία του.
Ο καγκελάριος απαριθμεί τις επιτυχίες που πιστεύει ότι έχει επιτύχει στη μέχρι τώρα θητεία του: τον υψηλότερο κατώτατο μισθό, την υψηλότερη σύνταξη αναπηρίας, το υψηλότερο επίδομα στέγασης. Γενικά, έχουν ψηφιστεί πολλοί νόμοι που βοηθούν τους ανθρώπους με χαμηλά εισοδήματα, κάτι που συχνά παραβλέπεται, αναφέρει η Handelsblatt.
Μόνο μία φορά στην ομιλία του ο Σολτς προκαλεσε αντιδράσεις ορισμένων συνέδρων του SPD όταν εξήγησε ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να παραμείνουν υψηλές λόγω της νέας απειλής από τη Ρωσία, η οποία δεν είναι αδιαμφισβήτητη εντός του SPD, σημειώνει το ίδιο δημοσίευμα.
Αμέσως στην αρχή της ομιλίας του, ο Σολτ προσπαθεί να πάρει τον “αέρα” από τα πανιά των επικριτών του. Όποιος ρίξει μια ματιά στα βιβλία της ιστορίας θα διαπιστώσει γρήγορα ότι το SPD δεν υπήρξε ποτέ τόσο ενωμένο στην κυβέρνηση όσο σήμερα. “Αυτή είναι η βάση της επιτυχίας μας”, προειδοποιεί ο Σολτς και προσθέτει. “Σας ευχαριστούμε γι’ αυτό!”
Στη συνέχεια επιστρέφει στην κρίση του προϋπολογισμού. Οι κοινωνικές περικοπές δεν είναι η μόνη κόκκινη γραμμή για τον Σολτ. Δεν θέλει επίσης να περικόψει τις επενδύσεις στην πράσινη αναδιάρθρωση της οικονομίας. “Είναι σωστό να επικεντρωθούμε στον βιομηχανικό εκσυγχρονισμό, διασφαλίζει την ευημερία και το μέλλον μας”, λέει ο Σολτς. Γι’ αυτό πρέπει να “συνεχίσουμε με εντατικούς ρυθμούς” την επέκταση του πράσινου δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας.
Μια συμφωνία στην κρίση του προϋπολογισμού φέρεται να ήταν κοντά ήδη από την περασμένη Τρίτη. Προκειμένου να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό, οι τρεις ηγέτες του κυβερνητικού συνασπισμού λέγεται ότι συμφώνησαν σε ελαφρώς υψηλότερα έσοδα και κάποιες περικοπές. Ωστόσο, το αγκάθι παραμένει το αν η κυβέρνηση συνασπισμού θα κηρύξει και πάλι “έκτακτη ανάγκη” το 2024. Αυτό θα σήμαινε ότι θα ανέστειλε εκ των πραγμάτων το “φρένο του χρέους”, θα ήταν δυνατός υψηλότερος νέος καθαρός δανεισμός και τα δημοσιονομικά προβλήματα του φωτεινού σηματοδότη θα είχαν λυθεί, τουλάχιστον για το επόμενο έτος. Το SPD και οι Πράσινοι τάσσονται υπέρ, το FDP κατά.
Η ηγεσία του SPD είχε ήδη αυξήσει τις πιέσεις προς τον Σολτς για το θέμα αυτό στην αρχή του συνεδρίου του κόμματος.
Ο επικεφαλής του κόμματος Λαρς Κλίνγκμπεϊλ εξήγησε ότι δεν υπάρχει τρόπος να μην κηρυχθεί έκτακτη ανάγκη για το 2024. “Η διέξοδος από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης είναι η αναγνώριση των πραγματικοτήτων”, δήλωσε ο Κλίνγκμπεϊλ: Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης μπορεί να αναγνωριστεί ξεκάθαρα αν απλά ανοίξετε τα μάτια σας. Η Γερμανία δεν θα πρέπει να βρεθεί σε μια κατάσταση όπου η υποστήριξη της Ουκρανίας και των Ουκρανών προσφύγων παίζεται ενάντια στις επενδύσεις σε θέσεις εργασίας ή σε μια σταθερή σύνταξη.
Αυτό απορρίπτεται έντονα από όσους βρίσκονται κοντά στον Λίντνερ. Ήταν πάντοτε σαφές ότι η επίλυση της δημοσιονομικής κρίσης θα απαιτούσε χρόνο. Και αυτός ο χρόνος πρέπει να ληφθεί μετά την κρίση του προϋπολογισμού, αν χρειαστεί μέχρι το επόμενο έτος. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν είχε την πολυτέλεια να παρουσιάσει έναν ακόμη αντισυνταγματικό προϋπολογισμό.
Ωστόσο, ο Κλίνγκμπεϊλ χρησιμοποίησε την ομιλία του για να διατυπώσει μια σαφή απαίτηση προς τον Lindner: “Επενδύουμε περισσότερο από ποτέ και αυτό πρέπει να συνεχιστεί. Και τώρα πρέπει να γίνει γρήγορα”. Η επικεφαλής του Co-SPD Σάσκια Έσκεν είχε προηγουμένως επιτεθεί στην ομιλία της ιδιαίτερα στο CDU – και στον αρχηγό του κόμματός της Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος είχε καταθέσει αγωγή κατά της δημοσιονομικής πολιτικής στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης.
“Για τη φτηνή επιτυχία ενός πρωτοσέλιδου, αποδέχεται τον κίνδυνο να διχάσει τη χώρα και να βλάψει τη φήμη της Γερμανίας”, δήλωσε η Έσκεν. Με “αυτό το CDU του Μερτς, έχουμε πραγματικά την πιο λαϊκιστική αντιπολίτευση όλων των εποχών”. Δεν έχει πλέον καμία σχέση με ένα σοβαρό λαϊκό κόμμα. “Πρόκειται απλώς για πολιτικό βανδαλισμό”.
Το SPD στηρίζει την ηγεσία του κόμματος
Μετά τις δύο ομιλίες τους, το ηγετικό δίδυμο του SPD, Έσκεν και Κλίνγμπεϊλ στέκονται στη σκηνή, σχηματίζουν μαζί μια καρδιά και πανηγυρίζουν. Και οι δύο πήραν ένα καλό αποτέλεσμα. Η Έσκεν επιβεβαιώθηκε ως αρχηγός του κόμματος με 82,6%, έξι ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες από ό,τι πριν από δύο χρόνια. Ο Κλίνγκπεϊλ πέτυχε 85,6 %. Ο Κέβιν Κούνερτ έλαβε ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα στην επανεκλογή του ως Γενικός Γραμματέας με ποσοστό άνω του 90%.
Το SPD στηρίζει την ηγεσία του κόμματός του και θέλει να επιδείξει ενότητα, σημειώνει το ίδιο δημοσίευμα.
Και ως εκ τούτου αφήνει γρήγορα στην άκρη και το επίμαχο θέμα του “φρένου χρέους”, το οποίο έπαιξε κεντρικό ρόλο σε πολλές ομιλίες στην αρχή του συνεδρίου του κόμματος.
Η ηγεσία του SPD θέλει να μεταρρυθμίσει το “φρένο χρέους” και να εξαιρέσει στο μέλλον από τον κανόνα του χρέους τις επενδύσεις στην εκπαίδευση, την ψηφιοποίηση, τις υποδομές και την κλιματική πολιτική. Αυτό δεν είναι αρκετό για τη νεολαία του SPD, οι οποίοι θέλουν να ανατρέψουν συνολικά τον κανόνα χρέους.
Ωστόσο, δεν τόλμησαν να ξεκινήσουν εξέγερση και να καταθέσουν αντίστοιχη τροπολογία. Τελικά, η νεολαία του SPD και η ηγεσία του κόμματος συμφώνησαν σε έναν συμβιβασμό που άφηνε πολλά πράγματα ανοιχτά: “Απορρίπτουμε τα άκαμπτα όρια δανεισμού της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των πολιτειών, όπως τα βρίσκουμε σήμερα στα συντάγματα. Εμποδίζουν τις επενδύσεις και μειώνουν την ικανότητα του κράτους να ενεργεί”, αναφέρει πλέον η τελική πρόταση ψηφίσματος.
Η νεολαία του SPD γιορτάζει τον συμβιβασμό ως επιτυχία. “Αντίο, φρένο χρέους”, ζητωκραυγάζει ο ηγέτης της νεολαίας του SPD, Tέρνερ. Η ηγεσία του κόμματος και οι πολιτικοί του προϋπολογισμού του SPD, από την άλλη πλευρά, ερμηνεύουν την ψήφιση απλώς ως εντολή για τη μεταρρύθμιση του “φρένου χρέους”, όπως προβλέπεται.
Η ηγεσία του SPD υπέστη μόνο μια μικρή ήττα: στο θέμα του φόρου πλούτου. Ενάντια στις επιθυμίες της ηγεσίας του κόμματος, οι αντιπρόσωποι ψήφισαν υπέρ της πρότασης του κρατιδιακού συνδέσμου του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν να επιβληθεί “εφάπαξ εισφορά κρίσης” στα υψηλότερα περιουσιακά στοιχεία. Η ηγεσία του SPD ήθελε αρχικά να επιβληθεί μια τέτοια εισφορά στους υψηλόμισθους που κερδίζουν πάνω από 278.000 ευρώ ετησίως και πληρώνουν τον “συντελεστή φόρου πλούτου” του 45% στον φόρο εισοδήματος, όχι όμως στον πλούτο.
Αλλά αυτή η ήττα είναι απλώς μια μικρή υποσημείωση στην προσπάθεια του SPD να μην βλάψει περαιτέρω τον καγκελάριο, αλλά να του δώσει αέρα προς τα πίσω. Ή για να το πει κανείς απλά: Από τη σκοπιά του Σολτς, το SPD δικαίωσε τον καγκελάριο του στο συνέδριο του κόμματός του.