Δύσκολο έργο αποδεικνύεται για την ελληνική οικονομία το «ξαλάφρωμα» από τον βραχνά των κόκκινων δανείων (καθώς το 2023 άρχισε να σημειώνεται μία κάμψη στη μείωση τους), την ίδια στιγμή που έκθεση της Scope Ratings για το ζήτημα προαναγγέλλει επιδείνωση του πανευρωπαϊκά το 2024.
Για την ελληνική οικονομία, δύο αναφορές, μία εγχώρια και μία ευρωπαϊκή, επαναφέρουν το ζήτημα των κόκκινων δανείων που ταλανίζει την χώρα, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει για την αντιμετώπισή του.
- Κατά πρώτον, η Τράπεζα της Ελλάδος, στην ενδιάμεση έκθεση της την Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, για ανεπαρκή πορεία μείωσης των NPLs, καθώς παρά την αξιοσημείωτη αποκλιμάκωσή του εν λόγω δείκτη, παραμένει υψηλότερος από το μέσο όρο των τραπεζών της ευρωζώνης και είναι αναγκαία η μείωσή του σε ένα περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων για μακρότερο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, επεσήμανε πως το ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα και αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη.
- Το δεύτερο «χτύπημα» ακολούθησε την επομένη στην τρίτη έκθεση εποπτείας από την Κομισιόν, η οποία ενώ απέδωσε τα εύσημα στην Ελλάδα για τις γενικές επιδόσεις της, υπογράμμισε με κόκκινο χρώμα το σχετικό σημείο.
Και αυτό γιατί η μείωση των NPLs σταμάτησε στο πρώτο εξάμηνο του 2023, μετά από πτώση σε μονοψήφια ποσοστά τα προηγούμενα χρόνια. Σημειώνει πως αν και η κερδοφορία των τραπεζών ενισχύθηκε μέσα στο έτος, η εκκαθάριση των NPLs εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις.
Σε αυτές περιλαμβάνονται καθυστερήσεις στις δικαστικές διαδικασίες, ένα υψηλό ποσοστό από άκαρπους πλειστηριασμούς και, πιο περιορισμένα, μια σχετικά χαμηλή, αν και αυξανόμενη, πορεία των «εξωδικαστικών συμβιβασμών».
Η Κομισιόν επισημαίνει την καθυστέρηση στη σύσταση και λειτουργία του φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων που καθυστερεί την πλήρη εφαρμογή του νέου πτωχευτικού κώδικα ενώ τονίζει πως οι πληρωμές παραμένουν σημαντικά κάτω από τους στόχους.
Ανάλογα με τις δικαστικές αποφάσεις, ένα σημαντικό μέρος των κρατικών εγγυήσεων που ζητήθηκαν μπορεί να καθυστερήσει ή να μην καταβληθεί καθόλου, ιδίως στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων.
Προστίθεται, ωστόσο, μία θετική νότα καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι η εφαρμογή της τρίτης κατά σειράς εκδοχής του σχεδίου “Ηρακλής” θα αποκλιμακώσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κάτω από το 7,9% που ήταν τον Ιούνιο ενώ εύσημα αποδίδονται επιπλέον και για το γεγονός ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός έχει ανεβάσει «γκάζια».
Από πλευράς κυβέρνησης, θεωρείται πως γίνονται όσα χρειάζονται για την αντιμετώπιση του ζητήματος του ληξιπρόθεσμου ιδιωτικού χρέους με αποτέλεσμα ως ποσοστό του συνολικού ιδιωτικού χρέους να παρουσιάζει μείωση από 68% το 2019 σε 61% το δεύτερο τρίμηνο του 2023.
Σε αυτή την κατεύθυνση, άλλωστε, στις αρχές του Δεκεμβρίου, ψηφίστηκε στην Βουλή το νομοσχέδιο για την διαφάνεια στις σχέσεις των δανειοληπτών με τους servicers, την προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών και την ενίσχυση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα.
Διεθνές πρόβλημα
Πέρα των κυβερνητικών προσπαθειών, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές δεν είναι εθνικό πρόβλημα αλλά διεθνές με την Scope Ratings σε πρόσφατη έκθεση της να εκτιμά πως οι ευρωπαϊκές τράπεζες το 2024 για πρώτη φορά από το 2015, θα δουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα στα χαρτοφυλάκιά τους να αυξάνονται, έστω και ήπια.
Όπως επισημαίνει ο οίκος αξιολόγησης, το πιθανότερο σενάριο για το 2024 είναι η σταδιακή επιδείνωση της ποιότητας ενεργητικού των τραπεζών, ως αποτέλεσμα των υψηλότερων επιτοκίων και της αναιμικής ανάκαμψης.
Στα θετικά, τονίζεται πως χώρες όπως η Ελλάδα, που είχαν μεγάλη συσσώρευση NPLs στο παρελθόν θα αποδώσουν καλύτερα από τις άλλες.