Πριν από λίγες ημέρες, η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, εξιχνίασε τέσσερις υποθέσεις πορνογραφίας ανηλίκων μέσω διαδικτύου και σχηματίστηκαν δικογραφίες αυτόφωρης και τακτικής διαδικασίας σε βάρος τριών ελλήνων και ενός αλλοδαπού για πορνογραφία ανηλίκων μέσω διαδικτύου.
Ταυτόχρονα, έχει γίνει μάστιγα και η διακίνηση προσωπικών στιγμών και ερωτικών βίντεο, διάσημων και μη, νεαρών κοριτσιών, από τους πρώην συντρόφους τους με σκοπό τον διασυρμό τους. Ενδεικτικό της διάδοσης είναι και το γεγονός ότι σήμερα στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 10.000 τα site με ενήλικη πορνογραφία.
Στην εποχή της πανδημίας του κορονοϊού μέχρι και σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, οι ληστείες και οι κλοπές μειώνονται στη χώρα μας, ενώ αντίθετα αυξάνονται ραγδαία τα εγκλήματα και οι απάτες στο διαδίκτυο.
Πολίτες καταγγέλλουν εκατοντάδες περιπτώσεις παραβίασης λογαριασμών στα social media όπως το Facebook και το Instagram, όπου στη συνέχεια προσποιούνται τον χρήστη του λογαριασμού και στέλνουν απατηλά μηνύματα στις επαφές του εν αγνοία του.
Αποστολή της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, είναι η πρόληψη, η έρευνα και η καταστολή εγκλημάτων ή αντικοινωνικών συμπεριφορών, που διαπράττονται μέσω του διαδικτύου ή άλλων μέσων ηλεκτρονικής επικοινωνίας.
Ο Διευθυντής Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Βασίλειος Ε. Παπακώστας μιλάει στο newsit.gr και την Μάγδα Τσέγκου για όλα τα παραπάνω και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε μικρούς και μεγάλους για την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο, ενώ ταυτόχρονα εξηγεί στους γονείς τον τρόπο που θα πρέπει να προσεγγίσουν το παιδί και πως θα το προστατέψουν σε κάθε περίπτωση.
Μόνο πέρυσι στην τηλεφωνική γραμμή 11188 που λειτουργεί 24 ώρες, έγιναν πάνω από 115.000 κλήσεις και παράλληλα οι πολίτες ενημερώνονταν και από το cyberkid.gov.gr και το cyberalert.gr με εκατομμύρια επισκέψεις.
Πόσο εύκολα ανταλλάσσουμε περιεχόμενο με ανθρώπους που εμπιστευόμαστε την παρούσα στιγμή; Τι συμβαίνει με την πορνογραφία ανηλίκων και ενηλίκων; Πως μπορούμε να προστατευτούμε; Επίσης μιλάει για τις μορφές ηλεκτρονικής απάτης που υπάρχουν στο διαδίκτυο μέσω email αλλά και sms, αλλά και τι πρέπει να αποφύγουμε για να μην μας κλέψουν όλους τους κωδικούς και τα δεδομένα από το κινητό και τον υπολογιστή μας.
Θα μοίραζες φωτογραφίες, στοιχεία της φορολογικής σου δήλωσης και την ταυτότητά σου σε ένα φυλλάδιο; Γιατί το κάνεις στο ίντερνετ;
«Με την εποχή του COVID-19 υπήρχε έξαρση του ηλεκτρονικού εγκλήματος στις υπηρεσίες, είτε υπηρεσίες που παρέχονται από το κράτος προς τους πολίτες, είτε στις υπηρεσίες που αναγκάστηκαν ιδιωτικές υπηρεσίες και εταιρείες διάφοροι οργανισμοί, να δώσουν διάφορες ηλεκτρονικές εξυπηρετήσεις, καθώς υπήρξε αδυναμία μεταφοράς σε φυσικούς χώρους. Αρκετοί δουλεύουμε εξ’ αποστάσεως, άλλοι σπουδάζουν εξ’ αποστάσεως, όμως όλη αυτή η έξαρση έδωσε χώρο κατάλληλο και στους εγκληματίες του κυβερνοχώρου. Οι οποίοι ουσιαστικά εκμεταλλεύονται περισσότερο αυτό που ονομάζουμε, ίσως με έναν όχι τόσο δόκιμο όρο την κοινωνική μηχανική. Κοινωνική μηχανική είναι η χειραγώγηση του θύματος από τον εγκληματία, από τον θύτη. Στην αλυσίδα της τεχνολογίας, όταν μιλάμε για διαδίκτυο, το μυαλό όλων πάει στον υπολογιστή, στο δίκτυο, στα συστήματα ασφαλείας. Το πιο δυνατό και το πιο αδύνατο παράλληλα στοιχείο είναι ο άνθρωπος. Άρα λοιπόν χρειάζεται ενημέρωση χρειάζεται πάνω απ’ όλα εκπαίδευση στους υπαλλήλους γιατί δεν είναι τίποτα αυτονόητο και όχι απλά να τους βάζουμε σε μία διαδικασία να κάνουν μία δουλειά σαν αγγαρεία. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι ο εχθρός εδώ είναι αόρατος. Εδώ, στο διπλανό σας υπολογιστή μπορεί να γίνονται 5000 επιθέσεις κι εσείς να μην το καταλάβετε. Ο χρήστης όταν το καταλάβει θα είναι ήδη αργά. Εδώ χρειάζεται από όλους αρκετή γνώση και επειδή πολλοί λένε μα εγώ δεν έχω αυτή τη γνώση αλλά αναγκαστικά πρέπει να κάνω κάποιες ηλεκτρονικές συναλλαγές. Θα πρέπει να σκεφτόμαστε απλά, όχι τεχνικά. Θα μοίραζα φωτογραφίες μου και στοιχεία της φορολογικής μου δήλωσης σε ένα φυλλάδιο ή την ταυτότητα μου και θα την μοίραζα στο Σύνταγμα, στο διαδίκτυο γιατί το κάνω; Πρέπει να σκεφτούμε ότι οτιδήποτε ανεβάσουμε στο διαδίκτυο φεύγει τον έλεγχο μας, δεν το ελέγχουμε πλέον. Θα σας φέρω ένα παράδειγμα. Σκεφτείτε το δέντρο. Παίρνει το νερό από τη ρίζα και πηγαίνει σε όλα τα φύλλα του, έτσι γίνεται και με την πληροφορίες στο διαδίκτυο. Είναι μία η πηγή μία είσοδος αλλά πολλαπλές οι έξοδοι».
Πώς να προστατέψουμε τους κωδικούς μας
«Αν έχεις αποθηκευμένα μόνιμα τους κωδικούς το username και το password, τότε κινδυνεύεις αν συνδεθείς σε ένα δίκτυο να σε χακάρουν. Δεν κινδυνεύεις αν δεν υπάρχουν αυτά. Και να σου στείλουν ένα e-mail που είναι για ψάρεμα εάν δεν έχεις αποθηκευμένα τέτοια δεδομένα, δεν μπορούν να σου τα πάρουν από το κινητό ή από τον υπολογιστή. Τους κωδικούς μας δεν πρέπει να τους έχουμε αποθηκευμένους πουθενά. Πουθενά αποθηκευμένα μόνιμα. Θα μπω, θα τα καταχωρήσω κάθε φορά και θα από συνδεθώ μετά αμέσως».
Το 2019 δεχτήκαμε πάνω από 115.000 κλήσεις στην τηλεφωνική γραμμή 11188 παρότι ο πολίτης δεν ξέρει πώς να καταγγείλει
«Παρατηρήσαμε ότι ο Έλληνας έχει ευαισθησία. Έχουμε καταγγελίες για βασανισμούς και κακή συμπεριφορά απέναντι στα ζώα. Αν έχει αναρτηθεί κάτι στο διαδίκτυο καταγγέλλουν αμέσως».
Λόγω covid-19, φέτος είναι μια χρονιά που έχουμε περισσότερες συλλήψεις από κάθε άλλη χρονιά για πορνογραφία ανηλίκων στην Ελλάδα
«Όσον αφορά την πορνογραφία ανηλίκων συγκεκριμένα θα σας πω ότι διαχρονικά, παρόλο που είναι ειδεχθές το έγκλημα, παρατηρείται αύξηση και κατ’ εκτίμηση των διωκτικών αρχών παγκοσμίως, θεωρείται και η πιο προσοδοφόρα οικονομική δραστηριότητα για αυτούς που παράγουν τέτοιο υλικό. Θα σας πω ότι φέτος είναι μια χρονιά που έχουμε περισσότερες συλλήψεις από κάθε άλλη χρονιά για πορνογραφία ανηλίκων στην Ελλάδα όχι όμως για παραγωγή για θέαση και για διακίνηση. Στο πρώτο εξάμηνο, είχαμε 27 συλλήψεις όταν άλλες χρονιές είχαμε 20 συλλήψεις όλο το έτος. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορεί να ταξιδέψει κάποιος για να προβεί σε αυτές τις πράξεις και έτσι περιορίστηκε στην θέαση και στην διακίνηση. Ευνοείται ο σεξοτουρισμός σε χώρες όπου και ίδια οικογένεια μπορεί να διαθέτει τα παιδιά για τέτοιες πράξεις για λόγους βιοποριστικούς κυρίως ή γιατί δεν έχουν την ψυχική ισορροπία, είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει σαν έγκλημα και επομένως παρατηρείται αύξηση παγκοσμίως. Στη χώρα μας δεν έχει βρεθεί υπόθεση με παραγωγή τέτοιου υλικού και αυτό που θέλω να σας διαβεβαιώσω είναι ότι στην υπηρεσία μας έχουμε κατάλληλα εργαλεία όπου μπορούμε να σαρώνουμε το διαδίκτυο σε εικοσιτετράωρη βάση και να βλέπουμε ποιος κατεβάζει τέτοιο υλικό και σε τι ποσότητες το κατεβάζει. Σχηματίζονται δικογραφίες, είναι αυτεπαγγέλτως διωκόμενο αδίκημα, γίνεται άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, με διάταξη και βούλευμα που επικυρώνεται από το Αρμόδιο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών και στη συνέχεια με τα στοιχεία αυτά γίνονται έρευνες στα σπίτια, κατάσχεση υλικών και συλλήψεις».
Τι κάνουμε στην περίπτωση που το παιδί μας τραβάει ροζ βίντεο και δημοσιοποιείται
«Το 2019 είχαμε αρκετές περιπτώσεις όπου υπήρξαν και συλλήψεις ανηλίκων και εδώ θέλω να κρούσω τον κώδωνα του κινδύνου και να δώσω την πληροφορία γιατί καμιά φορά και οι γονείς δεν το αντιλαμβάνονται αυτό. Δεν έχει σημασία αν είναι ανήλικος αυτός που διακίνησε την φωτογραφία ή το βίντεο και το έχει στην κατοχή του. Το αδίκημα είναι το ίδιο, είναι πορνογραφία ανηλίκων. Σκεφτείτε ένα παιδί που έχει μία φωτογραφία από μία συμμαθήτρια του θα ακολουθηθεί μία διαδικασία κακουργηματικού χαρακτήρα και θα τον σημαδεύει για μια ζωή. Να το δούμε από αυτή την πλευρά και να σκεφτούμε ότι δεν έχει σημασία αν είναι ανήλικος αλλά ότι το αδίκημα παραμένει το ίδιο», λέει.
Και εξηγεί: «Να πούμε ότι υπάρχουν δύο περιπτώσεις. Η μία να τραβήχτηκε η φωτογραφία εν αγνοία κάποιας κοπέλας ή να έκανε μία φωτογράφηση μόνη της στο μπάνιο, είτε οπουδήποτε γυμνή και να την έστειλες το φίλο της στο σύντροφό της και ο φίλος να την έστειλε παρακάτω σε κάποιον άλλον. Όσον αφορά τους γονείς. Το Α και το Ω είναι ότι πρέπει οι γονείς να είναι κοντά στα παιδιά να τους μιλάνε. Οι γονείς πρέπει να έχουν επαφή με τα παιδιά να ξέρουν την ψυχολογική τους κατάσταση, να προτρέπουν τα παιδιά για οτιδήποτε άσχημο να τους μιλάνε και να μη λειτουργούν με απαγορεύσεις. Ένα παιδί το οποίο θα έχει συνηθίσει να ζει σε ένα περιβάλλον με απαγορεύσεις, που δεν μπορεί να μιλήσει εύκολα, ούτε αυτή τη δύσκολη στιγμή θα τη βγάλει στο σπίτι του.
Επομένως, προτρέπουμε τα παιδιά να μας μιλάνε, γιατί η επικοινωνία είναι το κλειδί. Και όταν αντιληφθούμε ως γονείς οτιδήποτε τέτοιο, το οποίο αποτελεί ποινικό αδίκημα, να προσέλθουν στην υπηρεσία. Για τις υποθέσεις αυτές υπάρχει ειδικό τμήμα Διαδικτυακής Προστασίας ανηλίκων στην υπηρεσία όπου υπάρχει και ψυχολόγος, γιατί τα παιδιά δικονομικά, εξετάζονται παρουσία ψυχολόγου ως πραγματογνώμονα. Το υλικό πορνογραφίας ανηλίκων, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία είναι και υλικό το οποίο με κατάλληλη διάταξη γίνεται επανάκτηση δηλαδή κατεβαίνει. Ο ανήλικος και μόνος του να έρθει στην υπηρεσία εμείς ενημερώνουμε την οικογένειά σε κάθε περίπτωση. Θα τύχει της στήριξης που πρέπει υπόθεση θα πάρει το δρόμο της.
Το μυστικό είναι ένα! Δεν φοβάμαι να καταγγείλω. Μπορεί να έχει ληφθεί και με συναίνεση, όμως η συναίνεση δεν περιλαμβάνει και το γεγονός της δημοσιοποίησης. Επομένως σε κάθε τέτοια περίπτωση θα πρέπει να καταγγείλω το γεγονός. Εγώ διαφωνώ κάθετα με αυτόν που λέει αν το καταγγείλω ποιες θα είναι οι προεκτάσεις τι θα γίνει; Πρέπει να το καταγγείλεις κι αυτός που το δημοσιοποίησε θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του και έναντι της ποινικής δικαιοσύνης. Το ιδανικό είναι να μη βγάζουμε προσωπικές στιγμές».
Το παιδί με το κινητό στο χέρι από μικρή ηλικία
«Τα παιδιά πρέπει να έχουν κινητό ανάλογα με την ωριμότητα που έχουν. Αν ως γονιός κρίνω ότι έχω ένα παιδί ώριμο και συζητάμε τα πάντα ναι να πάρει κινητό αλλά ένα παιδί βλέπουμε ότι μπορεί να συμπεριφέρεται διαφορετικά και το γνωρίζουμε καλά, είναι να το προστατέψουμε. Προσέξτε όμως τώρα. Δεν θα το πάρουμε εμείς το κινητό και θα έχουν όλοι φίλοι του. Τότε το παιδί θα αρχίσει την πλοήγηση από το κινητό του φίλου του στο διπλανό σπίτι, θα δημιουργήσει ένα προφίλ και θα μπαίνει από μία άλλη συσκευή. Εδώ τίθεται το ζήτημα του καλού παραδείγματος. Δεν παίρνω κινητό στο παιδί, αλλά εγώ είμαι με το κινητό οχτώ ώρες από πάνω. Επομένως το παιδί τι θα κάνει; Είχα δει κάποτε ένα εξαιρετικό πίνακα. Ήταν μία μητέρα με ένα παιδί στο ένα παγκάκι και μία άλλη στο διπλανό παγκάκι επίσης με το παιδί της. Η μία μητέρα είχε κινητό και αντίστοιχα το παιδί της κινητό στα χέρια. Απέναντι στο παγκάκι η άλλη μητέρα έχει ένα βιβλίο και το παιδί της επίσης ένα βιβλίο στο χέρι. Γυρίζει η μία μητέρα με το κινητό και λέει. Τι έκανες και το έμαθες να διαβάζει; Του έδωσα απλά το σωστό παράδειγμα απάντησε εκείνη».
Τρεις είναι οι πυλώνες προστασίας
«Να θυμάστε ότι είναι τρεις οι τρόποι προστασίας. Πρώτα ο λογαριασμό μας να τον επαληθεύσουμε με διπλά βήματα στο email. Να μην ανοίγω οτιδήποτε μου έρχεται αλλά να επαληθεύω τις πηγές ή ποιος είναι αυτός που προσπαθεί να με ακολουθήσει και τι θέλει από μένα.
Να έχουμε πάντα back up. Να μην αποδέχομαι εύκολα φίλους και να κοιτάζω πόσες αναρτήσεις έχουν, πόσοι τον ακολουθούν, πόσους ακολουθεί, έλεγχο στο προφίλ δηλαδή. Και το άλλο βεβαίως, είναι ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο τι ανεβάζουμε. Μία φωτογραφία μπορεί να δείχνει την επαγγελματική μας κατάσταση, την οικονομική μας ερμάρια το σπίτι μας και να δίνει χρήσιμες πληροφορίες σε κάποιους που τις χρειάζονται για να τις αξιοποιήσουν, για να μας κάνουν κάτι κακόβουλο σε βάρος μας. Επομένως, να είστε πολύ προσεκτικοί σε όλο αυτό. Είναι μία συμπεριφορά και μία κουλτούρα την οποία δεν έχουμε. Δεν την έχουμε αποκτήσει στην ολότητα της αυτή τη στιγμή είμαστε κάπου ανάμεσα. Δίνουμε εύκολα τα προσωπικά μας δεδομένα και δεν εννοώ μόνο φωτογραφίες τα πάντα. Δεν είναι δυνατόν ανεβάζω οτιδήποτε στο διαδίκτυο. Δεν είναι δυνατόν να μου ζητάνε φωτοτυπία της ταυτότητας μου και να την στείλω σε έναν άγνωστο για να κάνω μία συναλλαγή. Πρέπει να επαληθεύω πάρα πολλά πράγματα πριν κάνω κίνηση να δημοσιεύσω προσωπικά μου δεδομένα».
Έχουμε επενδυτικές απάτες στο διαδίκτυο που υπόσχονται εξαιρετικά κέρδη
«Βρίσκουμε ένα επενδυτικό πρόγραμμα το οποίο υπόσχεται εξαιρετικά κέρδη στο διαδίκτυο και βγάζουμε χρήματα σε μία πλατφόρμα την οποία δεν ξέρουμε καν που είναι. Εδώ σε αυτές περιπτώσεις οι απατεώνες τι κάνουν; Επειδή ο άλλος θα πει, ότι εγώ δεν ξέρω να δημιουργήσω μια πλατφόρμα ή ένα επενδυτικό portfolio, σου εγκαθιστούν ένα πρόγραμμα εν γνώση σου, απομακρυσμένης διαχείρισης και το αποδέχεσαι. Το ξέρεις, ότι θα στο κάνουν και σου δημιουργεί όλα αυτά στον υπολογιστή σου, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι πλέον έχεις όλο το περιβάλλον για να διαχειριστείς τι λεφτά θα έχεις και τι επένδυση θα κάνεις και βάζεις χρήματα. Και τα χρήματα αυτά δεν θα ξαναδείς ποτέ γιατί είναι απάτη. Η συμβουλή μου είναι μία. Τίποτα που είναι τόσο δελεαστικό δεν είναι αληθινό. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι στο διαδίκτυο το ζητούμενο είναι η αλήθεια, δεν είναι όλα όπως φαίνονται.»