Για άλλη μια φορά θεσμικές παρεμβάσεις στο εσωτερικό του Γερμανικού Κράτους ανακατεύουν την τράπουλα στην Ευρωζώνη προκαλώντας αδιέξοδα που απειλούν να συμπαρασύρουν όλες τις χώρες της ΕΕ.
Το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας αποκάλυψε πρόσφατα την «δημιουργική λογιστική» της κυβέρνησης του Βερολίνου ανατρέποντας τον Προϋπολογισμό του 2023 και τον σχεδιασμό του 2024. Η αποκάλυψη, όπως είναι γνωστό από τα διεθνή ΜΜΕ, αφορά στο γεγονός ότι κυβέρνηση Σόλτς είχε – κατά την προσφιλή συνήθεια του γερμανικού ΥΠΟΙΚ – εξαιρέσει από τον ισολογισμό της Κεντρικής Κυβέρνησης περι τα 60 δις δαπανών με τα οποία η κυβέρνηση θα χρηματοδοτούσε την πράσινη μετάβαση.
Τώρα η κυβέρνηση ψάχνει να βρει τρόπο για να κλείσει την «τρύπα», αλλά όλοι οι δυνατοί τρόποι «οδηγούν» σε ανατροπή της μέχρι στιγμής θέσης της όσο αφορά την αναθεώρηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας που έχει προτείνει στο Eurogroup. Αυτό υποχρεώνει την κυβέρνηση του Βερολίνου να βρεί «λύση» πριν φτάσει ο γερμανός ΥΠΟΙΚ στην Παρασκευή στο Eurogroup. Διαφορετικά θα καταρρεύσει και η τελευταία δυνατή ημερομηνία για συμφωνία αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας και το θέμα θα παραπεμφθεί στην Σύνοδο Κορυφής στα μέσα του μήνα, χωρίς εκ των προτέρων συμφωνία των ΥΠΟΙΚ.
Η αλήθεια είναι ότι δεν θα είναι η πρώτη φορά που οι ηγέτες της Ε.Ε. θα υποχρεωθούν να αναζητήσουν λύση έστω και την τελευταία στιγμή με συμβιβασμούς κάτω από το τραπέζι προκειμένου να μη μπεί αυτόματα σε ισχύ από 1/1/2024 το «παλιό» δημοσιονομικά ασφυκτικό Σύμφωνο Σταθερότητας.
Το πρόβλημα όμως έχει γίνει ακόμα πιο πολύπλοκο με αυτή την εμπλοκή καθώς το πλαίσιο δημοσιονομικής πειθαρχίας που θα προβλέπει το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας θα αποτελέσει την βάση για να κάνει τις δικές της κινήσεις και η ΕΚΤ, η οποία στην τελευταία συνεδρίαση του χρόνου στις 14/12 θα πρέπει να πάρει τις αποφάσεις της και να δείξει τις προθέσεις της όσο αφορά το τι θα κάνει με τα επιτόκια και την ρευστότητα για το 2024.
Η κατάσταση μοιάζει με «φαύλο κύκλο» που κανείς δεν τολμά να σπάσει και η Κομισιόν επιχειρεί έστω και την τελευταία στιγμή να προτείνει εναλλακτικές λύσεις.
Ο τετραγωνισμός του κύκλου
Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό που αποτελεί βασικό στοιχείο για οποιαδήποτε «λύση» είναι ότι τα δύο «όρια» πειθαρχίας του «παλιού» Συμφώνου ήτοι το όριο του 60% του ΑΕΠ στο χρέος και του 3% του ΑΕΠ στο έλλειμμα, δεν αλλάζουν. Θα παραμείνουν ως έχουν.
Αυτό που οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις στοχεύουν να αλλάξουν είναι το πως θα επιτυγχάνεται αυτό, αν δηλαδή θα υπάρχουν περιθώρια μεταβατικών πολιτικών (soft landing) για να πιαστούν οι στόχοι με όρους προσαρμογής ή θα πρέπει να μπούν ανελαστικοί οριζόντιοι όροι (hard landing) εφάπαξ προσαρμογής.
Οι “σκληροί” της βόρειας Ευρώπης είναι της δεύτερης άποψης και οι υπερχρεωμένοι της νότιας και κεντρικής Ευρώπης είναι της άλλης άποψης…
H πρόταση της Κομισιόν στην αρχική της εκδοχή συνιστά «μνημόνια» (διμερή συμβόλαια) ανα χώρα για το πως θα γίνει αυτό, τα οποία θα συμφωνηθούν μεταξύ της Κομισιόν και της χώρας και θα εγκριθούν από το Eurogroup. Τα μνημόνια αυτά θα έχουν διάρκεια από 4 μέχρι 7 χρόνια. Το πρόβλημα εδώ, πέραν του πως θα συντάσσονται αυτά τα «μνημόνια» που λόγω προηγούμενου με την Ελλάδα είναι «κακόφημα» σαν ιδέα, είναι ότι δίνουν στην Κομισιόν μια «εξουσία» που κανείς δεν θέλει να της την παραχωρήσει…
Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι το είδος των δαπανών που θα επηρεάζουν το έλλειμμα. Η Ιταλία π.χ. και η Ελλάδα θέλουν να εξαιρούνται οι δαπάνες για την πράσινη μετάβαση, την ψηφιακή μετάβαση και τις εξοπλιστικές δαπάνες. Η Γερμανία ήταν αντίθετη με αυτό, αλλά τα πράγματα ίσως αρχίζουν να αλλάζουν από την στιγμή που το συνταγματικό δικαστήριο στην Γερμανία της απαγόρευσε να κάνει αυτό η κυβέρνηση Σόλτς θέλει να απαγορεύσει στους …άλλους.
Η Γερμανία, μαζί με τους «σκληρούς» επέμενε για την διαμόρφωση οριζόντιων αριθμητικών στόχων για τις υπερχρεωμένες οικονομίες, οσο αφορά στην μείωση του χρέους. Η Ισπανική προεδρίας της ΕΕ, πρότεινε να γίνει μεν δεκτό το αίτημα της Γερμανίας, αλλά με πολύ μικρότερους στόχους της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ ετησίως, με παράλληλη μικρή μείωση του χρέους.
Το πρόβλημα όμως παραμένει και είναι διπλό. Αφ’ ενός πρέπει να προληφθεί η αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας πριν από τις 31/12/2023 γιατί διαφορετικά οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης θα είναι «παραβάτες» και αφ’ εταίρου χωρίς ένα συγκεκριμένο περιβάλλον δημοσιονομικό η ΕΚΤ δεν είναι σε θέση θα συγκροτήσει μια πολιτική επιτοκίων για το 2024…
Η επικρατούσα άποψη στις Βρυξέλλες είναι ότι η συνάντηση του Eurogroup την Παρασκευή θα αποβεί άκαρπη και θα χρειαστεί να παρέμβουν οι «μεγάλοι» για να βρεθεί συμβιβασμός. Αυτό όμως σημαίνει ότι θα μπουν στο «παζάρι» της διαπραγμάτευσης και θέματα έξω από τα οικονομικά…