Ένα από τα πιο σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων θέλει να «κλείσει« ο Στρατός Ξηράς και αυτό δεν είναι από την αναβάθμιση των τεθωρακισμένων οχημάτων τύπου M-113, με εταιρείες από το Ισραήλ να έχουν καταθέσει ελκυστικές προσφορές.
Η απόφαση που πήρε ο Στρατός Ξηράς είναι σε προχωρημένο στάδιο και σηματοδοτεί την αναγέννηση ενός δοκιμασμένου πλαισίου μετατρέποντάς το σε σύγχρονη μάχιμη πλατφόρμα, με φαβορί προτάσεις από το Ισραήλ, σύμφωνα με απόλυτα αξιόπιστες πληροφορίες του OnAlert.gr.
Πρόκειται για το πρώτο, κρίσιμο βήμα ενός ευρύτερου σχεδιασμού που μπορεί σε βάθος χρόνου να οδηγήσει σε αναβάθμιση έως και 500 τεθωρακισμένων οχημάτων καλύπτοντας τις ανάγκες των μηχανοκίνητων Μονάδων στον Έβρο και στα νησιά του Αιγαίου.
Κεντρικό στοιχείο του σχεδιασμού είναι ότι όλες οι εργασίες αναβάθμισης θα γίνουν σε ελληνικό εργοστάσιο, με αυξημένη συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.
Δεν θα πρόκειται για ένα απλό πρόγραμμα αναβάθμισης ενός οπλικού συστήματος, αλλά για μια προσπάθεια που συνδέεται άμεσα με την κατακόρυφη αύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Στρατού Ξηράς, με ταυτόχρονη ενίσχυση των ελληνικών εταιρειών που καλούνται να αποδείξουν ότι μπορούν να φέρουν σε πέρας απαιτητικά projects.
Τα 300 M-113 και η ανάγκη αναγέννησης
Τα M-113 έχουν γράψει δεκαετίες υπηρεσίας στον Ελληνικό Στρατό. Στηρίζουν Μονάδες σε Έβρο και νησιά, μεταφέρουν προσωπικό, αποτέλεσαν την «πλατφόρμα–βάση» για το μεγαλύτερο μέρος των μηχανοκίνητων σχηματισμών. Όμως, το σημερινό πεδίο μάχης δεν έχει καμία σχέση με αυτό της δεκαετίας του ’80 ή του ’90.
Η απειλή από αντιαρματικά όπλα, UAV, περιφερόμενα πυρομαχικά (loitering munitions) και κατευθυνόμενα βλήματα ακριβείας έχει εκτοξευθεί. Οι Μονάδες πρώτης γραμμής χρειάζονται πλέον όχι απλώς ένα όχημα για το πεζικό, αλλά μια σύγχρονη πλατφόρμα με ισχύ πυρός και αξιόπιστη προστασία, η οποία μπορεί:
- να ακολουθεί τα άρματα μάχης,
- να προσφέρει αξιόπιστη προστασία στο προσωπικό,
- να διαθέτει ισχυρό οπλισμό (30 χιλ., αντιαρματικά βλήματα),
- να είναι πλήρως ενταγμένο σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον με BMS, αισθητήρες, ανταλλαγή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η επιλογή να αναβαθμιστούν 300 M-113 σε υβριδικό ΤΟΜΑ/IFV δεν είναι απλώς λύση ανάγκης. Είναι μία ρεαλιστική «γέφυρα» ανάμεσα στην υφιστάμενη δομή δυνάμεων και στην μελλοντική πλήρη ανανέωση του στόλου τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης.
Προαπαιτούμενο η εγχώρια συμμετοχή
Από την πρώτη στιγμή, το Στρατιωτικό Επιτελείο έθεσε ως αδιαπραγμάτευτο προαπαιτούμενο τη συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας. Η λογική είναι ξεκάθαρη:
- Τα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου πρέπει να επιστρέψουν και στην ελληνική οικονομία.
- Η χώρα χρειάζεται τεχνογνωσία και υποδομές για να υποστηρίζει μόνη της τα οπλικά της συστήματα.
- Κάθε μεγάλο πρόγραμμα οφείλει να αφήνει πίσω του όχι μόνο πλατφόρμες ή όπλα, αλλά ικανούς Έλληνες μηχανικούς και τεχνικούς, γραμμές παραγωγής και εξαγώγιμα προϊόντα.
Σε αυτό το πλαίσιο, φαβορί για να αναλάβει το πρόγραμμα από ελληνικής πλευράς όπως ήδη έχει αναφέρει το OnAlert.gr είναι η εταιρεία ΜΕΤΚΑ, η οποία ήδη βρίσκεται σε επαφή με τις ισραηλινές εταιρείες για τη μετατροπή των M-113 σε ΤΟΜΑ.
Η ΜΕΤΚΑ έχει διαμορφώσει υποδομές και γραμμή παραγωγής στην Ελλάδα, γεγονός που την φέρνει σε πλεονεκτική θέση έναντι άλλων εγχώριων ή διεθνών «μνηστήρων». Το μήνυμα από την πολιτική ηγεσία, άλλωστε, είναι σαφές και αναφέρει χωρίς ισχυρή εγχώρια συνιστώσα, πρόγραμμα αυτού του μεγέθους δεν θα προχωρήσει.
Φαβορί οι Ισραηλινοί: Elbit και Rafael στο προσκήνιο
Στο επίκεντρο βρίσκονται οι προτάσεις του Ισραήλ, με δύο μεγάλα ονόματα της παγκόσμιας αμυντικής βιομηχανίας να αναδεικνύονται ως φαβορί:
- η Elbit Systems,
- και η Rafael
Τα στελέχη του Στρατού Ξηράς που έχουν ήδη βρεθεί στο Ισραήλ, αλλά και οι παρουσιάσεις που έγιναν ενώπιον Ελλήνων αξιωματικών, δείχνουν ότι οι δύο αυτές προτάσεις δεν είναι «μακέτες σε PowerPoint». Πρόκειται για ώριμα, συγκεκριμένα πακέτα, σε πολλές περιπτώσεις με ήδη υλοποιημένες μετατροπές M-113.
Την ίδια ώρα, στο τραπέζι υπάρχουν – σύμφωνα με πληροφορίες – τουλάχιστον ακόμη πέντε προτάσεις, από συνδυασμούς ελληνικών και ξένων εταιρειών. Αυτές έχουν επίσης εξεταστεί από το ΓΕΣ, χωρίς ωστόσο προς το παρόν να έχουν σημαντικές πιθανότητες να αναλάβουν το πρόγραμμα.
Η εικόνα που σχηματίζεται είναι ότι ο ανταγωνισμός υφίσταται και πιέζει προς τα κάτω το κόστος και προς τα πάνω τις παροχές, με τη μάχη για την κορυφή δίνεται κυρίως ανάμεσα σε Elbit και Rafael.
Η πρόταση της Elbit: M-113 σε πλήρες δικτυοκεντρικό ΤΟΜΑ
Η Elbit έρχεται με μία ολοκληρωμένη πρόταση μετασχηματισμού του M-113 σε σύγχρονο τεθωρακισμένο όχημα μάχης. Το βασικό μήνυμα προς τον Ελληνικό Στρατό είναι πως δεν πρόκειται για ένα «φτιασίδωμα» παλαιού σκάφους, αλλά για ανακατασκευή με νέα αρχιτεκτονική, που διατηρεί το πλαίσιο αλλά αλλάζει τα πάντα ως προς τις δυνατότητες.
Βασικά χαρακτηριστικά
- Βάρος: Διαμορφώσεις από περίπου 16 έως 20 τόνους, με «γλυκό σημείο» τα ~16 τόνους, ώστε να ισορροπεί η προστασία με την κινητικότητα, ειδικά στα νησιά.
- Κινητήρας: Νέα μονάδα ισχύος 350–380 ίππων, για να ανταποκρίνεται στο αυξημένο βάρος και τις απαιτήσεις σύγχρονης μάχης.
- Θωράκιση: Επιλογές προστασίας σε επίπεδα σύγχρονης νατοϊκής τυποποίησης, με δυνατότητα modular ενίσχυσης σε κρίσιμα σημεία.
- Πλήρωμα – επιβαίνοντες: Διαμόρφωση για πλήρωμα τριών (οδηγός, αρχηγός, σκοπευτής) και ομάδα πεζικού στο πίσω διαμέρισμα.
Οπλισμός και ισχύς πυρός
Η πρόταση της Elbit προβλέπει την εγκατάσταση ελαφρού, αλλά πλήρως εξοπλισμένου πύργου με:
- πυροβόλο 30 χιλιοστών,
- ομοαξονικό πολυβόλο 7,62 χιλ.,
- δυνατότητα ενσωμάτωσης εκτοξευτή αντιαρματικών πυραύλων,
- πρόβλεψη για ενσωμάτωση Spike , προσφέροντας δυνατότητα προσβολής στόχων σε μεγάλες αποστάσεις.
Έτσι, το M-113 από «σκέτο ΤΟΜΠ» μετατρέπεται σε πλατφόρμα με ουσιαστική ισχύ πυρός, ικανή να υποστηρίξει τα Leopard αλλά και να εκτελέσει αυτόνομες αποστολές υποστήριξης πεζικού.
Αισθητήρες και τεχνητή νοημοσύνη
Εκεί, όμως, που η Elbit επιχειρεί να κάνει τη διαφορά είναι στο ψηφιακό πακέτο:
- Σύγχρονο σύστημα ελέγχου πυρός (FCS) με θερμικές κάμερες για αρχηγό και σκοπευτή.
- Αυτόματοι μηχανισμοί εντοπισμού και παρακολούθησης στόχων (trackers).
- Πλήρες Battle Management System (BMS), ώστε το όχημα να λειτουργεί ως κόμβος στο δίκτυο διοίκησης και ελέγχου.
- Ενσωμάτωση αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης, που βοηθούν στην ταχύτερη αναγνώριση απειλών, την ιεράρχηση στόχων και την επιτάχυνση της «αλυσίδας θανάτωσης» (kill chain).
Με απλά λόγια, η Elbit δεν προτείνει ένα «πακέτο» που προσφέρει πύργο, θωράκιση και κινητήρα , αλλά ένα δικτυοκεντρικό IFV, κομμένο και ραμμένο στις απαιτήσεις ενός πεδίου μάχης γεμάτου αισθητήρες, drones και έξυπνα όπλα.
Αντι–loitering προστασία: το ειδικό πλέγμα
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο πακέτο που έχει καταθέσει η Elbit προς το ΓΕΣ περιλαμβάνεται και ειδικό πλέγμα–σύστημα προστασίας κατά loitering munitions, ένα «anti–loitering» επίπεδο άμυνας, που ζητά ρητά ο Ελληνικός Στρατός.
Η εμπειρία των τελευταίων συγκρούσεων, από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή, έχει δείξει ότι ακόμη και καλά θωρακισμένα οχήματα μπορούν να γίνουν εύκολη λεία για φθηνά, περιφερόμενα πυρομαχικά. Το ειδικό πλέγμα επιχειρεί να δημιουργήσει μια πρώτη γραμμή άμυνας απέναντι σε αυτή τη νέα απειλή, μειώνοντας τις πιθανότητες καταστροφικού πλήγματος στο όχημα.
Για το ΓΕΣ, η ύπαρξη τέτοιου συστήματος δεν είναι «πολυτέλεια», αλλά κρίσιμο επιχειρησιακό προαπαιτούμενο, ιδίως για οχήματα που θα επιχειρούν εκτεθειμένα σε ανοιχτές περιοχές ή σε προωθημένες θέσεις στα νησιά.
Η πρόταση της Rafael: SAMSON, Spike και ελληνική γραμμή παραγωγής
Η δεύτερη μεγάλη ισραηλινή πρόταση έρχεται από τη Rafael.
ΤΟΜΑ M-113 τύπου Rafael – ΜΕΤΚΑ
Η πρόταση, όπως έχει παρουσιαστεί σε Επιτελείο και πολιτική ηγεσία, περιλαμβάνει:
- Αναβαθμισμένο M-113 με ισχυρή πρόσθετη θωράκιση.
- Νέο, ισχυρότερο κινητήρα για να αντέξει το βάρος και να διατηρήσει ικανοποιητική ευκινησία.
- Τηλεχειριζόμενο or/και μη επανδρωμένο πύργο SAMSON με πυροβόλο 30 χιλιοστών.
- Ενσωμάτωση αντιαρματικών πυραύλων Spike (LR2 ή αντίστοιχης κατηγορίας), δίνοντας στο όχημα δυνατότητα προσβολής αρμάτων και οχυρωμένων θέσεων σε μεγάλες αποστάσεις.
- Αναβάθμιση των επικοινωνιών και των ηλεκτρονικών συστημάτων, ώστε το ΤΟΜΑ να διαθέτει πλήρη εικόνα του πεδίου και να συνεργάζεται με άλλα μέσα.
Το βασικό μήνυμα της Rafael είναι ότι προσφέρει ένα «πακέτο αποδεδειγμένης τεχνολογίας», βασισμένο σε συστήματα που ήδη υπηρετούν σε απαιτητικούς στρατούς, χωρίς πειραματισμούς.
Η παράμετρος εξοπλισμού με κατευθυνόμενα βλήματα Spike
Καθοριστική παράμετρος για το ΓΕΣ αποτελεί και η απαίτηση εξοπλισμού των αναβαθμισμένων M-113 με σύστημα κατευθυνόμενων αντιαρματικών βλημάτων Spike, η οποία δεν αντιμετωπίζεται ως «πολυτέλεια», αλλά ως επιχειρησιακό προαπαιτούμενο πρώτης γραμμής.
Η εμπειρία από την Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και κάθε σύγχρονο πεδίο μάχης έχει αποδείξει ότι όποιος δεν διαθέτει stand–off αντιαρματικές δυνατότητες, με βλήματα ακριβείας που πλήττουν στόχους πέραν της οπτικής γραμμής και με δυνατότητα επιλογής σημείου πλήγματος, είναι καταδικασμένος να επιχειρεί με μειονέκτημα απέναντι σε αντίπαλα άρματα και οχυρωμένες θέσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ΓΕΣ φέρεται να έχει ζητήσει ρητά από τους υποψηφίους παρόχους να προβλέψουν πλήρη ενσωμάτωση εκτοξευτών Spike στις προτεινόμενες διαμορφώσεις – είτε στην κατηγορία Spike LR2 πάνω στους πύργους των οχημάτων, είτε σε συνδυασμό με ικανότητα διασύνδεσης με πλατφόρμες μεγαλύτερης εμβέλειας, όπως οι Spike NLOS που ήδη εντάσσονται στον σχεδιασμό των Ενόπλων Δυνάμεων.
Στόχος είναι κάθε αναβαθμισμένο M-113 να μην περιορίζεται στον ρόλο του «φορέα πυροβόλου 30 χιλιοστών», αλλά να μετατρέπεται σε αυτοκινούμενη αντιαρματική πλατφόρμα, ικανή να πλήξει με ακρίβεια άρματα, ΤΟΜΑ, οχυρά και υψηλής αξίας στόχους σε βάθος, συνδέοντας την εικόνα που λαμβάνουν τα UAV, τα ραντάρ πεδίου και τα συστήματα αναγνώρισης με άμεση και θανατηφόρα ισχύ πυρός.
Παράλληλα, η υιοθέτηση Spike στα M-113 δημιουργεί σημαντικά πλεονεκτήματα ομοιοτυπίας και υποστήριξης, καθώς το ίδιο οικοσύστημα βλημάτων θα βρίσκεται σε πλοία, επίγειους εκτοξευτές, ελικόπτερα και χερσαίες πλατφόρμες, μειώνοντας το λογιστικό αποτύπωμα και διευκολύνοντας την εκπαίδευση προσωπικού.
Για το Επιτελείο, η εικόνα είναι ξεκάθαρη, καθώς χωρίς οργανικά κατευθυνόμενα αντιαρματικά βλήματα στα αναβαθμισμένα M-113, το πρόγραμμα θα έμενε ελλιπές. Με Spike στη «φαρέτρα» τους τα νέα ΤΟΜΑ μπορούν να εξελιχθούν σε πραγματικούς πολλαπλασιαστές ισχύος στο Αιγαίο και τη Θράκη.
Η ελληνική διάσταση για γραμμή παραγωγής
Το προαπαιτούμενο για ελληνική γραμμή παραγωγής αναμένεται να έχει πολλαπλά οφέλη:
- Οι εργασίες μετασκευής/αναβάθμισης των M-113 προβλέπεται να πραγματοποιηθούν σε εγκαταστάσεις στην Ελλάδα.
- Το πρόγραμμα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας για Έλληνες τεχνικούς και μηχανικούς, με μακροχρόνια προοπτική.
- Η ανάδοχος εταιρεία αποκτά τεχνογνωσία στην ολοκλήρωση πύργων, ηλεκτρονικών και συστημάτων ισχύος πάνω σε τεθωρακισμένες πλατφόρμες – κάτι που μπορεί να αξιοποιηθεί σε επόμενα προγράμματα.
Για το Στρατιωτικό Επιτελείο, αυτή η διάσταση παίζει κομβικό ρόλο καθώς δεν αρκεί να προχωρήσει απλά η αναβάθμιση. Χρειάζεται η Ελλάδα να μπορεί να συντηρεί, αναβαθμίζει και ενδεχομένως να εξάγει αντίστοιχα πακέτα στο μέλλον.
Οι υπόλοιπες προτάσεις και οι απαιτήσεις
Πέρα από Elbit και Rafael, στο τραπέζι βρίσκονται, όπως προαναφέρθηκε, τουλάχιστον ακόμη πέντε προτάσεις. Συνδυασμοί ελληνικών εταιρειών με ευρωπαϊκούς ή άλλους οίκους προτείνουν δικά τους πακέτα θωράκισης, κινητικότητας, οπλισμού και ηλεκτρονικών.
Το ΓΕΣ, σύμφωνα με τις πληροφορίες, εξέτασε κάθε πρόταση με βάση συγκεκριμένα κριτήρια:
- Βάρος και κινητικότητα: το όχημα πρέπει να μπορεί να επιχειρεί σε Έβρο και νησιά, χωρίς να «γονατίζει» σε γέφυρες και οδικό δίκτυο.
- Επίπεδο προστασίας: θωράκιση ικανή να αντέξει τις πιθανές απειλές στο θέατρο επιχειρήσεων.
- Οπλισμός: πυροβόλο 30 χιλ., δυνατότητα αντιαρματικών βλημάτων, επάρκεια πυρομαχικών.
- Δικτυοκεντρικές δυνατότητες: BMS, διασύνδεση με UAV, πυροβολικό, άλλες πλατφόρμες.
- Εγχώρια συμμετοχή: ποσοστό παραγωγής, μεταφορά τεχνογνωσίας, μακροχρόνια υποστήριξη.
Κόστος και χρονοδιάγραμμα: ρεαλιστικά κόστη ανά όχημα και σαφές πλάνο παραδόσεων.
Σε αυτή την «εξίσωση», οι ισραηλινές προτάσεις φαίνεται ότι διαθέτουν ξεκάθαρο πλεονέκτημα, κερδίζουν πόντους γιατί συνδυάζουν πραγματική επιχειρησιακή εμπειρία, ώριμα συστήματα και βιομηχανική παρουσία στην Ελλάδα.
Δαικρατική συμφωνία και προοπτική επέκτασης
Καθώς η διαπραγμάτευση βρίσκεται σε εξέλιξη, το σενάριο που φαίνεται να προκρίνεται είναι η σύναψη διακρατικής συμφωνίας με το Ισραήλ, στο πλαίσιο της ήδη αναβαθμισμένης αμυντικής συνεργασίας των δύο πλευρών διότι:
- μειώνει το ρίσκο καθυστερήσεων και νομικών εμπλοκών,
- εξασφαλίζει πολιτική «ομπρέλα» για το πρόγραμμα,
- επιτρέπει καλύτερη συνολική διαπραγμάτευση σε τιμές, υποστήριξη και πακέτα εκπαίδευσης.
Παράλληλα, παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο επέκτασης του προγράμματος πέρα από τα αρχικά 300 οχήματα. Αν οι πρώτες παραδόσεις επιβεβαιώσουν στην πράξη τις προσδοκίες του Επιτελείου, αν το πακέτο αποδειχθεί αξιόπιστο και αν εξασφαλιστούν επιπλέον κονδύλια, θεωρείται πολύ πιθανό να υπάρξει δεύτερη φάση, που θα ανεβάσει τον αριθμό των αναβαθμισμένων M-113.
Η επόμενη μέρα για τον Στρατό Ξηράς
Το διακύβευμα είναι ξεκάθαρο:
- Αν το πρόγραμμα προχωρήσει ο Στρατός Ξηράς θα αποκτήσει μέσα σε σχετικά σύντομο χρόνο 300 σύγχρονα υβριδικά ΤΟΜΑ, ικανά να αλλάξουν την εικόνα των μηχανοκίνητων Μονάδων στο Αιγαίο και τη Θράκη.
- Η ελληνική βιομηχανία θα αποκτήσει πραγματική προστιθέμενη αξία, τεχνογνωσία και προοπτική.
- Η συνεργασία με το Ισραήλ θα αποκτήσει ακόμη ένα χειροπιαστό «κεφάλαιο», με απτά οφέλη και για τις δύο πλευρές.
Η επιλογή να προχωρήσει το πρόγραμμα σε ελληνικό εργοστάσιο, με ισχυρή εμπλοκή της εγχώριας βιομηχανίας και φαβορί τις ισραηλινές Elbit και Rafael, δείχνει ότι το Στρατιωτικό Επιτελείο έχει αποφασίσει να κινηθεί με ρεαλισμό αλλά και φιλοδοξία με στόχο να δώσει «δεύτερη ζωή» σε ένα παλιό, αξιόπιστο σασί, μετατρέποντάς το σε όχημα ενός σύγχρονου, δικτυοκεντρικού πεδίου μάχης.
Πηγή: OnAlert.gr – Ρεπορτάζ: Κώστας Σαρικάς
