Σε μία πρόκληση άνευ προηγουμένου προχώρησε η Τουρκία, αμφισβητώντας με τον πιο επίσημο τρόπο τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, και επιμένοντας στη “Γαλάζια Πατρίδα”.
Με επιστολή που κατέθεσε στον ΟΗΕ, στις 13 Νοεμβρίου 2019, μέσω του Μονίμου Αντιπροσώπου της στον Οργανισμό, Φεριντούν Σινιρλίογλου. η Τουρκία έχει επίσημες αξιώσεις για την επέκταση των θαλάσσιων ζωνών της, ακόμη και δυτικά της Ρόδου.
Η Άγκυρα κάνει λόγο για δικαιώματα της Τουρκίας να έχει θαλάσσιες ζώνες και υφαλοκρηπίδα και δυτικά του 28ου μεσημβρινού, πρακτικά ελαχιστοποιεί όποια επήρεια έχουν τα Δωδεκάνησα και η Κρήτη, υπονοώντας ευθαρσώς ότι επιζητεί την οριοθέτηση με κύριο συμβαλλόμενο τη Λιβύη.
Βασικός ιδεολογικός “πατέρας” της “Γαλάζιας Πατρίδας” είναι ο υποναύαρχος Cihat Yayci, συγγραφέας βιβλίων που αναλύουν τις τουρκικές θέσεις για τα 462.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα “Τουρκικής θάλασσας”, που φτάνει έως και νότια της Κρήτης. Μάλιστα, ο σχετικός χάρτης τοποθετήθηκε στην είσοδο της τουρκικής Ναυτικής Ακαδημίας με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να φωτογραφίζεται μπροστά του.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάγνωση της επιστολής από τον Τούρκο διπλωμάτη, είναι ότι η Άγκυρα αντιμετωπίζει την περιοχή από τον 28ο έως τον 32ο μεσημβρινό ως απαραβίαστη τουρκική υφαλοκρηπίδα (σε αυτή συμπεριλαμβάνεται η μισή Ρόδος και το Καστελλόριζο με το νησιωτικό σύμπλεγμα των Ρω και Στρογγύλη) καλώντας την Ελλάδα αλλά και Τρίτες Χώρες όπως η Λιβύη ή η Αίγυπτος, να συζητήσουν για την περιοχή που βρίσκεται δυτικά της Ρόδου, δίχως ωστόσο να την προσδιορίζει επακριβώς. Η Άγκυρα θέτει πρακτικά υπό συζήτηση το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας από τα δυτικά της Ρόδου έως την Κρήτη.
Στο παράρτημα της επιστολής επισυνάπτεται και ένα νέο κεφάλαιο συντεταγμένων με τίτλο: “Πέρα από τον 28ο μεσημβρινό”. Σε αυτό τονίζεται ότι η Τουρκία διατηρεί το δικαίωμα να καταθέσει γεωγραφικές συντεταγμένες της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στα δυτικά του 28ου μεσημβρινού, που εκτείνονται στα εξωτερικά όρια των χωρικών υδάτων των νησιών που αντίκεινται στη συγκεκριμένη περιοχή της Μεσογείου, δεδομένου ότι τα νησιωτικά χαρακτηριστικά σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή δεν μπορούν να αποκόψουν την προβολή των τουρκικών ακτών και της υφαλοκρηπίδας.
«Όπως επανέλαβε η Τουρκία σε διάφορες περιστάσεις, η οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, πέραν των δυτικών τμημάτων του γεωγραφικού μήκους 32 ° 16’18 “E, θα πρέπει να πραγματοποιείται σε συμφωνία μεταξύ των επηρεαζόμενων κρατών στην περιοχή, με βάση την αρχή της ισότητας με στόχο την επίτευξη ισότιμης οριοθέτησης. Από αυτή την άποψη, βάσει του διεθνούς δικαίου, η Τουρκία θεωρεί ότι τα εξωτερικά όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στις προαναφερθείσες θαλάσσιες περιοχές ακολουθούν τη διάμεση γραμμή μεταξύ των ακτών της Τουρκίας και της Αιγύπτου σε σημείο που θα προσδιοριστεί δυτικά των 28 ° 00’00 “E, σύμφωνα με την αποτέλεσμα των μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο, καθώς και στη Μεσόγειο, μεταξύ όλων των συμβαλλόμενων κρατών, σύμφωνα με δίκαιες αρχές, λαμβάνοντας όλες τα ειδικές και σχετικές περιστάσεις βάσει του διεθνούς δικαίου», αναφέρει χαρακτηριστικά στην επιστολή.
Τέλος , απορρίπτει τον χάρτη με τιςς συντεταγμένες που έχει καταθέσει η Κυπριακή Κυβέρνηση από τις 25 Απριλίου 2019.
Παράλληλα, σημειώνει πως η οριοθέτηση με το «δυτικό τμήμα της ελληνοκυπριακής Διοίκησης», όπως ονομάζει την Κυπριακή Δημοκρατία, θα ήταν δυνατή μόνο κατόπιν μιας συνολικής πολιτικής διευθέτησης του Κυπριακού.
«Η Τουρκία επαναλαμβάνει για άλλη μια φορά ότι είναι έτοιμη σήμερα, όπως και στο παρελθόν, να υποστηρίξει πλήρως την εξασφάλιση δίκαιης, ισότιμης και ειρηνικής επίλυσης όλων των εκκρεμούντων ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένης της δίκαιης οριοθέτησης των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας με όλα τα σχετικά παράκτια κράτη που αναγνωρίζει και με τα οποία έχει διπλωματικές σχέσεις, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, προκειμένου να συμβάλει περαιτέρω στη σταθερότητα και την ειρήνη και ευημερία ολόκληρης της λεκάνης της Μεσογείου. Όσον αφορά στο δυτικό τμήμα της Κύπρου, αυτό θα ήταν δυνατό μόνο μετά από μια συνολική πολιτική διευθέτηση», γράφει η επιστολή.
Η απάντηση του ελληνικού ΥΠΕΞ
Νομικά αβάσιμους, εσφαλμένους και αυθαίρετους, στο βαθμό που παραβιάζουν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος στην περιοχή, χαρακτηρίζει το υπουργείο Εξωτερικών τους τουρκικούς ισχυρισμούς και την αναφορά σε συγκεκριμένες συντεταγμένες που περιλαμβάνονται στην από 13 Νοεμβρίου επιστολή που Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου στα ΗΕ για δικαιώματα της Τουρκίας σε θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου.
Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει πως οι τουρκικοί ισχυρισμοί δεν είναι καινοφανείς και έχουν κατ’ επανάληψη απαντηθεί με επιστολές μας προς τα ΗΕ και επισημαίνει: «Όπως έχουμε δηλώσει στις επιστολές αυτές, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες όπως και τα ηπειρωτικά εδάφη. Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μεταξύ κρατών με παρακείμενες ή έναντι ακτές (είτε ηπειρωτικές είτε νησιωτικές) θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, με βάση τις αρχές της ίσης απόστασης/μέσης γραμμής».
Σ΄αυτό το πλαίσιο τονίζει πως η Ελλάδα απορρίπτει τους παράνομους τουρκικούς ισχυρισμούς και επιφυλάσσεται να απαντήσει καταλλήλως. Παράλληλα, διαμηνύει πως η εν λόγω επιστολή, ως αντιβαίνουσα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, απορρίπτεται στο σύνολό της και δεν παράγει καμία έννομη συνέπεια ως προς τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Στην κατεύθυνση αυτή, το υπουργείο Εξωτερικών στέλνει το μήνυμα πως είναι καιρός η Τουρκία να αναθεωρήσει επιτέλους τη στάση της και να συμμορφωθεί με τις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, προς όφελος της σταθερότητας και της συνεργασίας στην περιοχή.
Επίσης, υπογραμμίζει πως η αναφορά στην εν λόγω επιστολή σε δικαιώματα της Τουρκίας δυτικά του 28ου μεσημβρινού μέχρι σημείου, το «οποίο θα καθορισθεί βάσει μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο καθώς και στη Μεσόγειο, με όλα τα εμπλεκόμενα κράτη», συνιστά ανοικτή παρέμβαση στο δικαίωμα της Ελλάδος να συνομολογεί συμφωνίες οριοθέτησης με τρίτα κράτη.
Με πληροφορίες από την εφημερίδα “Καθημερινή”