Μια πολιτική κρίση που παρόμοιά της δεν έχει γνωρίσει η Ιταλία. Η άρνηση του προέδρου της χώρας Σέρτζιο Ματταρέλλα να δεχτεί ως υπουργό Οικονομικών τον Πάολο Σαβόνα έφερε τη ρήξη με τους λαϊκιστές του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και τους ακροδεξιούς της Λέγκας του Βορρά.
Ο Ματταρέλλα δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να ασκήσει τα καθήκοντα που προκύπτουν από το Σύνταγμα. Το βέτο του στον υπουργό Οικονομικών που πρότειναν οι ηγέτες της Λέγκας του Βορρά Ματέο Σαλβίνι και των 5 Αστέρων Λουίτζι ντι Μάιο οδήγησε σε οριστικό ναυάγιο το σχηματισμό κυβέρνηση. Και σε μια άνευ προηγουμένου κίνηση, τόσο οι ακροδεξιοί Fratelli d’ Italia όσο και τα 5 Αστέρα κάνουν πρόταση μορφής κατά του προέδρου. Και κατηγορούν τον Ματταρέλλα για εσχάτη προδοσία.
Ο αρθρογράφος της Corriere della Sera, Francesco Verderami εκτιμά πως τα κόμματα προετοιμάζονται ήδη για τις νέες εκλογές. Οι οποίες, το πιθανότερο είναι να γίνουν τη δεύτερη Κυριακή του Σεπτεμβρίου. Στις 9 του μήνα δηλαδή.
Όλα θα κριθούν από το ραντεβού που θα έχει σήμερα (28.05.2018) ο πρόεδρος της Ιταλίας με τον Κάρλο Κοτταρέλι, πρώην υψηλόβαθμο αξιωματούχο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Θα του αναθέσει το σχηματισμό κυβέρνησης τεχνοκρατών. Αίνιγμα παραμένει τι θα κάνουν τα δυο κόμματα που κέρδισαν τις πρόσφατες εκλογές.
Ποιος είναι ο Κάρλο Κοτταρέλλι
Ο 54χρονος τεχνοκράτης έχει στην πλάτη του 25 χρόνια προϋπηρεσίας στο ΔΝΤ και άλλα έξι στην Τράπεζα της Ιταλίας. Σπούδασε οικονομικά στην Ιταλία και στην Μεγάλη Βρετανία. Στο ΔΝΤ είχε επιτελική θέση στη σύνταξη της έκθεσης που αναλύει την κατάσταση της δημόσιας οικονομίας μεγάλων χωρών του πλανήτη.
Το 2013, η κυβέρνηση του Ενρίκο Λέττα του ζήτησε να υποδείξει με ποιο τρόπο η χώρα θα μπορούσε να εξοικονομήσει πόρους, περικόπτοντας σειρά άχρηστων δαπανών. Το σχέδιό του, όμως, δεν βρήκε ουσιαστική εφαρμογή. Από το 2017 είναι Διευθυντής του Παρατηρητηρίου για τη Δημόσια Οικονομία του Καθολικού Πανεπιστημίου του Μιλάνου.
Ο Κάρλο Κοτταρέλλι έχει ταχθεί ανοικτά υπέρ της μείωσης του δημόσιου χρέους. Πρόσφατα δε, εκφράσθηκε αρνητικά σχετικά με την συνεργασία των Πέντε Αστέρων με την Λέγκα, υπογραμμίζοντας ότι «το κυβερνητικό πρόγραμμά τους θα προκαλούσε αύξηση του δημοσίου ελλείμματος».
«Δεν σκεφτήκαμε ποτέ να βγούμε από το ευρώ»
Λίγες ώρες μετά τις δηλώσεις περί πρότασης μομφής κατά του Ματταρέλλα και τις δηλώσεις του προέδρου της χώρας πως αρνήθηκε τον διορισμό του Σαβόνα γιατί είχε μιλήσει για έξοδο από το ευρώ, ο γραμματέας της Λέγκας Ματτέο Σαλβίνι, ρίχνει τους τόνους.
Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό της Ρώμης Radio Capital υποστήριξε πως «δεν σκεφθήκαμε ποτέ να βγούμε από το ευρώ. Δεν ήταν στο πρόγραμμά μας. Θα προχωρούσαμε μόνον σε αναθεώρηση του τραπεζικού συστήματος και των τραπεζών». «Ο Πάολο Σαβόνα, ως υπουργός Οικονομικών, θα μας εγγυόταν άριστα αποτελέσματα στην Ευρώπη, κανένας άλλος δεν θα είχε τόση επιτυχία», πρόσθεσε.
Ο Σαλβίνι διέψευσε, παράλληλα, ότι είχε αποφασίσει από την αρχή να σπάσει την συμμαχία με τα Πέντε Αστέρια για να πάει σε νέες εκλογές, και σε σχέση με τις μελλοντικές εξελίξεις τόνισε: «Θέλω να καταλάβω τις κινήσεις του προέδρου της Δημοκρατίας. Θέλω να δω ποιος θα ψηφίσει, στο κοινοβούλιο, την κυβέρνηση του Κάρλο Κοταρέλι».
Το προνόμιο που έφερε χάος στην Ιταλία
Ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας, ένας σεβαστός θεσμικός ρόλος, έχει περιορισμένες εξουσίες, οι οποίες ωστόσο έχουν συχνά αποδειχθεί σημαντικές σε περιπτώσεις πολιτικής κρίσης. Όπως στην περίπτωση του Ματταρέλλα που αρνήθηκε να κάνει υπουργό Οικονομικών τον ευρωσκεπτικιστή Πάολο Σαβόνα. Ο οποίος είχε την υποστήριξη τόσο του εντολοδόχου πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε όσο και της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Το προνόμιο προβλέπεται από το άρθρο 92 του ιταλικού Συντάγματος. Το βέτο Ματταρέλλα προκάλεσε την οργή του Ματέο Σαλβίνι της ακροδεξιάς Λέγκα και του Λουίτζι Ντι Μάιο, του λαϊκιστικού Κινήματος των 5 Αστέρων.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας Ιταλός πρόεδρος αρνείται να διορίσει έναν υπουργό που υποστηρίζει η κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Στην ιστορία της ιταλικής δημοκρατίας έχουν υπάρξει τουλάχιστον άλλες τρεις περιπτώσεις, με πιο γνωστή μία που αφορά τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
Ο νικητής των βουλευτικών εκλογών του 1994 βρισκόταν ήδη στο στόχαστρο της δικαιοσύνης, είχε προτείνει στον τότε πρόεδρο Όσκαρ Λουίτζι Σκαλφάρο να διορίσει τον δικηγόρο του Τσέζαρε Πρεβίτι υπουργό Δικαιοσύνης. Ο Σκαλφάρο αρνήθηκε να το κάνει και ο Μπερλουσκόνι υποχώρησε.
Αυτή τη φορά όμως, οι Ιταλοί λαϊκιστές δεν αποδέχθηκαν τη χρήση του προνομίου από τον πρόεδρο της Ιταλίας. Και κατήγγειλαν πιέσεις από τις Βρυξέλλες ή τα χρηματοπιστωτικά “λόμπι”.
Δεν μπορούν να καθαιρέσουν τον Ματταρέλλα
Σε αυτήν τη βάση ο Ντι Μάιο δήλωσε αργά το βράδυ της Κυριακής (27.05.2018) ότι θα ζητήσει να κινηθεί η διαδικασία καθαίρεσης του Σέρτζιο Ματταρέλλα για εσχάτη προδοσία, σε εφαρμογή του άρθρου 90 του Συντάγματος. Ωστόσο για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται η απόλυτη πλειοψηφία των δύο σωμάτων του ιταλικού κοινοβουλίου σε κοινή συνεδρίασή τους.
Οι εξουσίες του προέδρου είναι πολύ πλαισιωμένες και αφορούν κυρίως την εξουσία του να διορίζει πρωθυπουργό και στη συνέχεια να εγκρίνει τον διορισμό των υπουργών που θα του προτείνει αυτός.
Επίσης έχει την εξουσία να διαλύει τα δύο σώματα του κοινοβουλίου, ένα από τα αποτρεπτικά όπλα που διαθέτει, το οποίο έχει βοηθήσει σε πολλές πολιτικές κρίσεις στην Ιταλία. Μια χώρα που έχει «δει» 64 κυβερνήσεις από το 1946.
Από τον Μόντι στον Τζεντιλόνι
Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2011, την ώρα που οι αγορές έβαλαν κατά της Ιταλίας, ο πρόεδρος Τζόρτζιο Ναπολιτάνο δεν δίστασε να συμβάλει στην επιχείρηση εκδίωξης του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Και διόρισε τον πρώην επίτροπο της ΕΕ Μάριο Μόντι στην πρωθυπουργία.
Ο Μπερλουσκόνι είχε καταγγείλει τότε ένα πραξικόπημα και είχε ζητήσει, μάταια όμως, πρόωρες εκλογές.
Η Λέγκα και το Κίνημα των 5 Αστέρων είχαν επίσης ζητήσει πρόωρες εκλογές μετά το όχι των Ιταλών στο δημοψήφισμα για το Σύνταγμα στα τέλη του 2016, το οποίο είχε ζητήσει ο πρώην πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι. Ο τελευταίος παραιτήθηκε, αλλά ο Σέρτζιο Ματαρέλα αρνήθηκε να προχωρήσει στη διάλυση του κοινοβουλίου. Ανέλαβε τότε ο Πάολο Τζεντιλόνι.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ