Το Πολεμικό Ναυτικό περνά στην επόμενη φάση του εκσυγχρονισμού του με καθαρές προτεραιότητες και ρεαλιστικό ορίζοντα υλοποίησης. Ο επιχειρησιακός κορμός χτίζεται πάνω σε δύο τύπους που αποδίδουν ήδη σε δοκιμές και ωριμάζουν γρήγορα, τις FDI HN και τις ιταλικές φρεγάτες Bergamini.
Παράλληλα, οι Constellation παραμένουν ως επιλογή για το δεύτερο μισό της δεκαετίας, όταν θα έχει σταθεροποιηθεί το αμερικανικό πρόγραμμα και θα υπάρχουν σαφή δεδομένα για χρονοδιαγράμματα, διαμόρφωση και κόστος κύκλου ζωής.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ωστόσο, είναι πλέον κάτι παραπάνω από εμφανές ότι η συμμετοχή στο πρόγραμμα Constellation δεν αποτελεί προτεραιότητα, αλλά χαρακτηρίζεται πλέον ως «plan b», με δεδομένη τη βαθιά καθυστέρηση, τις ασάφειες αλλά και την οικονομοτεχνική δυνατότητα της χώρας να ακολουθήσει.
Η βασική κατεύθυνση για το Πολεμικό Ναυτικό είναι απλή και εφαρμόσιμη. Τέσσερις φρεγάτες τελευταίας γενιάς FDI HN με πλήρη πακέτο αισθητήρων, όπλων αεράμυνας περιοχής, δυνατότητα εξοπλισμού με στρατηγικά όπλα και πλήρεις ανθυποβρυχιακές δυνατοτήτες. Δύο συν δύο φρεγάτες Bergamini που προσθέτουν εκτόπισμα, μεγάλη αυτονομία, κορυφαία ανθυποβρυχιακή ικανότητα και ώριμη διαθεσιμότητα.
Η σύζευξη των δύο τύπων δημιουργεί δύναμη επιφανείας που καλύπτει με συνέπεια το πλήρες φάσμα αποστολών από αεράμυνα περιοχής έως συνοδεία υψηλής αξίας και επιχειρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
FDI HN – Σύγχρονη τεχνολογία
Οι δοκιμές της φρεγάτας «ΚΙΜΩΝ», αλλά και της γαλλικής «AMIRAL RONARC’H», του πρώτου πλοίου της κλάσης, έχουν δώσει στο Ναυτικό Επιτελείο σαφή εικόνα για τις πραγματικές δυνατότητες. Το ραντάρ πολλαπλών λειτουργιών με σταθερά πάνελ AESA προσφέρει διαρκή εποπτεία και υψηλή αντοχή σε παρεμβολές.
Οι εκτοξευτές A50 με Aster 30 επιτρέπουν αεράμυνα περιοχής με ταυτόχρονες εμπλοκές και γρήγορη διαχείριση απειλών. Το σονάρ τρόπιδας σε συνδυασμό με το ρυμουλκούμενο CAPTAS 4 και την ακουστική επεξεργασία δίνουν σοβαρό πλεονέκτημα στο ανθυποβρυχιακό περιβάλλον. Το σύστημα διαχείρισης μάχης SETIS ενοποιεί αισθητήρες και όπλα σε πλήρως ψηφιακή αρχιτεκτονική με εκτεταμένες δυνατότητες διασύνδεσης με αεροπορικά και επίγεια μέσα. Η αυτοπροστασία συμπληρώνεται από RAM, σύγχρονα ηλεκτρονικά μέτρα υποστήριξης και αντίμετρα, καθώς και από το πυροβόλο των 76 χιλιοστών με κατευθυνόμενα πυρομαχικά.
Στην πράξη, οι FDI λειτουργούν ως κόμβος διοίκησης και ελέγχου για ομάδες μάχης, αυξάνοντας σημαντικά το τακτικό βάθος της δύναμης επιφανείας.
Bergamini – Ο ισχυρός βραχίονας αντοχής
Οι φρεγάτες FREMM της ιταλικής διαμόρφωσης έχουν αποδείξει την αξία τους σε διεθνείς επιχειρήσεις. Για το Πολεμικό Ναυτικό, το σχήμα δύο συν δύο σημαίνει άμεση ένταξη δύο μονάδων με ώριμη διαθεσιμότητα και προοπτική για ακόμη δύο μόλις αποδεσμευτούν και κλείσουν τεχνικά και οικονομικά οι λεπτομέρειες.
Το εκτόπισμα κοντά στους επτά χιλιάδες τόνους προσφέρει αντοχή στις ανοιχτές θάλασσες, αυτονομία και φόρτο αισθητήρων και όπλων που τις καθιστά ιδανικές για μακράς διάρκειας αποστολές στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ισχυρά σημεία τόσο η εναέρια άμυνα περιοχής όσο και ο ανθυποβρυχιακός πόλεμος. Ρυμουλκούμενα σονάρ και σόναρ τρόπιδας με χαμηλό ακουστικό ίχνος, πλήρης ένταξη οργανικού ελικοπτέρου, προηγμένα ακουστικά κέντρα επεξεργασίας δίνουν τεράστιες δυνατότητες κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η αντιαεροπορική αυτοάμυνα με Aster και το πολυλειτουργικό ραντάρ της Leonardo ολοκληρώνουν έναν συνδυασμό δυνατοτήτων που ταιριάζει άριστα με την ομπρέλα των FDI.
Οι Constellation μεταφέρονται μετά το 2029
Η Ελλάδα έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή και πιθανή απόκτηση Constellation. Το προφίλ της πλατφόρμας, με έμφαση στο ASW και την αμερικανική εφοδιαστική αλυσίδα, ευθυγραμμίζεται με τις ανάγκες διαλειτουργικότητας. Ωστόσο, οι καθυστερήσεις στην κατασκευή του πρώτου πλοίου, οι αναθεωρήσεις σχεδίασης και η προσωρινή παύση νέων παραγγελιών σε συγκεκριμένο δημοσιονομικό κύκλο οδηγούν σε συντηρητική προσέγγιση.
Το Πολεμικό Ναυτικό δεν μπορεί να στηρίζει κρίσιμες αποφάσεις σε χρονοδιαγράμματα που ακόμη επανακαθορίζονται. Η λογική επιλογή είναι να επανεξεταστεί η περίπτωση μετά το 2029, όταν θα υπάρχουν σταθερά ορόσημα σχεδίασης, ρυθμού ναυπηγήσεων και κόστους υποστήριξης.
Αρχιτεκτονική δυνάμεων για την επόμενη μέρα
Το επιχειρησιακό μοντέλο που διαμορφώνεται αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα κάθε τύπου χωρίς επικαλύψεις. Οι FDI αναλαμβάνουν ρόλο ναυαρχίδας σε ομάδες αεράμυνας περιοχής, παρέχοντας κυριαρχία των αισθητήρων και ταχεία εμπλοκή απειλών σε πολλαπλά ύψη και αποστάσεις. Οι Bergamini λειτουργούν ως συνοδοί μεγάλης αντοχής με ανάλογες δυνατότητες στην εναέρια άμυνα και με έμφαση στο ανθυποβρυχιακό σκέλος, διατηρώντας την πίεση στον αντίπαλο υποβρύχιο στόλο και διασφαλίζοντας την επιβίωση της ναυτικής δύναμης.Σε ασκήσεις και επιχειρησιακά παίγνια, η σύνθεση δύο FDI συν μία Bergamini δημιουργεί πυρήνα ομάδας μάχης με ισχυρή αεράμυνα περιοχής και αξιόπιστη ανθυποβρυχιακή ομπρέλα. Η προσθήκη δεύτερης Bergamini επιτρέπει την ταυτόχρονη κάλυψη δύο αξόνων, είτε πρόκειται για συνοδεία υψηλής αξίας είτε για επιχείρηση παρουσίασης ισχύος με παρατεταμένο χρόνο παραμονής στην περιοχή.
Οι FDI επί του πεδίου
Από την πρώτη στιγμή η FDI παρουσιάστηκε ως «νέα γενιά» φρεγάτας, όχι απλώς ως αντικατάσταση παλαιών κλάσεων. Το Πολεμικό Ναυτικό έχει κάθε λόγο να είναι αισιόδοξο καθώς οι δοκιμές το αποδεικνύουν:
1.Αεράμυνα περιοχής με ASTER 30
Στον ελληνικό χώρο επιχειρήσεων, η ικανότητα area air defense είναι προαπαιτούμενο. Οι 32 SYLVER A50 με ASTER 30 επιτρέπουν στη FDI να υψώσει προστατευτική ομπρέλα για ομάδα μάχης ή κρίσιμη θαλάσσια περιοχή, να αναχαιτίσει απειλές αέρος/πλοήγησης/stand-off πριν γίνουν τακτικό πρόβλημα, και να λειτουργήσει ως «πλωτός πολλαπλασιαστής» για στόλους ετερογενών μονάδων.
2.Ραντάρ SEA FIRE AESA
Η καρδιά του πλοίου. Πολυλειτουργικό, τεσσάρων πάνελ, παντός καιρού, ικανό να εντοπίζει, να ταξινομεί και να κατευθύνει ταυτόχρονες εμπλοκές σε απαιτητικά περιβάλλοντα ηλεκτρονικού πολέμου.
3.ASW με CAPTAS-4 Compact
Το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος απαιτούν ανθυποβρυχιακή υπεροχή. Το CAPTAS 4 Compact, συνδυασμένο με σόναρ τρόπιδας, ακουστικά συστήματα επεξεργασίας και ανθυποβρυχιακά όπλα (π.χ. MU90), φέρνουν τις FDI στην κορυφή της κατηγορίας. Επιπλέον, η σχεδιαστική φιλοσοφία low self-noise μεγιστοποιεί την απόδοση αισθητήρων.
4.Ψηφιακή ραχοκοκαλιά – SETIS & Δικτυοκεντρικότητα
Η SETIS δένει αισθητήρες/όπλα σε ένα πλήρως ψηφιακό περιβάλλον C2. Σε συνεργασία με Link 16/22, τακτικές ζεύξεις και μελλοντική διαλειτουργικότητα με Rafale/F-16V, συστήματα επί ξηράς και UAV, η FDI γίνεται «κομβικό node» δικτυοκεντρικού πολέμου.
5.Αυτοπροστασία/ΗΠ & ευελιξία ρόλων
RAM, Πυροβόλο 76mm, ECM/ESM. Προφίλ αποστολών από ΑΑ/ASW έως συνοδεία υψηλής αξίας στόχων και παρουσία/αποτροπή στην Α. Μεσόγειο.
Τι προσθέτουν οι δύο Bergamini (FREMM) – το «βαρύ» σκέλος ισχύος
Η ιταλική FREMM Bergamini είναι δοκιμασμένη. Για το Πολεμικό Ναυτικό, η ένταξη δύο τέτοιων μονάδων σημαίνει:
Άμεση αύξηση εκτοπίσματος και αντοχής της δύναμης επιφανείας. Σκαριά ~6.500–6.700 τόνων φέρνουν αυτονομία και ανθεκτικότητα για επιχειρήσεις μεγάλης διάρκειας στην Α. Μεσόγειο, συνοδεία, αποστολές προβολής ισχύος.
Ανθυποβρυχιακή ισχύς: οι FREMM θεωρούνται benchmark στο ASW. Με ρυμουλκούμενα σόναρ και σόναρ τρόπιδας , σύγχρονο ακουστικό suite, χαμηλό ακουστικό ίχνος και πλήρη φορέα ελικοπτέρων S-70/MH-60 ή/και μελλοντικών UAV, προσθέτουν πολύτιμη ικανότητα κυνηγού υποβρυχίων.
Αντιαεροπορική αυτοάμυνα/ζώνη προστασίας με ASTER και ολοκληρωμένους αισθητήρες που δένουν αρμονικά με την «ομπρέλα» των FDI.
Χώρος για εξέλιξη: οι FREMM έχουν αποδεδειγμένη ικανότητα να «σηκώσουν» αναβαθμίσεις – είτε σε ηλεκτρονικά, είτε σε όπλα κρούσης (π.χ. αντιπλοϊκοί πύραυλοι νεότερης γενιάς), είτε σε ενοποίηση νέων ζευκτικών/δικτυακών λύσεων.
Σε επίπεδο σχεδιασμού, οι Bergamini μπορούν να αναλάβουν βαριές αποστολές συνοδείας και ASW κυριαρχία, αφήνοντας τις FDI να «σηκώσουν» το κύριο βάρος αεράμυνας περιοχής. Το δίδυμο αλληλοσυμπληρώνεται: οι FREMM ως ανθεκτικές πλατφόρμες, οι FDI ως ευκίνητα destroyer-sized asset.
Επιχειρησιακή αρχιτεκτονική: Συνδυασμός FDI και Bergamini
1)Task Group Αεράμυνας Περιοχής (AAW TG)
Flagship FDI με SEA FIRE/ASTER 30 ως «θεμέλιο» της ομπρέλας.
Δεύτερη FDI ή μονάδα συνοδείας με αντιαεροπορική ικανότητα για gap coverage και redundancy.
Bergamini στο ρόλο escort με έμφαση σε ASW και local AAW, καλύπτοντας απειλές χαμηλού ύψους/antiship/ASM και κυνηγώντας υποβρύχια που θα επιχειρήσουν να «τρυπήσουν» το πλέγμα.
MH-60R/S-70 και UAV για ISR, ανθυποβρυχιακή/αντιπλοϊκή στοχοποίηση, επέκταση αισθητηριακού ορίζοντα.
2)ASW Barrier στο Αιγαίο/Α. Μεσόγειο
Bergamini ως πλατφόρμα «αιχμής» με ρυμουλκούμενα σόναρ, οργανικά ελικόπτερα και όπλα ASW.
FDI σε ρόλο «κορμού» C2/AAW για να προστατεύει την ASW επιχείρηση από αέρα/πυραύλους.
Διακλαδική σύνδεση με αισθητήρες ακτής και αεροπορικά μέσα για τρισδιάστατη εικόνα υποβρυχιακών απειλών.
3)Επιχειρήσεις Παρουσίας/Αποτροπής
Συνδυασμός FDI (ως αποτροπή με ισχυρό ίχνος ραντάρ/AAW) και Bergamini (ως endurance escort), με ευελιξία να διαχωρίζονται ανάλογα με τη γεωγραφία/αποστολή.
Συνεχής linking με αεροπορικά μέσα για real-time τακτική εικόνα: οι φρεγάτες γίνονται «δέκτε δεδομένων» για το σύνολο της δύναμης.
Το αποτέλεσμα είναι μια αρχιτεκτονική δύο πυλώνων: FDI για «αισθητήριο και ομπρέλα», Bergamini για «αντοχή και βαθύ ASW». Μαζί, ανεβάζουν το πήχη του Πολεμικού Ναυτικού σε επίπεδο NATO Tier-1 παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Διακλαδικότητα και δικτυοκεντρική φιλοσοφία
Η αξία των νέων μονάδων πολλαπλασιάζεται όταν ενσωματωθούν πλήρως σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον. Οι ζεύξεις δεδομένων με Rafale και F-16V, η ανταλλαγή στόχων με επίγειους αισθητήρες, η αξιοποίηση UAV για επιτήρηση και στοχοποίηση, η σύζευξη με αντιαεροπορικά συστήματα ξηράς δημιουργούν ένα ενιαίο τακτικό νέφος πληροφοριών.
Το ζητούμενο δεν είναι η αποσπασματική υπεροχή μιας πλατφόρμας αλλά η διαρκής συνοχή εικόνας και η κλιμακούμενη ισχύς πυρός από αέρα, θάλασσα και ξηρά.
Τι αλλάζει στην πράξη
Η δύναμη επιφανείας αποκτά πραγματική αεράμυνα περιοχής και ταυτόχρονα βαριά ανθυποβρυχιακή ικανότητα. Η παρουσία σε αποστολές μεγάλης διάρκειας γίνεται πιο αξιόπιστη χάρη στην αντοχή των Bergamini. Η τακτική εικόνα γίνεται πιο καθαρή και διαλειτουργική χάρη στη ψηφιακή ραχοκοκαλιά των FDI.
Το σύνολο μετατρέπει τον στόλο από στόλο ανάγκης σε στόλο επιλογής, με πλατφόρμες που συνεργάζονται συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά. Η επιλογή να χτιστεί ο σχεδιασμός πάνω σε FDI και σε σχήμα δύο συν δύο Bergamini δίνει στο Πολεμικό Ναυτικό χειροπιαστή ισχύ με ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα. Οι Constellation παραμένουν προοπτική για το δεύτερο μισό της δεκαετίας, υπό την προϋπόθεση ότι το αμερικανικό πρόγραμμα θα σταθεροποιηθεί.
Μέχρι τότε, το κρίσιμο είναι να μετατραπούν οι παραδόσεις σε διαθεσιμότητα, οι δυνατότητες σε τακτικές και η διακλαδικότητα σε καθημερινή πρακτική επιχειρήσεων. Με αυτόν τον σχεδιασμό, η νέα αρχιτεκτονική του στόλου αποκτά βάθος, αντοχή και πραγματική αποτροπή.
Κώστας Σαρικάς/ Onalert
