Η υλοποίηση των προεκλογικών δεσμεύσεων της κυβέρνησης, ειδικά στο κομμάτι της φορολογίας υποχρεωτικά περνάει μέσα από την μείωση των πλεονασμάτων, διότι στην αντίθετη περίπτωση δε θα υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για να γίνουν πράξη.
Την ίδια ώρα οι δανειστές δεν δείχνουν να αρνούνται αυτό το ενδεχόμενο υπό την προϋπόθεση βέβαια, ότι η Ελλάδα θα τρέξει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που έχει βαλτώσει και η χώρα θα αποκτήσει επενδυτική βαθμολογία από τους οίκους αξιολόγησης.
Δύο θα είναι οι άμεσες κινήσεις της κυβέρνησης που εκτιμάται ότι μπορεί να φέρουν καλές βαθμολογίες για την χώρα. Η πρώτη έχει να κάνει με την πλήρη άρση των capital controls και η δεύτερη με την πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ. Και τα δύο μπορεί να λειτουργήσουν θετικά σε μια ενδεχόμενη αναβάθμιση της οικονομίας.
Ο δρόμος είναι μακρύς και όχι απαραίτητα στρωμένος με ροδοπέταλα. Πρώτη στάση θα είναι η επίσκεψη της τρόικας στις αρχές Σεπτεμβρίου στην ελληνική πρωτεύουσα, για την 4η μεταμνημονιακή αξιολόγηση. Θα έχει προηγηθεί η συνεδρίαση του Eurogroup στις 13 Σεπτεμβρίου. Λίγο αργότερα θα έρθουν τα τεχνικά κλιμάκια στην Αθήνα, στις 16 Σεπτεμβρίου, ενώ οι επικεφαλής της τρόικας θα φτάσουν στην χώρα στις 23 του ίδιου μηνός.
Εκεί θα φανούν και οι προθέσεις των δανειστών και η ελληνική κυβέρνηση έχει μπροστά της κάτι περισσότερο από ένα μήνα, προκειμένου να πείσει για τις προθέσεις της. Το φορολογικό νομοσχέδιο θα είναι ουσιαστικά η απάντηση στο αν πέτυχε τον πρώτο στόχο της. Η Αθήνα θέλει να εκπληρώσει στο ακέραιο τις υποσχέσεις της στον ελληνικό λαό. Δηλαδή να υπάρξει νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ για το 2020, αλλά και των φορολογικών συντελεστών.
Η 4η αξιολόγηση εκτιμάται ότι μπορεί να έχει ολοκληρωθεί έως τα μέσα Νοεμβρίου, έτσι ώστε να εκταμιευθεί η δεύτερη δόση περίπου 640 εκατ. ευρώ από τα SMP & ANFA (επιστροφές κερδών από ελληνικά ομόλογα που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες στην ευρωζώνη).
Προαπαιτούμενα
Βασικό στοιχείο της συγκεκριμένης αξιολόγησης αναμένεται να είναι η κάλυψη περίπου 15 προαπαιτούμενων, κυρίαρχη θέση στα οποία κατέχουν οι αποκρατικοποιήσεις (πώληση του 30% του «Ελ. Βενιζέλος», αποκρατικοποιήσεις για Ελληνικά Πετρέλαια και ΔΕΗ και έναρξη της επένδυσης στο Ελληνικό). Παράλληλα, οι δανειστές αναμένεται να εξετάσουν την πορεία αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες, την εισπραξιμότητα στη ρύθμιση των 120 δόσεων (διαδραματίζει ρόλο και για το εύρος των δημοσιονομικών περιθωρίων), καθώς και το πώς προχωρά το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων μέσω εταιρείας ειδικού σκοπού (APS).
Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο
Κομβικό σημείο της κυβερνητικής πολιτικής είναι να «κλειδώσει» το νέο φορολογικό νομοσχέδιο. Εκτιμάται ότι έως το τέλος Αυγούστου θα έχει ολοκληρωθεί το σκέλος των αναπτυξιακών παρεμβάσεων του νομοσχεδίου με την πλήρη κοστολόγηση τους. Για το σκέλος των μειώσεων των φορολογικών συντελεστών, οι κινήσεις, αναφέρουν οι πληροφορίες, θα σταθμιστούν προσεκτικά και σε συνεννόηση με τους θεσμούς προκειμένου να εξασφαλιστούν τα μέγιστα δυνατά δημοσιονομικά περιθώρια.
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η κατάρτιση του νέου Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής και το πότε αυτό θα κατατεθεί στη Βουλή. Η άμεση κατάθεσή του θα σημαίνει ότι οι προβλέψεις του αναγκαστικά να στηριχθούν κυρίως σε πρόδρομους δείκτες και όχι σε πραγματικά στοιχεία για την πορεία της οικονομίας. Ανοικτό είναι έτσι το ενδεχόμενο να μετατεθεί, σε συνεννόηση με τους θεσμούς, για τον Μάιο 2020, οπότε και θα υπάρχουν επαρκέστερα και ακριβέστερα στοιχεία για την πορεία βασικών μεγεθών, όπως είναι η ανάπτυξη, η ροή των φορολογικών εσόδων, αλλά και η πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Ελπίδες και φόβοι
Το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται, παράλληλα, σε επιφυλακή για πέντε ζητήματα που ενδέχεται να αποτελέσουν εστίες δημοσιονομικού κινδύνου. Πρόκειται για τις εκκρεμείς δικαστικές αποφάσεις για τα αναδρομικά, την επιτυχία της νέας ρύθμισης των 120 δόσεων, τη δυναμική ανάκαμψης των εξαγωγών, τη στασιμότητα ή/και την επιβράδυνση της οικονομίας της Ευρωζώνης, καθώς και τα περίπου 150 εκατ. ευρώ για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (το κόστος για την ηλεκτροδότηση νησιών και ευπαθών ομάδων) που πρέπει να καταβάλλει το υπουργείο Οικονομικών στη ΔΕΗ.
Σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους, υπάρχουν εξελίξεις που αποπνέουν αισιοδοξία για το μακροοικονομικό πεδίο και την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Αυτές αφορούν στη θετική πορεία πρόδρομων μακροοικονομικών δεικτών και στην υπέρβαση του στόχου για τα φορολογικά έσοδα τον Ιούλιο, αλλά και στα νεότερα στοιχεία που δείχνουν ότι άρχισε να «φουντώνει» το ενδιαφέρον των φορολογούμενων για τη ρύθμιση στην εφορία.