Σοβαρές ελλείψεις στα φάρμακα υπάρχουν στο Ιράν λόγω των αμερικανικών κυρώσεων υπάρχουν την ώρα που ο κορονοϊός εξαπλώνεται στη χώρα. Τα προμηθεύονται στη μαύρη αγορά από την Τουρκία.
Στα 49 του χρόνια, ο Πάρβιζ Σαντέγκι μοιάζει 70. Ανακουφισμένος, αλλά εξανλτημένος, αυτός ο διαβητικός Ιρανός βγαίνει από φαρμακείο της Τεχεράνης εφοδιασμένος με την πολύτιμη ινσουλίνη του. Από τις 6 το πρωί πέρασε τα πάνδεινα για να βρει το φάρμακό του εξαιτίας του κορονοϊού.
«Γύρισα όλη την Τεχεράνη για να αγοράσω τρεις δόσεις», δήλωσε στο AFP ο άνεργος εργάτης, που προσπαθούσε επί μία εβδομάδα να βρει την ινσουλίνη του. Για να επιβιώσει χρειάσθηκε να δανεισθεί μία δόση από έναν γνωστό του και τώρα είναι υποχρεωμένος να του δώσει την μία από τις τρεις που βρήκε…
Καθώς η επιδημία του ιού Covid-19 εξαπλώνεται στο Ιράν, πολλοί Ιρανοί βρίσκονται πιασμένοι στην παγίδα της έλλειψης φαρμάκων, που συνδέεται με τις αμερικανικές κυρώσεις, οι οποίες εφαρμόσθηκαν εκ νέου μετά την αποχώρηση της Ουάσινγκτον από την διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και έχουν προκαλέσει ασφυξία στην ιρανική οικονομία.
Στα χαρτιά, τα ανθρωπιστικά αγαθά ( φάρμακα, ιατρικός εξοπλισμός) εξαιρούνται από τις κυρώσεις της Ουάσινγκτον. Ομως, στην πράξη, υπόκεινται στα αμερικανικά τιμωρητικά μέτρα, αφού οι διεθνείς τράπεζες προτιμούν να αρνηθούν μία συναλλαγή με το Ιράν, όποιο και να είναι το είδος του προϊόντος, παρά να διακινδυνεύσουν αντίποινα των ΗΠΑ.
Δελτίο στα φάρμακα από την Τεχεράνη
Απέναντι στην μείωση των εισαγωγών φαρμάκων, η Τεχεράνη έχει επιβάλει δελτίο. Οι αρχές έχουν επίσης καταργήσει τις επιδοτήσεις, γεγονός που οδήγησε στην έκρηξη των τιμών.
Τα σκευάσματα για τον διαβήτη, τον καρκίνο, την σκλήρυνση κατά πλάκας, την μεσογειακή αναιμία (γενετική νόσο πολύ διαδεδομένη στο Ιράν), αλλά και για άλλες ασθένειες, βρίσκονται σε έλλειψη. Εδώ και λίγους μήνες, νεαρή Ιρανή, που έπασχε από φοβερή ασθένεια του δέρματος, από πομφολυγώδη επιδερμόλυση (epidermolysis bullosa), πέθανε εξαιτίας της έλλειψης των κατάλληλων επιδέσμων.
Το Ιράν παράγει σήμερα το 97% των φαρμάκων που καταναλώνονται στην χώρα, δηλώνει ικανοποιημένος ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας. Ομως η χώρα αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες στην εισαγωγή των πρώτων υλών που απαιτούνται για την παρασκευή τους.
«Εδώ και έναν χρόνο αντιμετωπίζουμε ιδιαίτερα προβλήματα στην εισαγωγή φαρμάκων για τις σπάνειες ασθένειες εξαιτίας των κυρώσεων», λέει.
Στο κέντρο της Τεχεράνης, το φαρμακείο «13 Aban» δέχεται καθημερινά πραγματική επίθεση από τους ασθενείς.
Επί ώρες, δεκάδες άνθρωποι συχνά ηλικιωμένοι, περιμένουν σε χαώδεις ουρές που καταλήγουν σε αγχωμένους φαρμακοποιούς.
Ειδικευμένο στις σπάνιες νόσους, αυτό το κρατικό φαρμακείο επιδοτεί ορισμένα φάρμακα για να διευκολύνει την πρόσβαση.
Διαβητικός εδώ και μία δεκαετία, ο Πάρβιζ Σαντέγκι δηλώνει ότι η δυσκολία του να βρει ινσουλίνη έχει «σαφώς επιδεινωθεί» από την επαναφορά των κυρώσεων.
Η ασφάλειά του καλύπτει την θεραπεία, αλλά οι βελόνες για την ένεση «δεν καλύπτονται πλέον». Φταίει η κυβέρνηση, η οποία είναι «ανίκανη να διαχειρισθεί την κατάσταση», λέει ο Σαντέγκι, που κατηγορεί το κράτος ότι κλείνει τα μάτια στις καταχρήσεις και την ανάπτυξη της μαύρης αγοράς.
Ο συνταξιούχος Μοχάμαντ Αμινιάν βγαίνει από το κρατικό φαρμακείο με την ινσουλίνη που χρειάζεται η διαβητική σύζυγός του. Αναγνωρίζει ότι πλέον είναι σχεδόν αδύνατο να βρει κανείς ινσουλίνη σε άλλα φαρμακεία.
«Το πρόλημα είναι ξεκάθαρα οι κυρώσεις. Η κυβέρνηση προσπαθεί να κάνει τα πράγματα να λειτουργήσουν κάπως, αλλά αυτό προκαλεί προβλήματα», λέει επικρίνοντας την εμμονή της κυβέρνησης, για την οποία ο ίδιος θα προτιμούσε να διαπραγματευθεί με τις ΗΠΑ.
Προμηθεύονται φάρμακα στη μαύρη αγορά από την Τουρκία
«Η ινσουλίνη είναι ένα από τα βασικά φάρμακα που επλήγησαν από τις ελλείψεις και, σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα, όσο περνά ο καιρός, τόσο μειώνονται τα αποθέματα», λέει ο υποδιευθυντής των φαρμακείων του Πανεπιστημίου Ιατρικών Επιστημών της Τεχεράνης.
Ο ιδιοκτήτης ιδιωτικού φαρμακείου της Τεχεράνης αναδεικνύει ακόμη ένα επείγον πρόβλημα: τα φάρμακα για τις νευρολογικές ή τις ψυχιατρικές νόσους. «Είναι όλο και πιο σύνηθες ένας ασθενής με συνταγή για 200 χάπια να μην μπορεί να βρει παρά 100 ή ακόμη και 20.
Και φέρνει ως παράδειγμα το Depakine για την επιληψία. Ο Μοχάμεντ, βετεράνος του πολέμου Ιράν-Ιράκ που υποφέρει από μετατραυματικό στρες και επιληπτικές κρίσεις δεν καταφέρνει επί μέρες να βρει το φάρμακό του και το εγχώριο υποκατάστατο είναι αναποτελεσματικό και προκαλεί παρενέργειες.
«Το ζήτημα της ποιότητας των φαρμάκων που παράγονται στο Ιράν αποτελεί πρόβλημα και θέμα ταμπού», λέει άλλη φαρμακοποιός της Τεχεράνης που αντιμετωπίζει καθημερινά ασθενείς με Πάρκινσον που ζητούν το Modopar, διότι το τοπικό υποκατάστατο δεν είναι αποτελεσματικό και έχει περενέργειες.
Η φαρμακοποιός δηλώνει ότι οι ασθενείς προσφεύγουν στην μαύρη αγορά και προμηθεύονται το Modopar από μεσάζοντες, μέσω της Τουρκίας.
Ο νέος ελβετικός δίαυλος, που εγκαινιάσθηκε στο τέλος του Ιανουαρίου έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις με την Ουάσινγκτον για την διευκόλυνση των ανθρωπιστικών συναλλαγών δεν απαντά ακόμη στις ανάγκες των Ιρανών. Εν αναμονή, τα ιρανικά φαρμακεία κατηγορούνται ότι πωλούν σε τιμές «ελεύθερης αγοράς», δηλαδή απλησίαστες για τους κατοίκους που πλήττονται σκληρά από την ύφεση.
«Ο κανόνας για τους ανθρώπους που είναι ανασφάλιστοι είναι: είτε πληρώνουν, είτε πεθαίνουν».