Στην Τουρκία πολλοί πίστευαν ότι τα πραξικοπήματα ανήκαν στο παρελθόν και πως το κεμαλικό στρατοκρατικό κατεστημένο είχε αποδυναμωθεί από τους Ισλαμιστές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και υποταχθεί στην πολιτική εξουσία.
Ωστόσο, πριν από δυο ακριβώς χρόνια, στις 15 Ιουλίου 2016, εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα σε βάρος του Ερντογάν, το οποίο συνάντησε μια ανέλπιστα σθεναρή λαϊκή αντίσταση και, εν τέλει, μετά από λίγες ώρες απέτυχε.
Το αποτυχημένο αυτό πραξικόπημα αποτελεί ένα ανεπούλωτο τραύμα για την πρόσφατη τουρκική ιστορία. Σε αντίθεση με το παρελθόν, οι υποκινητές του φαίνεται να ήταν όχι κάποιοι αμετανόητοι κεμαλιστές του παλαιού καθεστώς αλλά κάποιοι δυσαρεστημένοι και ανήσυχοι για το μέλλον τους γκιουλενιστές, πρώην σύμμαχοι του ίδιου του Ερντογάν.
Η αλήθεια είναι ότι λίγα πράγματα ουσιαστικά γνωρίζουμε για το ποιόν και τους στόχους των πραξικοπηματιών. Ο Ερντογάν εργαλειοποίησε το αποτυχημένο πραξικόπημα και τη μνήμη της λαϊκής αντίδρασης για να πετύχει τους πολιτικούς στόχους του, με κυριότερο την εξάρθρωση του γκιουλενικού παρακράτους, που ο ίδιος είχε επιτρέψει να αναπτυχθεί, και την υπερψήφιση της μετατροπής της Τουρκίας σε προεδρική δημοκρατία, με όλη την εξουσία συγκεντρωμένη στα χέρια του. Πόσο άμεση ήταν η εμπλοκή του Φετουλάχ Γκιουλέν και αν στα αλήθεια υπήρξε εμπλοκή ξένων μυστικών υπηρεσιών αποτελούν ζητήματα προς διερεύνηση που συνεχίζουν να προκαλούν αντιπαραθέσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και έξω από την Τουρκία.
Το βέβαιο είναι ότι το πραξικόπημα απέτυχε, επιβεβαιώνοντας ίσως ότι η εποχή των πραξικοπημάτων έχει πράγματι παρέλθει, και ότι αυτό που ακολούθησε είναι ένα νέου τύπου πραξικόπημα με δημοκρατική επίφαση. Το σύνταγμα αναθεωρήθηκε αντισυνταγματικά, το δημοψήφισμα κερδήθηκε με αθέμιτα μέσα, η εξουσία συγκεντρώθηκε στον Ερντογάν, την οικογένεια και τον στενό του κύκλο και η τουρκική δημοκρατία διολίσθησε. Με άλλα λόγια, φαίνεται πως στη σημερινή εποχή οι δημοκρατίες δεν δολοφονούνται με τα τανκς αλλά αυτοκτονούν, όπως θα έλεγε και ο Άρνολντ Τόυνμπυ, με τη ψήφο των εκλογέων…