Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Γιατί όμως διαλέχτηκε αυτή η μέρα για να εορτάζεται η ποίηση και ποιος είναι ο συμβολισμός της;
Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης
Η αρχική έμπνευσή της ανήκει στον Έλληνα ποιητή Μιχαήλ Μήτρα, ο οποίος το φθινόπωρο του 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, και να οριστεί συγκεκριμένη μέρα γι’ αυτό.
Η εισήγησή του έφτασε με επιστολή στα χέρια του ποιητή και μελετητή της ποίησης Κώστα Στεργιόπουλου, προέδρου τότε της Εταιρείας Συγγραφέων.
Γιατί εορτάζεται στις 21 Μαρτίου
Η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, την ημέρα της εαρινής ισημερίας, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό της πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους.
Η πρώτη Ημέρα Ποίησης γιορτάστηκε το 1998 στο παλιό ταχυδρομείο της πλατείας Κοτζιά. Ετοιμάστηκε με ελάχιστα έξοδα και πολλή εθελοντική δουλειά, και είχε μεγάλη επιτυχία.
Την επόμενη χρονιά ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO, εισηγήθηκε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του οργανισμού η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, όπως η 21η Ιουνίου είναι Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής. Οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Τυνήσιοι και άλλοι πρέσβεις από χώρες της Μεσογείου υποστήριξαν την εισήγηση και η ελληνική πρόταση υπερψηφίστηκε.
“Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς ποίηση”
Τον Οκτώβριο του 1999, στη Γενική Διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι, η 21η Μαρτίου ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Το σκεπτικό της απόφασης ανέφερε:
«Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα ενισχύσει την εικόνα της ποίησης στα ΜΜΕ, ούτως ώστε η ποίηση να μην θεωρείται πλέον άχρηστη τέχνη. Πρέπει να θεωρείται μια τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της. Οι πολύ δημοφιλείς ποιητικές αναγνώσεις μπορεί να συμβάλουν σε μια επιστροφή στην προφορικότητα και στην κοινωνικοποίηση του ζωντανού θεάματος. Οι εορτασμοί μπορεί να αποτελέσουν αφορμή για την ενίσχυση των δεσμών της ποίησης με τις άλλες τέχνες και τη φιλοσοφία, ώστε να επαναπροσδιοριστεί η φράση του Ντελακρουά “Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς ποίηση”».
Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού
Εκτός από την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Καθιερώθηκε το 1966 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.
Το Υπουργείο Παιδείας με ανακοίνωση του και με αφορμή την ημέρα αυτή, την Τετάρτη 21 Μαρτίου 2018, προτείνει:
Όλες οι σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης να υλοποιήσουν εκδηλώσεις ή/και δράσεις διάρκειας δύο (2) ή τριών (3) ωρών (με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων), εντός του διδακτικού ωραρίου, υπό τον γενικό τίτλο: «Η ποίηση μας βοηθάει να ζήσουμε χωρίς ρατσισμό».
Οι εκδηλώσεις ή/και οι δράσεις μπορεί να είναι ατομικές ή ομαδικές και να περιλαμβάνουν: α) δημιουργία ποιημάτων με αντιρατσιστικό περιεχόμενο, β) οπτική αποτύπωση (σκίτσα, ζωγραφική, ψηφιακή εικονογράφηση) ενός ποιήματος, γ) δημιουργία αφίσας, εικαστικού έργου, δ) μελοποίηση κάποιου σχετικού ποιήματος.
Παράλληλα, αφιερωμένες στην ποίηση θα είναι όλες οι ραδιοσυχνότητες της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στις 21 Μαρτίου. Όλα τα προγράμματα της ελληνικής ραδιοφωνίας διαμορφώνονται εκείνη την ημέρα (από τις 8π.μ.) με απαγγελίες ποίησης και συνεντεύξεις ποιητών. Επίσης, εμπλουτίζονται με αρχειακό υλικό από τη δημόσια Ραδιοτηλεόραση και ζωντανές συνδέσεις. Ο ποιητικός λόγος, η ιστορία του και η επιρροή του παρουσιάζονται μέσα από εκπομπές για τους σύγχρονους και κλασσικούς ποιητές.
Αποφθέγματα για την ποίηση
Ένα ποίημα ποτέ δεν τελειώνει. Απλώς εγκαταλείπεται, Πολ Βαλερί
Ένα ποίημα που βελτιώνεται από τις εξηγήσεις του συγγραφέα δεν έπρεπε ποτέ να είχε δημοσιευτεί, Άρτσιμπαλντ Μακλίς
Η ευτυχία δεν φέρνει ποίηση, Κική Δημουλά
Η ποίηση δεν έχει καθόλου χρήμα, αλλά και το χρήμα δεν έχει καθόλου ποίηση, Ρόμπερτ Γκρέιβς
Η ποίηση σε σχέση με την πρόζα είναι ό,τι ο χορός σε σχέση με το περπάτημα, Τζον Γουέιν
Ο ποιητής μπορεί ν’ αντέξει τα πάντα, εκτός από ένα ορθογραφικό λάθος, Όσκαρ Ουάιλντ
Ο ποιητής στην Ιστορία είναι θεϊκός. Ο ποιητής της διπλανής πόρτας αστείος, Μαξ Ίστμαν
Ο πρώτος άνθρωπος που συνέκρινε τα μάγουλα μιας γυναίκας με τα τριαντάφυλλα ήταν προφανώς ποιητής. Ο πρώτος που το επανέλαβε ήταν προφανώς ηλίθιος, Σαλβαντόρ Νταλί
Όπου και να πάω ανακαλύπτω ότι ένας ποιητής έχει πάει εκεί πριν από μένα, Σίγκμουντ Φρόιντ
Πάντα να είσαι ποιητής, ακόμα και στην πρόζα, Σαρλ Μποντλέρ
Συγγραφέας, δημιουργός, ποιητής: αυτός ο άνθρωπος δεν υπήρξε ποτέ!, Αρθούρος Ρεμπό
Το να γράφεις ελεύθερο στίχο είναι σαν να παίζεις τένις με κατεβασμένο το δίχτυ, Ρόμπερτ Φροστ
Το να εκδίδεις ένα βιβλίο με στίχους είναι σαν να πετάς ένα ροδοπέταλο στο Γκραν Κάνιον και να περιμένεις ν’ ακούσεις την ηχώ του, Ντον Μάρκουις