Τουλάχιστον 13 δελφίνια έχουν βρεθεί νεκρά τις τελευταίες εβδομάδες στο Αιγαίο, γεγονός που προκαλεί έντονη ανησυχία. Τα δελφίνια δεν έφεραν ίχνη ούτε κάποιας ασθένειας ούτε ήταν τραυματισμένα. Η εκτίμηση πως ο θάνατός τους συνδέεται με την άσκηση “Γαλάζια Πατρίδα” που έκανε πριν από μερικές εβδομάδες το τουρκικό πολεμικό ναυτικό.
Τους θανάτους των 13 δελφινιών κατέγραψε το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος». Το πιο πρόσφατο περιστατικό καταγράφηκε την περασμένη Τετάρτη, όταν, σύμφωνα με την Καθημερινή, έξι δελφίνια εντοπίστηκαν νεκρά στις βόρειες ακτές της Σάμου.
«Πρόκειται για δελφίνια που δεν φέρουν ίχνη ηθελημένης θανάτωσης ούτε κάποιας σοβαρής ασθένειας. Στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν νεαρά ζώα και τίποτε δεν δικαιολογούσε τον πρόωρο θάνατό τους», δήλωσε στην Καθημερινή η υδροβιολόγος Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια ερευνών του «Αρχιπελάγους».
Την ίδια περίοδο συνήθως το Ινστιτούτο έβρισκε ένα ή δύο δελφίνια νεκρά. Τώρα, ο αριθμός έχει φτάσει ήδη τα 13 και δεν αποκλείεται να είναι ακόμη μεγαλύτερος. «Τα δελφίνια που βρήκαμε είχαν παρασυρθεί από τους βορειοδυτικούς ανέμους, από περιοχές του κεντρικού και του βορειοανατολικού Αιγαίου. Όμως, αν αναλογιστούμε την ακτογραμμή χιλιάδων χιλιομέτρων της περιοχής, με κυρίως δυσπρόσιτες ακτές, κατανοούμε πως τα νεκρά θαλάσσια θηλαστικά που βρήκαμε αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος του πραγματικού αριθμού. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν στο σκάφος μας να βγει στο ανοιχτό πέλαγος και να έχει καλύτερη εικόνα», δήλωσε από την πλευρά του ο διευθυντής του «Αρχιπελάγους» Θοδωρής Τσιμπίδης.
Η «Γαλάζια Πατρίδα»
Ο Θ. Τσιμπίδης σημειώνει ότι το τραγικό γεγονός με τους θανάτους δελφινιών συμπίπτει χρονικά με την μεγάλη άσκηση του τουρκικού πολεμικού Ναυτικού «Γαλάζια Πατρίδα», που έγινε πριν από μερικές εβδομάδες στο Αιγαίο, όταν περισσότερα από 100 πλοία συμμετείχαν στην άσκηση με πραγματικά πυρά.
«Η αύξηση των εκβρασμών δελφινιών συμπίπτει χρονικά με τις εκτεταμένες ασκήσεις του τουρκικού πολεμικού ναυτικού που έγιναν το προηγούμενο διάστημα στο Αιγαίο. Ενώ και τα σημεία που βρέθηκαν τα νεκρά θηλαστικά, παραπέμπουν σε μεταφορά τους από τις περιοχές των ασκήσεων. Συνεπώς, αν και απαιτείται χρόνος για να γίνουν οι απαραίτητες αναλύσεις, ώστε να προσδιοριστεί πιθανή σύνδεση των θανάτων των δελφινιών με τις τουρκικές ασκήσεις, δεν μπορεί να αγνοηθεί αυτή η πρωτόγνωρη πίεση που δέχονται τα θαλάσσια οικοσυστήματα», είπε ο Θοδωρής Τσιμπίδης.
Οι ερευνητές του «Αρχιπελάγους» έχουν υπογραμμίσει επανειλημμένως πως η υπερσυγκέντρωση πολεμικών σκαφών στο Αιγαίο (από διάφορες χώρες), σε συνδυασμό με την άνοδο του τουρισμού και την υπεραλίευση, προκαλεί μεγάλες πιέσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα και ειδικά στα θηλαστικά. «Στις συγκεκριμένες ασκήσεις, όπως ανακοίνωσε το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, συμμετείχαν πάνω από 100 τουρκικά πολεμικά πλοία, ενώ υπήρξαν βολές με πραγματικά πυρά, καθώς και συνεχόμενη (ανεξέλεγκτη) χρήση σόναρ, που προκαλεί έντονη υποβρύχια ηχορύπανση. Πολυάριθμες διεθνείς επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η ηχορύπανση από τις συγκεκριμένες συχνότητες των σόναρ του πολεμικού ναυτικού προκαλούν καταστροφικές συνέπειες στα θαλάσσια οικοσυστήματα, κυρίως στα θαλάσσια θηλαστικά, αλλά επηρεάζουν ακόμα και τα ψάρια και το ζωοπλαγκτόν», συνέχισε ο διευθυντής του «Αρχιπελάγους».
«Δεν επιθυμούμε να αξιοποιηθεί το γεγονός αυτό για εθνικιστικούς σκοπούς. Το Ινστιτούτο παρακολουθεί επί δεκαετίες τα προβλήματα που προκαλούνται από τις ανεξέλεγκτες στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο. Στο παρελθόν έχουμε παρέμβει για τη διακοπή ασκήσεων βολής του ελληνικού στρατού σε προστατευόμενες νησίδες ή πέρυσι για ασκήσεις στη Χίο, όπου βομβαρδίστηκαν θαλάσσιες περιοχές, όταν είναι γνωστό πως οι εκρήξεις μέσα στη θάλασσα έχουν δραματικές συνέπειες. Γι’ αυτό δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια μπροστά σε τέτοια μαζική θανάτωση δελφινιών», υπογραμμίζει ο κ. Τσιμπίδης.
Δεν είναι η πρώτη φορά
Σημειώνεται πως δεν είναι η πρώτη φορά που τα σόναρ κατηγορούνται για το θάνατο θαλάσσιων θηλαστικών.
Τον Μάρτιο του 1998 είχαν προκληθεί αντιδράσεις όταν δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature» μελέτη του διδάκτορα βιολογικής ωκεανογραφίας Αλέξανδρου Φραντζή, η οποία συνέδεε τον θάνατο 13 ζιφιών (σ.σ. είδος φάλαινας), που είχαν βρεθεί στον κόλπο της Κυπαρισσίας δύο χρόνια νωρίτερα, με τη χρήση σόναρ από σκάφη του ΝΑΤΟ, κατά τη διάρκεια άσκησης στην περιοχή. Το ΝΑΤΟ δεν αποδέχθηκε αρχικά τη μελέτη.
Το 2000 νεκρές φάλαινες και δελφίνια ξεβράστηκαν στις Μπαχάμες. Κι εκείνο το γεγονός συνδέθηκε από ερευνητές με τα σόναρ. Το ίδιο συνέβη στα Κανάρια Νησιά (2002 και 2004) και σε άλλες περιοχές της Ισπανίας το 2006. Το ΝΑΤΟ τελικά υποχρεώθηκε το 2006 να εκδώσει οδηγία για τον τρόπο χρήσης των σόναρ, ενώ ανάλογη μεθοδολογία ακολουθεί και το ελληνικό πολεμικό ναυτικό. Είναι άγνωστο, όμως, αν οι οδηγίες αυτές είναι επαρκείς και αν τηρούνται.