Η Ελλάδα περίμενες χθες να υπάρξει κάποιο ουσιαστικό βήμα, ή τουλάχιστον ο οδικός χάρτης για το θέμα του χρέους, αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε. Επίσης καμία ουσιαστική πρόοδος δεν υπήρξε στο θέμα της συμμετοχής ή όχι του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Όλα πλέον μεταφέρονται στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου για μία λύση πακέτο.
Κανένας βέβαια δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο, να υπάρξει και νέα παράταση και οι οριστικές αποφάσεις να ληφθούν ακόμη και τον Ιούλιο.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν πηγές από τις Βρυξέλλες, το κουβάρι θα αρχίσει να ξετυλίγεται, τόσο για την επόμενη ημέρα στην Ελλάδα, όσο και για το χρέος, όταν ξεκαθαρίσει το θέμα συμμετοχής του Ταμείου στο πρόγραμμα. Όσο αυτό μένει σε εκκρεμότητα, τότε καμία ουσιαστική πρόοδος δεν πρόκειται να σημειωθεί. Συζητήσεις στο παρασκήνιο και μόνο αυτό.
Η επόμενη ημέρα
Μπορεί στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί να έχουν αρχίσει τα πανηγύρια για την «καθαρή έξοδο», ωστόσο οι πιστωτές έχουν άλλη άποψη, όπως επισημαίνει σε άρθρο του το Politico.
«Πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να σταματήσουμε τους Έλληνες από το να επιστρέψουν στις παλιές τους συνήθειες. Πρέπει να συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις», δήλωσε αξιωματούχος της Ευρωζώνης στο Politico, αναφορικά με το επικείμενο τέλος του προγράμματος και τη μετά – μνημονιακή εποπτεία.
Όπως τόνισε ένας αξιωματούχος υπουργείου της Ευρωζώνης, «μας χρωστάνε περισσότερα από 200 δισ. ευρώ, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα».
Σε ό,τι αφορά την μεταμνημονιακή εποπτεία, το Politico σημειώνει πως ενώ οι κυβερνήσεις των άλλων χωρών υπόκειται σε δύο ελέγχους ετησίας από την Κομισιόν και τον ESM, η Ελλάδα θα έχει “ενισχυμένη επιτήρηση”, με τέσσερις επισκέψεις για ελέγχους ετησίως.
«Θα είναι ένα μικρό λουρί. Θυμηθείτε ότι έχουν πολύ χρέος να αποπληρώσουν», αναφέρει άλλος αξιωματούχος της Ευρωζώνης.
Η Ελλάδα επίσης θα πρέπει στα δύο επόμενα χρόνια να εφαρμόσει τις αυξήσεις στους φόρους και τις μειώσεις των συντάξεων στα οποία συμφώνησε στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων διάσωσης.
Έχει επίσης συμφωνήσει να διατηρήσει έναν ετήσιο στόχο για το πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ για τα επόμενα πέντε χρόνια, και σχεδόν 2% μέχρι το 2060.
Ο επικεφαλής του ESM, Klaus Regling, έχει εκφράσει ανησυχίες πίσω από κλειστές πόρτες ότι οι μεταρρυθμίσεις που τέθηκαν σε εφαρμογή στη διάρκεια του προγράμματος θα σταματήσουν μόλις αυτό τελειώσει.
Το συμπληρωματικό Μνημόνιο
Οι υποχρεώσεις δε που αναλαμβάνονται με το επικαιροποιημένο Μνημόνιο ξεπερνούν το βίο της κυβέρνησης και δείχνουν πως ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να δεσμεύσει με τις αποφάσεις του και την επόμενη κυβέρνηση.
Η τρόικα θέλει να διασφαλίσει όσο περισσότερο γίνεται την πιθανότητα η Ελλάδα να επιστρέψει σε μη ορθόδοξο (δημοσιονομικά) δρόμο και για τον λόγο αυτό, οι δανειστές έχουν δέσει χειροπόδαρα την κυβέρνηση. Επέβαλαν «ρήτρα» μη αναστρεψιμότητας των μεταρρυθμίσεων, να δεσμευθεί πως θα επιβάλει πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα εάν δικαστικές αποφάσεις ανατρέψουν την ακολουθούμενη δημοσιονομική πολιτική, αλλά και να ενεργοποιήσει από το 2019 τη μείωση του αφορολογήτου, εάν αυτό κριθεί επιβεβλημένο από τους θεσμούς.
«Η επιτυχία της ανάκαμψης θα απαιτήσει την παρατεταμένη εφαρμογή των συμφωνημένων πολιτικών για πολλά χρόνια, γεγονός που απαιτεί την πολιτική δέσμευση, αλλά και την τεχνική ικανότητα της ελληνικής διοίκησης να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις», αναφέρει το Μνημόνιο και προσθέτει πως ως προαπαιτούμενο η ελληνική κυβέρνηση θα νομοθετήσει τη Μεσοπρόθεσμη Δημοσιονομική Στρατηγική 2019-22, η οποία θα θέτει ανώτατα όρια δαπανών που θα είναι σε συμφωνία με τους στόχους του προγράμματος του ESM και θα οδηγούν σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για όλο το διάστημα 2019-2022.
Αλλά οι δανειστές επέβαλαν και η κυβέρνηση δέχθηκε κάθε μέτρο που θα κρίνεται μη συνταγματικό από τα δικαστήρια να αντικαθίσταται με ισοδύναμες δημοσιονομικά παρεμβάσεις. Αυτή η εξέλιξη έχει ιδιαίτερη σημασία, λόγω του ότι ο ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου είναι πιθανόν να κριθεί σε πολλά του σημεία αντισυνταγματικός.
«Η ελληνική κυβέρνηση θα παρακολουθεί τους δημοσιονομικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των τρεχουσών και μελλοντικών δικαστικών αποφάσεων και θα λαμβάνει μέτρα αντιστάθμισης, όπου απαιτείται, για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων, στο πλαίσιο της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής και των ετησίων αναθεωρήσεων της», σημειώνεται σχετικά στο νέο Μνημόνιο.
Ανοικτό το ενδεχόμενο μείωσης του αφορολόγητου
Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι στο Συμπληρωματικό Μνημόνιο Κατανόησης γίνεται ρητή αναφορά στο ενδεχόμενο πρόωρης μείωσης του αφορολογήτου από το 2019, κάτι που ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε διαψεύσει το Σάββατο, μετά το κλείσιμο της τεχνικής συμφωνίας με τους θεσμούς.
Κατά το επικαιροποιημένο Μνημόνιο οι ελληνικές αρχές θα εφαρμόσουν πρόωρα τη μείωση του αφορολόγητου από το 2019, εφόσον το ΔΝΤ, σε συνεργασία με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις ελληνικές αρχές, στο πλαίσιο της τελικής αξιολόγησης του προγράμματος, θεωρήσουν ότι, βάσει μιας διαφανούς και εμπροσθοβαρούς εκτίμησης, είναι απαραίτητη η μείωση του αφορολογητου για να επιτευχθεί ο συμφωνημένος δημοσιονομικός στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% το 2019.
Αλλά και για τα λεγόμενα «αντίμετρα», για τα οποία διαρκώς πανηγυρίζουν οι κυβερνητικοί βουλευτές, το κείμενο του νέου Μνημονίου θέτει αυστηρές προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση τους. Όπως σημειώνεται, η απαραίτητη δευτερογενής νομοθεσία για την εφαρμογή των αντίμετρων από το 2019 θα υιοθετηθεί μετά από μια διαφανή διαδικασία αξιολόγησης και σε συμφωνία με όλα τα θεσμικά όργανα και κατόπιν διαβουλεύσεων με τις ελληνικές αρχές. «Το ποσό των αντιμέτρων που θα υλοποιηθεί θα ευθυγραμμιστεί με την προβλεπόμενη δημοσιονομική υπέρβαση σε σχέση με τους συμφωνηθέντες μεσοπρόθεσμους στόχους και με την προϋπόθεση ότι τα περιοριστικά μέτρα θα έχουν ήδη ενσωματωθεί στο βασικό σενάριο, προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων», τονίζεται σχετικά.
Του Θανάση Παπαδή