Ο περισσότερος κόσμος όταν αναφέρεται με τον όρο ωχρά κηλίδα νομίζει ότι αναφέρεται σε μία αρρώστια του ματιού.
Στην πραγματικότητα όμως ο όρος “ωχρά κηλίδα” αναφέρεται σε μια μικρή, ωοειδή περιοχή κοντά στο κέντρο του εσωτερικού του ματιού, του λεγόμενου αμφιβληστροειδούς, στο πίσω μέρος του ματιού. Η ωχρά κηλίδα είναι υπεύθυνη για την παροχή κεντρικής όρασης, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για εργασίες όπως η ανάγνωση, η αναγνώριση προσώπων και η οδήγηση.
Ενώ λοιπόν η ίδια η ωχρά κηλίδα δεν αποτελεί διαταραχή, διάφορες οφθαλμικές παθήσεις και ασθένειες μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία της, οδηγώντας σε προβλήματα όρασης. Στη συνέχεια θα δούμε ορισμένες από τις διαταραχές της ωχράς κηλίδας που οδηγούν σε προβλήματα όρασης.
Η Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι μια συνηθισμένη πάθηση που επηρεάζει κυρίως τους ηλικιωμένους ενήλικες και προκαλεί προοδευτική βλάβη στην ωχρά κηλίδα, οδηγώντας σε απώλεια της κεντρικής όρασης. Υπάρχουν δύο τύποι – η ξηρή μορφή (χαρακτηρίζεται από εναποθέσεις drusen) και η υγρή μορφή (περιλαμβάνει ανώμαλη ανάπτυξη αιμοφόρων αγγείων). Τα συμπτώματα είναι η κεντρική απώλεια όρασης, η θολή όραση, η παραμορφωμένη όραση και η δυσκολία στην ανάγνωση ή στην αναγνώριση προσώπων.Παράγοντες κινδύνου αποτελούν η μεγάλη ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα και η γενετική προδιάθεση.
Το Διαβητικό οίδημα ωχράς κηλίδας προκαλείται από συσσώρευση υγρών στην ωχρά κηλίδα λόγω διαβήτη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε θολή ή παραμορφωμένη όραση. Αποτελεί επιπλοκή του διαβήτη. Ο ασθενής παραπονείται για θολή ή παραμορφωμένη όραση, μυγάκια και δυσκολία στην ανάγνωση μικρών γραμμάτων. Οι παράγοντες κινδύνου είναι ο κακώς ρυθμισμένος διαβήτης, η διάρκεια του διαβήτη και η υπέρταση.
Η Οπή της ωχράς κηλίδας αναφέρεται σε ένα μικρό σπάσιμο ή ελάττωμα στην ωχρά κηλίδα .Τα συμπτώματα είναι η απώλεια κεντρικής όρασης, μεταμορφοψία (οπτική παραμόρφωση) και η δυσκολία σε κοντινές εργασίες. Οι γυναίκες κινδυνεύουν λίγο παραπάνω από τους άνδρες για εμφάνιση οπής ωχράς κηλίδας.
Η Επιωχρική ή επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη αναφέρεται σε σχηματισμό ουλώδους ιστού στην ωχρά κηλίδα, που προκαλεί ρυτίδωση της επιφάνειας της.
Ο ασθενής παραπονείται για θολή ή παραμορφωμένη όραση, ενώ τις ευθείες γραμμές τις βλέπει κυματιστές ή λυγισμένες! Αίτια δημιουργίας επιωχρικής μεμβράνης μπορεί να είναι η ηλικία, προηγούμενη φλεγμονή του ματιού ή και προηγούμενη χειρουργική επέμβαση ή τραύμα στα μάτια.
Τέλος η λέξη Δυστροφία της ωχράς κηλίδας αναφέρεται ουσιαστικά μια ομάδα κληρονομικών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από προοδευτικό εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας, ο οποίος μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να οδηγήσει ακόμα και σε πλήρη σε απώλεια όρασης.
Ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη ανίχνευση διαταραχών της ωχράς κηλίδας και άλλων οφθαλμικών παθήσεων.
Η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία από τον ειδικό στα θέματα ωχράς κηλίδας οφθαλμίατρο , μπορεί συχνά να βοηθήσει στη διατήρηση της όρασης και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που πάσχουν από παθήσεις της ωχράς κηλίδας.
Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις εξαρτώνται από τη συγκεκριμένη διαταραχή και τη σοβαρότητά της και μπορεί να περιλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή υπό την μορφή κολλυρίων ή ενέσεων, θεραπεία με λέιζερ ή και χειρουργική επέμβαση. Τέλος οι συσκευές χαμηλής όρασης σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους και να αντιμετωπίσουν την απώλεια όρασης.
Η ωχρά κηλίδα, αν και μικρή, διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στο οπτικό μας σύστημα, παρέχοντάς μας το δώρο της κεντρικής όρασης. Η κατανόηση των κοινών διαταραχών της ωχράς κηλίδας και των συμπτωμάτων τους μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση και την έγκαιρη παρέμβαση, διατηρώντας έτσι την όραση και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής. Ας δώσουμε προτεραιότητα στην υγεία των ματιών μας και ας ενθαρρύνουμε και τους άλλους να κάνουν το ίδιο.
Ο Ευάγγελος Μανουσάκης είναι Χειρουργός οφθαλμίατρος