Αυτά μεταξύ άλλων ανέφερε ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχάλης Σάλλας μιλώντας στην εκδήλωση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου της Αθήνας στην εκδήλωση της απονομής των επιχειρηματικών βραβείων.
Στην αρχή της ομιλίας του ο κ. Σάλλας επισήμανε ότι η οικονομία σταθεροποιείται, το 2014 θα αυξηθεί το ΑΕΠ για πρώτη φορά ύστερα από 6 χρόνια και ότι η χώρα οφείλει να αναζητήσει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης το οποίο θα στηρίζεται στην καινοτομία και την ποιότητα.
Αναλυτικά η ομιλία του κ. Σάλλα:
Όπως γνωρίζετε, η οικονομία το τελευταίο διάστημα έχει κάνει σοβαρά βήματα σταθεροποίησης και έχει δώσει ενθαρρυντικά μηνύματα ότι το 2014 θα είναι το πρώτο έτος αύξησης του ΑΕΠ μετά από 6 συνεχόμενα χρόνια ύφεσης. Παρ’ όλα αυτά και παρά το σημαντικό περιορισμό των μακροοικονομικών ανισορροπιών, τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και τη μείωση του κόστους εργασίας, υπάρχουν ακόμη μια σειρά δομικοί περιορισμοί και σοβαρές ποιοτικές ανεπάρκειες που δημιουργούν εμπόδια στην ουσιαστική βελτίωση της συνολικής ανταγωνιστικότητας της οικονομίας σε σύγκριση με πολλές άλλες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ειδικότερα, για τους γνωστούς λόγους, όπως το υψηλό δημόσιο χρέος, η στενότητα ρευστότητας, οι πολιτικές αβεβαιότητες κλπ, το κόστος δανεισμού στη χώρα μας παραμένει πολύ υψηλό, όπως επίσης και το κόστος ενέργειας. Δύο δηλαδή καθοριστικοί παράγοντες προσδιορισμού της συνολικής ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την πολύ-νομοθεσία και το έλλειμμα φορολογικής σταθερότητας, αποθαρρύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις και καθυστερεί την ανταγωνιστική ανάπτυξη της οικονομίας. Οι γενικότερες, συνεπώς, συνθήκες που επικρατούν στην χώρα επιτάσσουν να αναζητήσουμε ένα άλλο πρότυπο, ένα νέο «μοντέλο» ανάπτυξης. Αίτημα που ακούγεται τελευταία όλο και συχνότερα από πολύ διαφορετικούς χώρους, επιχειρηματικούς, κοινωνικούς ή πολιτικούς και το οποίο συνδέουν σχεδόν όλοι με την ανάπτυξη της οικονομικής εξωστρέφειας και των ιδιωτικών επενδύσεων.
Αυτό το νέο ανταγωνιστικό πρότυπο θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να εξισορροπήσει δύο αντίρροπες καταστάσεις. Την αντίσταση των συντελεστών κόστους και την αύξηση της αποδοτικότητας που έχουν ανάγκη οι επενδύσεις και οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες. Θα πρέπει, δηλαδή, να αναζητήσουμε και να αξιοποιήσουμε πλεονεκτήματα που απελευθερώνουν την επιχειρηματικότητα από την στενή έννοια του κόστους. Από την άποψη αυτή, το νέο μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας θα πρέπει να προσανατολισθεί στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας με βάση την ποιότητα, ουσιαστική συνισταμένη της οποίας είναι, ασφαλώς, και η καινοτομία.
Η καινοτομία σε όλες τις μορφές της μπορεί να αποτελέσει τη βάση της νέας ελληνικής επιχειρηματικότητας, το μέσο για να ξεπεράσουμε το εμπόδιο της ανταγωνιστικότητας που εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από το κόστος παραγωγής.
Βεβαίως, η καινοτομία δεν πέφτει από τον ουρανό. Οι νέες ιδέες χρειάζονται το κατάλληλο περιβάλλον για να καλλιεργηθούν, να μορφοποιηθούν και κυρίως για να μετουσιωθούν σε επιχειρησιακή μορφή, στην παράγωγή ή τη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών. Εδώ υπεισέρχεται, ως βασική προϋπόθεση, για να προσλάβει η προσπάθεια αυτή ευρύτερο και μονιμότερο χαρακτήρα, η αναμόρφωση της παιδείας καθώς και η ανάπτυξη της έρευνας και της τεχνολογίας.
Είναι, συνεπώς, καθήκον και της πολιτείας να αναλάβει πρωτοβουλίες, να συνεργασθεί και να συνδράμει στην κατεύθυνση αυτή και να μην περιοριστούμε μόνο στις εκλάμψεις κάποιων φωτεινών μυαλών ή στις φιλότιμες προσπάθειες κάποιων ανήσυχων επιχειρηματιών.
Το κράτος οφείλει να επενδύσει σοβαρά στη δημιουργική παιδεία και τη θεσμική θωράκιση της ποιότητας και ο ιδιωτικός τομέας, από τη μεριά του, στην ανάπτυξη της έρευνας, της τεχνολογίας και της πρωτοτυπίας.
Η καινοτομία είναι ποιότητα, με την έννοια ότι δεν μπορούμε πάντα να «ανακαλύπτουμε» νέα προϊόντα, νέα υλικά, νέες τεχνικές ή διαδικασίες παραγωγής, νέες υπηρεσίες, συσκευασίες ή τρόπο διάθεσης. Καινοτομία είναι και η εφαρμογή υψηλών προτύπων στην παροχή παραδοσιακών υπηρεσιών ή στην παραγωγή υλικών αγαθών.
Καινοτομία είναι το να θεσπίσουμε και να εφαρμόσουμε με συνέπεια προδιαγραφές ποιότητας σε τουριστικές, παραδείγματος χάρη, δραστηριότητες επιλεγμένων ζωνών, το να εξυψώσουμε ποιοτικά το σύνολο του τουριστικού προϊόντος από τα καταλύματα και την εστίαση μέχρι την αναψυχή και την αγορά.
Καινοτομία είναι να πιστοποιούμε ποιοτικά τα αγροτικά μας προϊόντα. Να αναβαθμίσουμε και σταθεροποιήσουμε την ποιότητα, να αναδείξουμε τη γεύση, να τα κάνουμε μοναδικά, έστω και ακριβότερα στις διεθνείς αγορές, από τα αντίστοιχα των ανταγωνιστών μας.
Εγώ είμαι πεπεισμένος ότι η ποιότητα αναζητείται και πληρώνεται. Ακόμη και σε δύσκολες εποχές υπάρχει αγορά. Άλλωστε, είμαστε μια μικρή οικονομία με συγκεκριμένες δυνατότητες παραγωγής σε μια σειρά από κλάδους, όπως στον τουρισμό, τη γεωργία, τη μεταποίηση. Απευθυνόμαστε, όμως, σε μια τεράστια αγορά (μόνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεπερνά τα 500 εκατ. πολίτες) της οποίας το 10%-15% επιθυμεί και μπορεί να πληρώσει την ποιότητα.
Υποχρέωση της πολιτείας είναι να προτάξει το ζήτημα αυτό, να θεσμοθετήσει και παρακολουθήσει την εφαρμογή προδιαγραφών ποιότητας και πιστοποίησης σε μια σειρά από προϊόντα ή δραστηριότητες. Πρέπει να αναπτύξουμε άμεσα μια σφαιρική πολιτική που να καλύπτει όλο το φάσμα της οικονομίας και να θεσπίσουμε μέτρα βελτίωσης, ανάδειξης ή προστασίας της ποιότητας.
Μακροχρόνια, βέβαια, η καινοτομία θα αναδειχθεί μέσα από την αναμόρφωση και αναβάθμιση της παιδείας. Στο πεδίο αυτό χρειάζεται να είμαστε ανοικτοί σε ιδέες και προτάσεις, αλλά και γενναιόδωροι παρά τη στενότητα πόρων. Ας ενισχύσουμε την πανεπιστημιακή έρευνα, ας ενθαρρύνουμε τη συνεργασία των τεχνολογικών ιδρυμάτων και των επιχειρήσεων.
Είχα κατά το παρελθόν προσωπική εμπειρία από το ερευνητικό έργο του ΙΤΕ στο Ηράκλειο της Κρήτης, τις επιδόσεις και την ευρύτητα των εφαρμογών που αυτές είχαν. Γιατί να μην έχουμε περισσότερα τέτοια Ιδρύματα στην περιφέρεια, που θα μπολιάσουν τις τοπικές οικονομίες και επιχειρήσεις με ένα δημιουργικό τεχνολογικό και ερευνητικό πολιτισμό. Όταν, μάλιστα, το επιστημονικό προσωπικό υπάρχει και περισσεύει, αναζητώντας την τύχη του στο εξωτερικό.
Το μέλλον είναι στην τεχνολογία, άλλη έκφραση της καινοτομίας, την οποία μπορούμε σε σημαντικό βαθμό να κατακτήσουμε, να προάγουμε και να αξιοποιήσουμε δημιουργικά. Το έχουν κάνει με επιτυχία άλλες χώρες της Ευρώπης που δεσμεύουν το 3% με 4% του ΑΕΠ στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D), όπως η Σουηδία, η Αυστρία, η Φιλανδία, όταν εμείς περιοριζόμαστε κάτω του 1% του ΑΕΠ. Εγώ είμαι πεπεισμένος. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για την οικονομία μας. Θα έχουμε πάντα μπροστά μας να αντιμετωπίσουμε χώρες – και εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση – άλλες με πολύ χαμηλότερο κόστος εργασίας, άλλες με χαμηλότερο κόστος δανεισμού, με χαμηλότερη φορολόγηση ή λιγότερη γραφειοκρατία.
Αν αποφασίσουμε να ακολουθήσουμε το δρόμο της καινοτομίας και της ποιότητας τα οφέλη θα είναι πολλαπλά. Ίσως να μην είναι γνωστό σε όλους σας ότι σύμφωνα με τις μελέτες του World Economic Forum, η πιο ανταγωνιστική παγκοσμίως οικονομία είναι αυτή της Ελβετίας. Θεωρείται, μάλιστα, από τις πιο καινοτόμες χώρες του κόσμου.
Παράλληλα στις πρώτες θέσεις ανταγωνιστικότητας βρίσκονται οικονομίες όπως της Σιγκαπούρης, της Ολλανδίας, της Σουηδίας, της Φιλανδίας, δηλαδή χώρες που σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ως χώρες χαμηλού εργατικού κόστους. Αντίθετα είναι χώρες εξειδικευμένες σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως η φαρμακοβιομηχανία, η χημική βιομηχανία και η βιομηχανία τροφίμων, καθώς και σε υψηλής ποιότητος τουριστικές και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα διατηρείται μέσα από την υιοθέτηση καινοτόμων παραγωγικών μεθόδων και από την ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων της έρευνας και της τεχνολογίας στα παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες.
Με λίγα λόγια προαγωγή της καινοτομίας σημαίνει τελικά υιοθέτηση και ανάπτυξη της ποιότητας. Είναι ο μόνος μηχανισμός ανάπτυξης που βασίζεται στην παιδεία, στη γνώση, στα καλά μυαλά, που ανταμείβει αναλογικά εξίσου το επιχειρηματικό κεφάλαιο και την εργασία και που, πιστεύω, ότι ταιριάζει στα δομικά χαρακτηριστικά της χώρας μας. Ειδικά σήμερα, που ένα μεγάλο μέρος του πιο εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού της, φεύγει στο εξωτερικό.
Σε κάθε τομέα της οικονομίας, σε κάθε κλάδο και επιχείρηση υπάρχει περιθώριο για το καινούργιο. Στην τράπεζα μας, για παράδειγμα, μια πρόσφατη καινοτομία που βελτιώνει την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητα της, είναι η ανάπτυξη της συμβολαιακής τραπεζικής. Η εφαρμογή συνδυαστικών μορφών δανειοδότησης με τη σύναψη συμβολαίων τριγωνικής χρηματοδότησης πελατών μας, την οποία αναπτύσσουμε ήδη με ταχείς ρυθμούς στον αγροτικό χώρο, διασφαλίζουν σταθερή ρευστότητα μεταξύ της μεταποιητικής ή εμπορικής επιχείρησης και ενός σημαντικού αριθμού αγροτών.
Με την εφαρμογή της συμβολαιακής τραπεζικής επιδιώκουμε σταδιακά την αναβάθμιση της ρευστότητας, της φερεγγυότητας και της ποιότητας στις εμπορικές συναλλαγές.
Πέρα από αυτό το παράδειγμα, γνωρίζετε ότι υπάρχουν κλάδοι που είναι περισσότερο επιδεκτικοί στην έρευνα και την καινοτομία και τους οποίους θα πρέπει κατά προτεραιότητα να στηρίξουν οι τράπεζες και η πολιτεία. Η πληροφορική και οι εφαρμογές της, οι επικοινωνίες, η βιοτεχνολογία, η χημική και η φαρμακευτική βιομηχανία, τα νέα υλικά είναι κλάδοι που επιδέχονται επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη, αξιοποιούν σημαντικό βαθμό εξειδίκευσης και δημιουργούν υψηλή προστιθέμενη αξία, που τους καθιστά διεθνώς ανταγωνιστικούς.
Το νέο πρότυπο ανάπτυξης, που βασίζεται στην ποιότητα και την καινοτομία, δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στον ιδιωτικό τομέα. Αφορά εξίσου και, σε κάποιες περιπτώσεις, πολύ περισσότερο το δημόσιο. Τη δημόσια διοίκηση και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα καθώς και της αυτοδιοίκησης.
Όμως, θα ήθελα να διευκρινίσω το εξής. Όταν λέμε να στηρίξει την καινοτομία η πολιτεία, δεν εννοούμε να παρεμβαίνει στο ρόλο του παραγωγού, του προμηθευτή ή του πελάτη, αλλά στη διαμόρφωση του πλαισίου για την άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων, την θέσπιση ή προάσπιση των όρων του υγιούς ανταγωνισμού, την προτεραιότητα στα αντίστοιχα προγράμματα ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και στη δημιουργία τεχνολογικών υποδομών.
Μου έκανε εντύπωση το πόσο γρήγορα προσαρμόσθηκε η ελληνική κοινωνία στην ηλεκτρονική υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, που άνοιξε το δρόμο για την ευρύτερη χρήση ηλεκτρονικών μέσων στις σχέσεις των πολιτών με τις φορολογικές αρχές. Τέτοιες πρωτοβουλίες που βελτιώνουν θεαματικά την παραγωγικότητα των εργαζομένων στο δημόσιο και την εξυπηρέτηση των πολιτών έχει ανάγκη η κοινωνία και η οικονομία μας. Φαντάζεστε τα οφέλη από την υιοθέτηση διαδικασίας ώστε το σύνολο των σχέσεων του πολίτη με τις δημόσιες υπηρεσίες να πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα και μέσω του θεσμού των ΚΕΠ;
Καινοτόμες επιλογές έχουν ανάγκη τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα από τα οποία θα περιμένουμε να είναι στην πρωτοπορία μιας προσπάθειας αναβάθμισης της ποιότητας και του περιεχομένου των σπουδών, αλλά και ανάπτυξης της έρευνας σε στενή συνεργασία με επιχειρήσεις. Ανάλογα περιθώρια καινοτομίας και ποιότητας θα περίμενε κανείς από τους δημόσιους φορείς υγείας ή από τους οργανισμούς αυτοδιοίκησης που στη δύσκολη αυτή συγκυρία θα μπορούσαν εφαρμόζοντας πρωτοποριακές εφαρμογές να αναπληρώσουν το παραγωγικό κενό που δημιουργεί η έλλειψη ή η περικοπή πόρων.
Ποιότητα είναι ακόμη η μείωση της πολυνομοθεσίας, η απλούστευση των νόμων, ο εκσυγχρονισμός του πτωχευτικού δικαίου, η επιτάχυνση των διαδικασιών στην απονομή δικαιοσύνης για οικονομικές και διοικητικές υποθέσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Σάλλας: Πάμε μπροστά και θα πετύχουμε – Σε δύο εβδομάδες η ΑΜΚ
