Βάσεις για να μην είναι το φετινό καλοκαίρι στις παραλίες, όπως τα προηγούμενα, βάζει το ΥΠΟΙΚ με το νομοσχέδιο για τους αιγιαλούς, θέτοντας τις προϋποθέσεις για να εκλείψουν οι τόσο γνώριμες, όσο και δυσάρεστες, εικόνες με τις κατειλλημένες ακτές από ομπρελοκαθίσματα, χωρίς σπιθαμή ελεύθερης γης για τους υπόλοιπους λουόμενους, ή με τις αυθαίρετες και άναρχες ξύλινες και άλλες κατασκευές που αποτελούν παραφωνία με τα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος.
Το νομοσχέδιο θέτει συγκεκριμένους όρους που θα διέπουν τους διαγωνισμούς και τις αιτήσεις των επίδοξων παραχωρησιούχων καθώς και αυστηρές ποινές για τους παραβάτες. Αναβαθμίζεται ο ρόλος της Κτηματικής Υπηρεσίας ενώ η τεχνολογία μπαίνει στην διάθεση των αρχών για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των παραβάσεων στις παραλίες.
Οι χρόνοι βέβαια είναι περιορισμένοι και έτσι η κυβέρνηση θα πρέπει να πατήσει «γκάζι» για να προλάβει τις διορίες και να είναι έτοιμη για το φετινό καλοκαίρι.
Αγώνας δρόμου για το καλοκαίρι 2024 – Η διαδικασία των διαγωνισμών
Όπως έχει επεξηγήσει το ΥΠΟΙΚ, το νομοσχέδιο προβλέπει πως το χρονικό περιθώριο για να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες των διαγωνισμών, κατ’ εξαίρεση για το 2024, θα είναι έως τις 15 Μαΐου, με την διορία για τα επόμενα έτη να διαμορφώνεται στις 31 Μαρτίου.
Αυτό σημαίνει πως μέσα στους επόμενους μήνες πρέπει να έχει ψηφιστεί ο νόμος, να έχουν εκδοθεί οι σχετικές αποφάσεις, να ετοιμαστεί η ηλεκτρονική πλατφόρμα για τους διαγωνισμούς, αποκλειστικά από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου και όχι από τους δήμους, καθώς και να υποβληθούν οι αιτήσεις και να αξιολογηθούν ώστε να οριστούν οι παραχωρησιούχοι.
Επιπλέον, θα πρέπει μέσα σε αυτό το διάστημα να έχει οριστεί το κατώτατο μίσθωμα, υπολογίζοντας τις αντικειμενικές αξίες της περιοχής, τη διάρκεια της παραχώρησης και τον «Συντελεστή Βαρύτητας Αιγιαλού» που θα αυξάνει ή θα μειώνει το μίσθωμα ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αιγιαλού.
Σε κάθε περίπτωση, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025, το μίσθωμα δεν θα μπορεί να είναι χαμηλότερο από το μέγιστο μίσθωμα για την ίδια περιοχή που συμφωνήθηκε σε συμβάσεις μετά την 1η Ιανουαρίου 2017.
Το νομοσχέδιο ορίζει πως η χρονική διάρκεια των συμβάσεων θα είναι τα 3 έτη, ενώ προς διευκόλυνση της διαδικασίας, θα υπάρχουν τυποποιημένα τεύχη διακήρυξης και συμβάσεις παραχώρησης διάρκειας έως 3 ετών, ανάλογα με την περιοχή.
Στο ηλεκτρονικό σύστημα για τις αιτήσεις θα πρέπει να εισάγονται τα εξής στοιχεία από τους υποψήφιους παραχωρησιούχους:
- Το τμήμα του αιγιαλού που θα παραχωρηθεί, προσδιορισμένο ως πολύγωνο,
- η έναρξη και η λήξη της παραχώρησης εντός του έτους,
- η διάρκεια της παραχώρησης και
- ο χρόνος διενέργειας της ηλεκτρονικής δημοπρασίας
- οι όροι της σύμβασης παραχώρησης.
Το ΥΠΟΙΚ έχει κάνει ήδη την τεχνική προεργασία που απαιτείται για να είναι έτοιμη να «υποδεχτεί» τις αιτήσεις των υποψηφίων, και «ποντάρει» πολλά πως με το νέο σύστημα οι διαδικασίες απλοποιούνται και αυτοματοποιούνται μειώνοντας κατά πολύ τους απαιτούμενους χρόνους, έτσι ώστε όλα να είναι ολοκληρωμένα στις 15 Μαΐου.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι όμορες επιχειρήσεις
Επιπλέον των γενικών όρων των διαγωνισμών, το ΥΠΟΙΚ έχει αποσαφηνίσει τι θα ισχύσει με τις όμορες επιχειρήσεις στους αιγιαλούς. Έτσι, όσοι επιχειρηματίες ξενοδοχείων, καφετεριών ή ταβερνών επιθυμούν να αξιοποιήσουν τον γειτονικό τους αιγιαλό, θα μπορούν να το αιτηθούν κατά προτεραιότητα, με την προϋπόθεση πως εάν υπάρχουν συνεχόμενες όμορες επιχειρήσεις θα πρέπει να αφήνουν ελεύθερη ζώνη πλάτους συνολικά 6 μέτρων (3 μέτρα σε κάθε πλευρά) για την ελεύθερη πρόσβαση του κοινού.
Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, ο ορισμός της όμορης επιχείρησης είναι εκείνες οι περιπτώσεις όπου πίσω από τον αιγιαλό ή την παραλία, βρίσκεται ο χώρος όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση και, ενίοτε μπορεί να παρεμβάλλεται μεταξύ τους οδός, πλατεία ή άλλος κοινόχρηστος χώρος ή ακίνητο που ανήκει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου ή στην ΕΤΑΔ.
Στο ίδιο πλαίσιο των όμορων επιχειρήσεων θα εντάσσονται και τα ξενοδοχειακά καταλύματα, κάμπινγκ, κέντρα αναψυχής, ναυταθλητικά σωματεία, επιχειρήσεις θαλάσσιων μέσων αναψυχής και επιχειρήσεις εκμετάλλευσης ομπρελών και ξαπλωστρών, εφόσον φυσικά υποβάλουν σχετικό αίτημα.
Οι νέοι κανόνες για τις παραχωρήσεις
Γενικά, το νομοσχέδιο φέρνει νέους κανόνες στις παραχωρήσεις που θα πρέπει να τηρούνται από όμορες επιχειρήσεις και μη:
- Δεν επιτρέπεται η παραχώρηση ποσοστού πάνω από το 50% του συνολικού εμβαδού κάθε παραλίας, ποσοστό το οποίο μειώνεται στο 30% για περιοχές Natura. Έτσι, αν μια παραλία έχει εμβαδόν π.χ. 20 στρέμματα, τα 10 στρέμματα τουλάχιστον θα πρέπει να είναι ελεύθερα ενώ τίθεται επιπλέον ελάχιστη απόσταση 6 μέτρων (3 μέτρα εκατέρωθεν) μεταξύ των παραχωρήσεων.
- Κάθε παραχώρηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500 τ.μ. Περαιτέρω τίθεται πλαφόν στο εμβαδόν της έκτασης στην οποία επιτρέπεται η τοποθέτηση ομπρελών, ξαπλωστρών κλπ. το οποίο είναι μέχρι 60 % της παραχωρούμενης έκτασης (30 % για περιοχές Natura). Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι οι ομπρέλες και ξαπλώστρες σε κάθε παραχώρηση δεν μπορούν να καταλαμβάνουν πάνω από 300 τ.μ. (το 60 % της έκτασης) ή 150 τ.μ. σε περιοχές Natura.
Ιδιαίτερα για περιοχές Natura ή «απάτητες παραλίες» όπως αναφέρει το ΥΠΟΙΚ, το νομοσχέδιο κάνει ειδική μνεία. Έτσι, σε περιοχές natura, όπου σήμερα επιτρέπεται τοποθέτηση ομπρελοκαθισμάτων μέχρι 30%, το υπουργείο Περιβάλλοντος θα προσδιορίσει εντός του α’ εξαμήνου του 2024 κάποιες παραλίες όπου θα απαγορευτούν και τα ομπρελοκαθίσματα και οποιαδήποτε άλλη εμπορική δραστηριότητα ενώ πίσω από τις «απάτητες παραλίες», ο λεγόμενος παλαιός αιγιαλός, θα είναι κοινόχρηστος: δεν θα επιτρέπεται κάποια δραστηριότητα ούτε μπροστά, ούτε πίσω.
Για να δοθεί ένα παράδειγμα για τους νέους κανόνες των παραχωρήσεων, σε μια παραλία με εμβαδόν 20 στρεμμάτων, τα 10 στρέμματα θα πρέπει να παραμείνουν ελεύθερα ενώ τα υπόλοιπα θα μπορούν να διαιρεθούν το πολύ σε 20 παραχωρήσεις των 500 τμ, οι οποίες θα πρέπει να έχουν ελεύθερο χώρο τουλάχιστον 3 μέτρων μεταξύ τους.
Σε κάθε παραχώρηση των 500 τμ οι ομπρέλες και οι ξαπλώστρες θα μπορούν καταλαμβάνουν το πολύ 300 τμ ή το 60% της έκτασης. Αν τώρα η παραλία βρίσκεται σε περιοχή Natura τα ποσοστά είναι χαμηλότερα. Οι παραχωρησιούχοι οφείλουν να διατηρούν ελεύθερη ζώνη από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον τεσσάρων μέτρων.
Αλλά οι κανόνες δεν σταματούν μόνο στην έκταση της παραχώρησης. Οι παραχωρησιούχοι έχουν επιπλέον υποχρεώσεις που προβλέπονται με σαφήνεια στο νομοσχέδιο. Υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ελεύθερη, απρόσκοπτη και ασφαλή διέλευση στην παραλία ειδικά για ΑμεΑ δημιουργώντας sea tracks όπου χρειάζονται, να περιορίζουν την ανάπτυξη των ομπρελών εντός των προβλεπόμενων ορίων αλλά και να τις αφαιρούν μετά το πέρας της χρήσης.
Να διατηρούν καθημερινά καθαρό τον παραχωρούμενο χώρο όπως και να διασφαλίζουν την προστασία του οικοσυστήματος, και να αναρτούν σε εμφανές σημείο τα στοιχεία της παραχώρησης. Ακόμα υποχρεούνται να παρέχουν στους λουόμενους κινητές εγκαταστάσεις όπως ντους και αποδυτήρια και να αναρτούν πινακίδες με πληροφορίες για την παραχώρηση.
Επιπλέον, προβλέπεται η υποχρέωση για ναυαγοσώστες που σήμερα υπάρχει μόνο στις πολυσύχναστες παραλίες, ενώ αν οι Δήμοι δεν προλάβουν να κάνουν τις αναγκαίες προσλήψεις μεταφέρεται η υποχρέωση για πρόσληψη ναυαγοσωστών στους παραχωρησιούχους με αντίστοιχους συμψηφισμούς στο τίμημα της σύμβασης.
Πώς θα γίνονται οι έλεγχοι – Πώς θα τιμωρούνται οι παραβάτες
Ωστόσο, για να μην μείνουν τα παραπάνω «κενό γράμμα» θα χρειαστεί συστηματικός έλεγχος για την τήρηση του νόμου.
Το υπουργείο θα επιστρατεύσει μεικτά κλιμάκια από στελέχη της Κτηματικής Υπηρεσίας, της ΕΛΑΣ, της ΑΑΔΕ, των Δήμων και των Εισαγγελικών Αρχών που θα «σκουπίσουν» τις παραλίες σε αναζήτηση αυθαιρεσιών. Μάλιστα, θα έχουν τεχνολογική υποβοήθηση από drones και δορυφορικές λήψεις που θα δίνουν εικόνα των παραβάσεων.
Στο κάδρο μπαίνουν και οι πολίτες καθώς θα δημιουργηθεί ειδική πλατφόρμα για κινητά τηλέφωνα όπου οι λουόμενοι εάν εντοπίσουν παραβάσεις θα μπορούν να προβαίνουν σε καταγγελίες, επισυνάπτοντας μάλιστα αρχεία όπως βίντεο και φωτογραφίες.
Εάν, δε, επιβεβαιωθούν παραβάσεις οι ποινές θα είναι ιδιαίτερα αυστηρές. Για τις νόμιμες παραχωρήσεις η ποινή θα φτάνει στο 4πλάσιο του τιμήματος της σύμβασης και σε περίπτωση αυθαίρετης κατάληψης της παραλίας με καθίσματα και ομπρέλες και άλλα στοιχεία θα επιβάλλεται πρόστιμο 4πλάσιο του ανταλλάγματος που θα κατέβαλε η επιχείρηση εάν είχε σύμβαση παραχώρησης, με βάση το ελάχιστο τίμημα που προβλέπεται.
Το ΥΠΟΙΚ ακόμα ορίζει πως σε περίπτωση κατάληψης της παραλίας χωρίς να υπάρχει σύμβαση ή αν παραβιάζονται οι όροι της σύμβασης, θα απομακρύνονται εντός 48 ωρών οι κατασκευές ή τα ομπρελοκαθίσματα που έχουν τοποθετηθεί ενώ θα εφαρμόζεται άμεση καταγγελία της σύμβασης για σοβαρές παραβάσεις του νόμου.
Εάν δεν υπάρχει σύμβαση παραχώρησης, η επιχείρηση θα σφραγίζεται και η λειτουργία της θα διακόπτεται εντός 24 ωρών.