Μια κύστη ωοθηκών δημιουργείται όταν υγρό συσσωρεύεται μέσα σε μια λεπτή μεμβράνη στην ωοθήκη. Το μέγεθος μπορεί να κυμαίνεται από πολύ μικρό, μικρότερο του εκατοστού έως πολύ μεγάλο, μεγαλύτερο από 10 εκατοστά.
Πόσοι τύποι κύστεων ωοθηκών υπάρχουν;
Υπάρχουν πολλοί τύποι κύστεων ωοθηκών, καθένας με διαφορετική συμπτωματολογία και επικινδυνότητα.
Οι πιο συχνές είναι ευτυχώς τις περισσότερες φορές ακίνδυνες:
- Θυλακιώδεις κύστεις: Δημιουργούνται όταν το ωοθυλάκιο δεν σπάει για να απελευθερώσει το ωάριο κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.
- Κύστες ωχρού σωματίου: Σχηματίζονται όταν ο σάκος που απελευθέρωσε το ωάριο δεν έχει συρρικνωθεί με τον συνήθη τρόπο αλλά έχει γεμίσει με υγρό.
Οι τύποι κύστεων που χρήζουν προσοχής και αντιμετώπισης είναι:
- Ενδομητριώματα: Εδώ έχουμε ιστό που μοιάζει με ενδομήτριο έξω από τη μήτρα μέσα σε μια κύστη στην ωοθήκη. Μπορεί να προκαλέσει πόνο κατά την έμμηνο ρύση και υπογονιμότητα.
- Δερμοειδείς κύστεις: Αυτές συνήθως αναπτύσσονται από κύτταρα που υπάρχουν από τη γέννηση. Περιέχουν ποικίλους ιστούς και μπορούν να έχουν πολύ μεγάλο μέγεθος.
- Κυσταδενώματα: Πρόκειται για κύστες που γεμίζουν με ένα υδαρές υγρό με δυναμική για εξέλιξη τους σε κακοήθεια.
Επικίνδυνες κύστες που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης:
- Καρκινικές κύστες
Πόσο συχνά εμφανίζονται;
Οι κύστες εμφανίζονται πιο συχνά κατά τη διάρκεια των αναπαραγωγικών ετών, αλλά μπορούν να εμφανιστούν με μικρότερη συχνότητα σε οποιαδήποτε ηλικία.
Τι συμπτώματα εμφανίζονται;
- αλλαγές στην έμμηνο ρύση
- ασυνήθιστη κολπική αιμορραγία
- πυελικός πόνος
- πόνος λίγο πριν ξεκινήσει η έμμηνος ρύση.
- πόνος στην περιοχή της πυέλου και κατά τη διάρκεια του σεξ
- πίεση στα έντερα ή συχνές κενώσεις
- προβλήματα με την πλήρη κένωση της ουροδόχου κύστης ή συχνοουρία
- ευαισθησία στο στήθος
- κοιλιακό πρήξιμο
Πότε ανησυχούμε;
- Αυτό που ανησυχεί περισσότερο είναι η ύπαρξη καρκίνου σε μια ωοθηκική κύστη. Οπότε η διάγνωση του είδους της κύστεως θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη. Ορισμένες κύστες μπορεί να γίνουν καρκινικές με την πάροδο του χρόνου, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση. Δυστυχώς δε γνωρίζουμε την φυσική εξέλιξη της νόσου δηλαδή το χρονικό διάστημα που χρειάζεται μια ακίνδυνη κύστη να μετατραπεί σε καρκινική. Για το λόγο αυτό χρειάζεται διαρκής επαγρύπνηση και σωστός έλεγχος.
- Ένας δεύτερος λόγος ανησυχίας είναι όταν υπάρχει μια κύστη με μεγάλο μέγεθος (παρότι καλοήθης) η οποία μπορεί να προκαλέσει λόγω βάρους συστροφή στην ωοθήκη με αποτέλεσμα την νέκρωση της.
- Επίσης μια απλή κύστη ωοθήκης μπορεί να αιμορραγήσει και να προκαλέσει σοβαρή απώλεια αίματος.
Πως ελέγχουμε τις ωοθήκες για να είμαστε ασφαλής;
- Με κολπικό υπερηχογράφημα
- Με μαγνητική τομογραφία ή αξονική τομογραφία.
- Με αιματολογική εξέταση καρκινικών δεικτών
Υπάρχουν γυναίκες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου των ωοθηκών;
- Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών αυξάνεται με την ηλικία. Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι σπάνιος σε γυναίκες κάτω των 40 ετών ( όχι όμως απίθανος), ενώ οι περισσότεροι καρκίνοι των ωοθηκών αναπτύσσονται μετά την εμμηνόπαυση.
- Η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης πολλών μορφών καρκίνου.
- Οι γυναίκες που είχαν την πρώτη τους εγκυμοσύνη μετά την ηλικία των 35 ή που δεν ολοκλήρωσαν ποτέ μια εγκυμοσύνη έχουν υψηλότερο κίνδυνο παρουσίας καρκίνου των ωοθηκών.
- Λήψη ορμονοθεραπείας μετά την εμμηνόπαυση.
- Ύπαρξη κληρονομικού συνδρόμου καρκίνου μαστού και ωοθηκών (HBOC) – κληρονομικές μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2, καθώς και πιθανώς σε κάποια άλλα γονίδια που δεν έχουν ακόμη βρεθεί.
- Ύπαρξη κληρονομικού μη-πολυποδικού καρκίνου του παχέος εντέρου (HNPCC).
- Ύπαρξη συνδρόμου Peutz-Jeghers (τα άτομα με αυτό το σπάνιο γενετικό σύνδρομο αναπτύσσουν πολύποδες στο στομάχι και το έντερο).
- Γυναίκες με παρουσία γονιδίων ATM, BRIP1, RAD51C, RAD51D, και PALB2 τα οποία συνδέονται με τον καρκίνο των ωοθηκών, του μαστού και του παγκρέατος.
Έχω μια κύστη στην ωοθήκη, τι πρέπει να κάνω;
Όλες οι γυναίκες θα πρέπει να μην χάνουν τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο ο οποίος θα πρέπει να περιλαμβάνει και κολπικό υπερηχογράφημα. Σε περίπτωση που υπάρχει μια κύστη θα πρέπει να έχουν γίνει οι απαραίτητες εξετάσεις για τον καθορισμό της φύσεως της και να έχουν εκτιμηθεί τα συμπτώματα.
Η παρακολούθηση μιας κύστεως ή η χειρουργική αντιμετώπιση της είναι μια σοβαρή υπόθεση επισημαίνει ο Dr Μαρινάκης. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στον ειδικό ενδοσκοπικό χειρουργό DrΓεράσιμο Μαρινάκη.