Η Αεροπορία Στρατού βρίσκεται ένα βήμα πριν από μια ανάσα ζωής για τα «workhorse» ελικόπτερα CH-47. Στελέχη του Τεχνικού βρίσκονται ήδη στην Αίγυπτο με αποστολή να περάσουν «από ακτίνες» τουλάχιστον δώδεκα κινητήρες T55 και κρίσιμα απάρτια για τα ελληνικά Chinook.
Οι Αιγύπτιοι, που αποσύρουν τα παλαιότερα CH-47 C/D καθώς περνούν στον τύπο «Foxtrot» (CH-47F), προσφέρουν πακέτο κινητήρων και ανταλλακτικών σε ιδιαίτερα χαμηλή τιμή—ευκαιρία που η Αθήνα δεν μπορεί να αγνοήσει.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η αυτοψία είναι εξονυχιστική.
Οι Έλληνες τεχνικοί διαβάζουν μητρώα, ελέγχουν ώρες, κύκλους, συμβάντα και ιστορικά βλαβών, κάνουν οπτικούς και ενδοσκοπικούς ελέγχους (borescope) και ενημερώνονται για καταστάσεις modules, accessories και line replaceable units, ώστε να σχηματίσουν πλήρη εικόνα πριν εισηγηθούν την τελική παραλαβή.
Αν επιβεβαιωθεί στην πράξη η εικόνα που αποτυπώνεται στην αλληλογραφία ανάμεσα στα Επιτελεία Ελλάδας – Αιγύπτου, πρόθεση της Αθήνας είναι να «σαρώσει» ό,τι αξιόπιστο είναι διαθέσιμο, εξασφαλίζοντας πολύτιμο απόθεμα για τα επόμενα χρόνια.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το παρασκήνιο της προσφοράς από την Αίγυπτο
Όλα ξεκίνησαν σε πρόσφατες συνομιλίες αμυντικού επιπέδου, όταν η Αίγυπτος ενημέρωσε ότι τα CH-47C/D, ελικόπτερα με ρίζες στη δεκαετία του ’80, σύντομα θα αποτελούν παρελθόν για την Αεροπορία Στρατού της χώρας, καθώς ο στόλος περνά ομοιογενώς στον τύπο «Foxtrot». Στην Αθήνα ήχησε «συναγερμός».
Οι συζητήσεις έφτασαν γρήγορα σε ανώτατο επίπεδο με απευθείας επικοινωνία ανάμεσα στους Αρχηγούς ΓΕΕΘΑ οι οποίοι διατηρούν διαχρονικά καλή επαφή όχι μόνο για κοινές ασκήσεις και εμβάθυνση συνεργασίας, αλλά και για την ανταλλαγή εικόνας στο δυναμικό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου.
Η προοπτική απόκτησης διαθέσιμων και οικονομικών κινητήρων και ανταλλακτικών για τα ελληνικά Chinook μπήκε στο τραπέζι ως πρόταση «win-win».
Τι εξετάζει το ελληνικό κλιμάκιο
Το κλιμάκιο αποτελείται από έμπειρους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς του Τεχνικού, απολύτως εξειδικευμένους στην εργοστασιακή συντήρηση των CH-47. Στην Αίγυπτο εξετάζουν έναν προς έναν τουλάχιστον δώδεκα κινητήρες — με έμφαση στον τύπο Honeywell T55-L-712 — καθώς και μια λίστα κρίσιμων ανταλλακτικών όπως main/transmission components, gearboxes, hydraulic pumps, starters, generators, fuel controls, καθώς και υποσυστήματα avionics/ηλεκτρολογικών που συχνά «πονάνε» σε στόλους ηλικίας.
Ο στόχος είναι διπλός καθώς πρόκειται να διαπιστωθεί η πραγματική τεχνική κατάσταση και να κατανεμηθούν κατάλληλα ποιοι κινητήρες είναι «drop-in» έτοιμοι, ποιοι χρειάζονται limited/partial overhaul και ποιοι μπαίνουν άμεσα στο pipeline γενικής εργοστασιακής συντήρησης.
Η διαδικασία δεν περιορίζεται στην εξωτερική επιθεώρηση. Θα ανοίξουν βιβλία συντήρησης, θα διασταυρώσουν serials με μητρώα, θα ελέγξουν τις ώρες λειτουργίας hot section, turbine/compressor modules, θα αναζητήσουν ίχνη FOD, υπερθερμάνσεων, διαβρώσεων ή παλαιότερων επισκευών. Μόνο έτσι θα υπάρχει ασφαλής εικόνα για την υπόλοιπη ζωή και την αξιοποίησή τους στον ελληνικό στόλο.
Ο πονοκέφαλος των κινητήρων «712»
Η Ελλάδα διατηρεί σήμερα ένα συνδυασμό εκδόσεων Chinook. Τα παλαιότερα CH-47DG — η αρχική έκδοση C που αναβαθμίστηκε στις ΗΠΑ σε «Delta» – χρησιμοποιούν κινητήρες Honeywell T55-L-712.
Πρόκειται για κινητήρα που έχει αρκετές ομοιότητες φιλοσοφίας με τον κινητήρα του UH-1H Huey με κύρια χαρακτηριστικά ότι είναι μεν στιβαρός, αλλά παλαιάς γενιάς και, πλέον, με απαρτία δυσεύρετα.
Αντίθετα, τα νεότερα Chinook του 4ου ΤΕΑΣ φέρουν T55-GA-714A ισχύος έως 4.868 shp, τεχνολογικά μεταγενέστερο, με διαφορετική υποστήριξη και supply chain. Η ασυμβατότητα αυτή κάνει την επιβίωση των «Delta/712» να εξαρτάται όλο και περισσότερο από στοχευμένες ευκαιρίες προμήθειας.
Kαι εδώ ακριβώς μπαίνει η αιγυπτιακή «δεξαμενή» μπορεί να δώσει λύσεις. Η εξεύρεση τουλάχιστον δώδεκα T55-L-712 σε καλή κατάσταση, μαζί με πακέτο ανταλλακτικών, ανοίγει τον δρόμο για «ανάσταση» μέρους των 15 CH-47DG που σήμερα υποφέρουν από χαμηλές διαθεσιμότητες.
Έστω κι αν μέρος των κινητήρων απαιτήσει εργασίες, η είσοδος αποθέματος στον κύκλο θα μειώσει τον καταχρηστικό «κανιβαλισμό», θα αυξήσει το ποσοστό διαθεσιμότητας και θα αποσυμφορήσει τις γραμμές συντήρησης.
Τα Chinook ως πολλαπλασιαστές ισχύος
Το επιχειρησιακό αποτύπωμα των CH-47 είναι τεράστιο. Με δυνατότητα μεταφοράς έως 55 στρατιωτών ή φορτίου άνω των 10 τόνων, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής αεροκίνησης. Από την ταχεία μεταφορά Καταδρομέων σε απομονωμένες βραχονησίδες μέχρι αεροδιακομιδές και βαρέα φορτία, κανένα άλλο μέσο δεν καλύπτει αυτό το φάσμα.
Στην Πολιτική Προστασία, τα καλοκαίρια των μεγάλων πυρκαγιών, τα Chinook με κάδους νερού έγιναν σύμβολο αντοχής, γράφοντας εκατοντάδες ώρες σε λίγες ημέρες.
Όταν ο Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Χούπης διέταξε αιφνιδιαστική άσκηση, τα CH-47D βρέθηκαν στον πυρήνα της σχεδίασης μεταφέροντας τμήματα Ειδικών Δυνάμεων σε καίρια σημεία του Αιγαίου και αποδεικνύοντας, για ακόμη μια φορά, γιατί παραμένουν αναντικατάστατα στο δόγμα ταχείας αντίδρασης.
Ο αθέατος αγώνας στα Μέγαρα
Στην Πάχη Μεγάρων, στο 4ο Τάγμα Ελικοπτέρων Αεροπορίας Στρατού , δίνεται καθημερινά ένας αθέατος αγώνας δρόμου. Οι μηχανοσυνθέτες της Αεροπορίας Στρατού και οι τεχνικοί του ΤΣΥΑΥ κρατούν τα Chinook σε πτητική κατάσταση με πενιχρά μέσα και αδιάκοπη πίεση χρόνου.
Οι επιθεωρήσεις 25, 50, 75 και 175 ωρών «τρέχουν» ακατάπαυστα, ενώ η εργοστασιακή συντήρηση των 200 ωρών, όπου πρακτικά το ελικόπτερο λύνεται «ως το κόκκαλο» για να ελεγχθούν ακόμη και δομικά μέρη, απαιτεί εξειδίκευση, tooling και χρόνο.
Η έλευση αμερικανικού τεχνικού κλιμακίου (AFMD/AMCOM) στα Μέγαρα έχει ήδη αρχίσει να αποδίδει, με στόχο να σταθεροποιηθεί η διαθεσιμότητα σε διψήφιο αριθμό μέσων ετησίως.
Δεν ακυρώνει πάντως σε καμία περίπτωση την προσπάθεια των Ελλήνων τεχνικών αλλά αντίθετα την ενισχύει, μεταφέροντας τεχνογνωσία και αποσυμφορώντας τις πιο βαριές εργασίες ώστε το ελληνικό προσωπικό να επικεντρώνεται στις τακτικές επιθεωρήσεις και στα γρήγορα turn-arounds.
Χρόνια φθορά και χαμηλές διαθεσιμότητες
Επί χρόνια, ο συνδυασμός παλαιότητας, ελλείψεων σε ανταλλακτικά και συνεχούς επιχειρησιακής χρήσης οδήγησε σε χαμηλές διαθεσιμότητες. Οι T55-L-712 δεν υποστηρίζονται πλέον με την άνεση του παρελθόντος.
Οι καθυστερήσεις σε συμβάσεις και προγράμματα εκσυγχρονισμού σήμαιναν ότι πολλές φορές εφαρμόστηκε αναγκαστικά «κανιβαλισμός» και αποσυναρμολόγηση ενός ελικοπτέρου για να πετάξει ένα άλλο.
Πρόκειται για πρακτική που βραχυπρόθεσμα δίνει ανάσα, μα μακροπρόθεσμα εξαντλεί αποθέματα και αυξάνει τον τεχνικό κόπο χωρίς να λύνει το πρόβλημα. Σε αυτό το πλαίσιο, το «αιγυπτιακό πακέτο» έρχεται σαν οξυγόνο.
Η αγορά «Foxtrot» και το Black Hawk
Οι ΗΠΑ, εδώ και χρόνια, έχουν θέσει στην Ελλάδα πρόταση για απόκτηση δέκα νέων Chinook CH-47F και αναβάθμιση ακόμη δέκα «Delta» σε «Foxtrot». Το συνολικό κόστος — κοντά στα 3 δισ. ευρώ — σε συνδυασμό με την ήδη δρομολογημένη έλευση 35 UH-60M Black Hawk για την Αεροπορία Στρατού και τις Ειδικές Επιχειρήσεις, καθιστούν μια τέτοια κίνηση εξαιρετικά δύσκολη δημοσιονομικά.
Το Black Hawk είναι ο «μικρότερος αδελφός» του Chinook, απαραίτητο για αποστολές μεσαίου βάρους και γενικής χρήσης, αλλά δεν μπορεί να σηκώσει τα βαρέα φορτία ενός CH-47F ούτε να καλύψει τον ίδιο επιχειρησιακό φάκελο. Συνεπώς, ακόμη και με τα UH-60M να έρχονται, η ανάγκη για αξιόπιστα Chinook παραμένει αδιαπραγμάτευτη.
Οι κοπιαστικοί και χρονοβόροι έλεγχοι
Οι έλεγχοι στα Chinook δεν αποτελούν τυπική ρουτίνα. Οι 25/50/75/175 ώρες κρατούν τη γραμμή ζωντανή, αλλά το «200ωρο» είναι εκεί όπου κρίνεται η βιωσιμότητα. Καλύπτει από airframe inspections και NDI μέχρι αποσυναρμολόγηση assemblies και λεπτομερή έλεγχο δομικών σημείων. Χωρίς επαρκή αποθέματα, το «200ωρο» μετατρέπεται σε πολύμηνη ακινησία. Με τους αιγυπτιακούς κινητήρες στο ράφι, το έργο αυτό μπορεί να τρέξει γρήγορα, με εναλλαγές κινητήρων ώστε να μην μπλοκάρει το σκάφος για έναν hot-section που περιμένει parts.
Η ομαλοποίηση της διαθεσιμότητας στα Chinook αλλάζει τα δεδομένα. Στο επιχειρησιακό πεδίο, δίνει τη δυνατότητα επιλογών. Στην Πολιτική Προστασία, σημαίνει περισσότερα μέσα στον αέρα την κρίσιμη στιγμή.
Στην εκπαίδευση, περισσότερες ώρες για πληρώματα και τεχνικούς, με ασφάλεια και πρόγραμμα. Η εργοστασιακή συντήρηση των Chinook κοστίζει. Χωρίς όμως Chinook, το δόγμα αεραπόβασης και ταχείας αντίδρασης στο Αιγαίο, με τα γεωγραφικά, καιρικά και τακτικά του χαρακτηριστικά μένει μετέωρο.
Αν και η ανάσα από την Αίγυπτο αποτελεί λύση, το ΓΕΣ θα χρειαστεί να αποφασίσει τα επόμενα χρόνια για τη γραμμή διαδοχής. Σε κάθε περίπτωση πάντως η στοχευμένη προμήθεια δώδεκα κινητήρων T55-L-712 και κρίσιμων ανταλλακτικών από την Αίγυπτο δεν είναι απλώς μια ευκαιρία αλλά μια στρατηγική κίνηση υψηλής απόδοσης, που μπορεί να αλλάξει τη γραμμή διαθεσιμότητας των CH-47DG για τα επόμενα χρόνια.
Δίνει χώρο στην Αεροπορία Στρατού να ανασάνει, να εκπαιδεύσει, να επιχειρήσει και να σχεδιάσει χωρίς την ασφυξία της καθήλωσης.
Τα Chinook απέδειξαν ξανά και ξανά πως είναι ο «από μηχανής Θεός» όταν η χώρα δοκιμάζεται και κυρίως επιχειρησιακά. Τα δίδυμα στροφεία τους δεν είναι απλώς εικόνα ισχύος αλλά εγγύηση για ολοκλήρωση κάθε αποστολής.
Πηγή: Κώστας Σαρικάς / Onalert
