Ήταν 23 Ιουλίου του 2018, μια μέρα ζεστή που είχε ξεκινήσει… στραβά: με τη φωτιά στην Κινέτα. Κανείς δεν περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε. Μια εθνική τραγωδία. Η 23η Ιουλίου 2018 γράφτηκε με μαύρα γράμματα. Η φωτιά στο Μάτι, στον Νέο Βουτζά, στο Κόκκινο Λιμανάκι άφησε πίσω της 102 νεκρούς. Και ανοιχτές πληγές.
«Έχει και μια φωτιά στην Πεντέλη» ακούστηκε το μεσημέρι της 23ης Ιουλίου. Κανείς δεν φανταζόταν τι θα ζούσαμε λίγες ώρες μετά. Τα λεπτά περνούσαν και οι ένταση στη φωνή όσων μετέφεραν τις πληροφορίες άλλαξε. Ανέβαινε. Γρήγορα η «φωτιά στην Πεντέλη» έγινε «η φωτιά στο Μάτι». Η Μαραθώνος έκλεισε. Η τραγωδία άρχισε να εκτυλίσσεται.
Ο αέρας ήταν αδιανόητα ισχυρός. Και παρά τον λίβα, ένας 65χρονος άνδρας στο Νταού Πεντέλης αποφάσισε να ανάψει φωτιά για να κάψει κλαδιά. Η φωτιά δεν άργησε να φουντώσει, να καταστρέψει τα πάντα στο διάβα της. Να πάρει ζωές. 102.
Οι εικόνες με τον κόσμο στη θάλασσα και τους καπνούς από τη φωτιά να έχουν καλύψει τα πάντα, έκαναν το γύρω του κόσμου. Και ακόμα στοιχειώνουν.
Τα χειρότερα (έως εκείνη την ώρα) ήρθαν το επόμενο πρωί, όταν σε οικόπεδο στο Κόκκινο Λιμανάκι βρέθηκαν 26 άνθρωποι απανθρακωμένοι. Ανάμεσά τους παιδιά. Μια εθνική τραγωδία σε πλήρη εξέλιξη.
Όσο οι ώρες περνούσαν, τόσο οι αποκαλύψεις για το τι είχε συμβεί γίνονταν πιο σοκαριστικές. Και όσο οι μέρες περνούσαν, τόσο η τραγωδία μεγάλωνε.
Τρία χρόνια μετά
Σήμερα συμπληρώνονται τρία χρόνια από την εθνική τραγωδία που συντελέστηκε στο Μάτι, τον Νέο Βουτζά και το Κόκκινο Λιμανάκι. Τρία χρόνια μετά, δίκη για τις ευθύνες και τις παραλείψεις δεν έχει γίνει. Η υπόθεση είναι ακόμη στα χέρια του εισαγγελέα. Η δικογραφία είναι πολλές χιλιάδες σελίδες και ο εισαγγελέας, αφού την εξετάσει, θα κάνει την πρότασή του στο δικαστικό συμβούλιο κι εκείνο με βούλευμα θα ανοίξει το δρόμο για να φτάσει η υπόθεση στη δικαστική αίθουσα.
Στο πόρισμά του για τη φωτιά στο Μάτι, ο ανακριτής Αθανάσιος Μαρνέρης, περιγράφει τα όσα έγιναν εκείνο το μοιραίο απόγευμα στην ανατολική Αττική. Το χάος που επικράτησε μεταξύ των αρμοδίων.
«Η αδιαφορία που επιδείχτηκε συναρτώμενη με την αυξημένη ευθύνη των υπαιτίων συνιστά ενδεχόμενο δόλο επίτασης του κινδύνου, στον οποίο βρίσκονταν οι πολίτες, οι οποίοι σε περίπτωση πυρκαγιάς σε κατοικημένη περιοχή εξαρτώνται φυσικά άμεσα κυρίως από την Πυροσβεστική Υπηρεσία και όχι π.χ από τον Δήμαρχο ή την Αστυνομία, που προφανώς έχουν ευθύνη, αλλά κατώτερου βαθμού και σημασίας. Αυτό το γνώριζαν οι αρμόδιοι και παρόλα αυτά αδιαφόρησαν επιδεικτικά και παρακολουθούσαν αμέτοχοι επί της ουσίας τις εξελίξεις στο Νταού Πεντέλης – Νέο Βουτζά – Μάτι ωσάν τον Ξέρξη, όταν παρακολουθούσε τη ναυμαχία της Σαλαμίνας από το χρυσό του θρόνο στο όρος Αιγάλεω», αναφέρεται στο πόρισμα.
Στο πόρισμα σημειώνεται επίσης ότι:
- «Δεν εκτελέστηκε κανένα σχέδιο για την ορθή και έγκαιρη διάσωση των κατοίκων και επισκεπτών της περιοχής παρότι οι αρμόδιοι γνώριζαν ότι, πρώτον, δεν είχαν διατεθεί επαρκή εναέρια και επίγεια μέσα, και, δεύτερον, δεν υπήρξε απόφαση απομάκρυνσης των πολιτών».
- «Στη συνέχεια κάποιοι εκ των αρμοδίων, δεν δίστασαν μετά την αποκάλυψη του εύρους της τραγωδίας, να προσπαθήσουν να συγκαλύψουν την πραγματικότητα, στρεφόμενοι ακόμη και κατά του ίδιου του πραγματογνώμονα Δημητρίου Λιότσιου, ο οποίος βέβαια, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι αγνόησε όλες τις παρεμβάσεις και εκτέλεσε προσηκόντως το έργο που του ανατέθηκε».
- «Από τις απομαγνητοφωνήσεις του καταγραφικού της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας προέκυψε ότι ο Νίκος Τόσκας (σ.σ. τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης) και όσοι παρευρίσκονταν στο ΕΣΚΕ (Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο) γνώριζαν για την ύπαρξη νεκρών, τουλάχιστον από την ώρα 18.36. Έτσι, τόσο κατά το χρόνο άφιξης του τότε Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, στο ΕΣΚΕ (μετά τις 23.00) όσο και κατά τη διάρκεια της φερόμενης ενημέρωσης του Πρωθυπουργού από τον Ματθαιόπουλο (σ.σ. αναφέρεται στον τότε υπαρχηγό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Βασίλη Ματθαιόπουλο) και τα λοιπά στελέχη του ΕΣΚΕ ήταν γνωστό σε όλους τους αρμόδιους ότι στο Μάτι και το Ν. Βουτζά υπήρχε μεγάλος αριθμός νεκρών».
Οι αποκαλυπτικές συνομιλίες
Στη δικογραφία περιλαμβάνονται ηχητικά ντοκουμέντα και συνομιλίες που προκάλεσαν σοκ όταν ήρθαν στη δημοσιότητα. Δύο βασικά στοιχεία προέκυψαν από τα ηχητικά ντοκουμέντα: αφενός υπήρξε παντελής απουσία του κρατικού μηχανισμού εκείνες τις ώρες αλλά και αφετέρου, οι αρμόδιες υπηρεσίες γνώριζαν για την ύπαρξη των πρώτων από τους 102 νεκρούς, πριν από τη σύσκεψη που έγινε παρουσία του -τότε πρωθυπουργού- Αλέξη Τσίπρα.
Στη δικογραφία περιλαμβάνονται στοιχεία που δείχνουν ότι εναέρια μέσα που θα μπορούσαν να λάβουν μέρος στην επιχείρηση κατάσβεσης της φονικής πυρκαγιάς έμειναν καθηλωμένα.
Μία χαρακτηριστική συνομιλία είναι αυτή αξιωματικού υπηρεσίας από το Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής, την ώρα που βρισκόταν σε εξέλιξη ευρεία σύσκεψη παρουσία του κ. Τσίπρα και του αρμόδιου, τότε, υπουργού κ. Τόσκα.
Συγκεκριμένα, στη συνομιλία αυτή ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ζητεί να ενημερωθεί για το εάν υπάρχουν νεκροί και λαμβάνει χώρα ο εξής διάλογος:
– Έχουμε μία ευρεία σύσκεψη. Έχει έρθει εδώ τώρα ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός ο κ. Τόσκας. Μπορείτε να μου δώσετε σαφή εικόνα για τους νεκρούς;
– Για τους νεκρούς προς το παρόν εμείς έχουμε παραλάβει έναν. Υπάρχουν και άλλοι νεκροί όμως, τους οποίους δεν έχουμε παραλάβει… Δίνουμε βάση πρώτα από όλα σε τραυματίες. Έχουν κατέβει κάτω ομάδες γιατρών στους τραυματίες. Νεκρούς παραλαμβάνουμε μόνο αν είναι μέσα στο δρόμο. Αν είναι μέσα σε σπίτια δεν παραλαμβάνουμε προς το παρόν νεκρούς… Και το ξέρει αυτό και η Πολιτική Προστασία. Τα περιστατικά είναι πάρα πολλά. Έχει ενεργοποιηθεί ομάδα που είναι για τις κρίσεις, έχουν βγει πολλά αυτοκίνητα στο δρόμο. Έχουμε κάνει ό,τι καλύτερο μπορούμε για τον κόσμο.
-Δεν μπορούμε να έχουμε εικόνα για τους νεκρούς;
-Όχι. Ξέρω αυτή την στιγμή για τρεις. Ένα περιστατικό στη Λεωφόρο Δημοκρατίας, ένα πάει στο Σισμανόγλειο και ένα λίγο πιο κάτω στο Μάτι. Απλά δεν έχουν παραληφθεί αυτά. Ένα μόνο έχει παραληφθεί. Πάντως, η κατάσταση δεν είναι τόσο καλή. Μας έχουν δώσει περισσότερους νεκρούς ,αλλά δεν έχουμε επιβεβαιωμένα.
Επιβεβαιωμένα δεν έχουμε… Για τα επιβεβαιωμένα πολύ φοβάμαι ότι θα μας πάρει το πρωί για να μάθουμε… Αφού τελειώσουμε πρώτα με τους τραυματίες…