Ο θρυλικός τραγουδιστής, ηθοποιός και ακτιβιστής, Harry Belafonte, που έφυγε σήμερα (25.4.2023) από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών, είχε και μια… ελληνική στιγμή στην καριέρα του, καθώς είχε τραγουδήσει ζωντανά σε τηλεοπτική εκπομπή των ΗΠΑ το γνωστό τραγούδι του Στέλιου Καζαντζίδη: «Σήκω, χόρεψε κουκλί μου», μαζί με την μυθική Ελληνίδα τραγουδίστρια, Νάνα Μούσχουρη και τον ηθοποιό και παρουσιαστή της εκπομπής, Νάντι Κέι.
Η επική στιγμή συνέβη πριν από 57 ολάκερα χρόνια. Ο Χάρι Μπελαφόντε, που έφυγε σήμερα από τη ζωή στο σπίτι του στο Μανχάταν από καρδιακή ανεπάρκεια, ήταν καλεσμένος μαζί την Νάνα Μούσχουρη στο τηλεοπτικό σόου του Ντάνι Κέι «The Danny Kaye Show» στο δίκτυο CBS των ΗΠΑ το μακρινό 1966.
Στο ξεκίνημα του σόου ο Ντάνι Κέι κατεβαίνει τα σκαλιά του πλατό κρατώντας από το χέρι την Νάνα Μούσχουρη, που κι εκείνη με τη σειρά της κρατάει τον Χάρι Μπελαφόντε. Όλοι κάθονται και ξεκινάει το σόου.
Ο Ντάνι Κέι λέει προς την Νάνα Μούσχουρη «ναι το έμαθα». Η Ελληνίδα τραγουδίστρια του λέει: «αλήθεια, το έμαθες; Ποιο;». «Τον Χατζιδάκι σου;», ήταν η απάντηση
Ο Ντάνι Κέι κοιτάζει το κοινό τότε με απορία και ο Χάρι Μπελαφόντε σκάει στα γέλια. «Τι γελάς;» του λέει ο Κέι. «Εσύ έμαθες τον Χατζιδάκι σου;», συνεχίζει.
Και εκείνος του απαντά πολύ σοβαρά: «Κάθε άντρας μαθαίνει τον Χατζιδάκι του» και γελούν όλοι μαζί.
Ο Ντάνι Κέι ρωτάει: «Τι είναι πιο σημαντικό η τέχνη ή ο Χατζιδάκις;» Και τότε εξηγεί ότι αυτό που ακολουθήσει είναι ένα τραγούδι που αυτός η Νάνα Μούσχουρη και ο Harry Belafonte το αγαπούν πολύ και θα προσπαθήσουν να το πουν.
Το τρίο τραγουδάει το τραγούδι στα ελληνικά, ο Κέι λέει και έναν στίχο στα αγγλικά πέρα από τα ελληνικά και στο στούντιο γίνεται χαμός, ενώ το κοινό τους αποθεώνει.
Είχε τραγουδήσει κι άλλες φορές με τη Νάνα Μούσχουρη
Ο Χάρι Μπελαφόντε είχε πολύ καλή σχέση με τη Νάνα Μούσχουρη. Οι δυο τους δένονταν με μια σημαντική φιλία. Επίσης είχαν τραγουδήσει μαζί κι άλλες φορές στην τηλεόραση πέρα από εκείνη την εμφάνιση στο σόου του Ντάνι Κέι.
Αρκετά χρόνια μετά είχαν τραγουδήσει και πάλι μαζί σε ένα άλλο σόου, όπου μάλιστα το φόντο ήταν καθαρά ελληνικό, καθώς πίσω τους δέσποζαν αρχαιοελληνικοί κίονες. Ο Harry Belafonte και η Νάνα Μούσχουρη είχαν τραγουδήσει τότε το τραγούδι: «Try to remember».
Η ζωή του, το ταλέντο, ο ακτιβισμός
Ο Χάρι Μπελαφόντε, που το κανονικό του όνομα ήταν Χάρολντ Τζορτζ Μπελανφάντι Τζούνιορ, γεννήθηκε στην 1η Μαρτίου 1927 στη Νέα Υόρκη. Οι ρίζες της οικογένειάς του ήταν από την την Σκωτία και την Τζαμάικα.
Ο πατέρας εργαζόταν ως σεφ και η μητέρα του ως οικονόμος. Από το 1932 έως το 1940, ο τραγουδιστής έζησε με μια από τις γιαγιάδες του στην πατρίδα της, την Τζαμάικα. Μετά το 1940 γύρισε στη Νέα Υόρκη και εντάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό και πολέμησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά τον πόλεμο εργαζόταν ως βοηθός θυρωρού όταν ένας ένοικος του έδωσε, ως φιλοδώρημα, δύο εισιτήρια για να δει το American Negro Theatre. Αυτό ήταν. Το μικρόβιο της καλλιτεχνίας τον χτύπησε για τα καλά. Παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στο Dramatic Workshop of The New School στη Νέα Υόρκη. Παράλληλα δούλευε και ως τραγουδιστής σε μικρά κλαμπ για να πληρώνει τις θεατρικές σπουδές του.
Άρχισε να παίζει σε θεατρικά έργα, έγινε γρήγορα πολύ γνωστός και μάλιστα το 1954 πήρε βραβείο Tony. Παράλληλα είχε αρχίσει να κάνει καριέρα και στην μουσική.
Το πρώτο σινγκλ του Harry Belafonte με το οποίο έκανε το μεγάλο «μπαμ» ήταν το «Matilda», που ηχογραφήθηκε στις 27 Απριλίου 1953.
Το άλμπουμ του Calypso που κυκλοφόρησε το 1956… έσπασε τα ταμεία και έγινε το πρώτο LP στον κόσμο που πούλησε 1 εκατ. δίσκους μέσα σε ένα χρόνο.
Τραγούδησε και έγραψε τεράστιες επιτυχίες. Έπαιξε σε πολλές σημαντικές ταινίες και θεατρικά έργα. Επίσης παρουσίασε και σόου στην αμερικανική τηλεόραση.
Κέρδισε πολλά χρήματα, αλλά τα λεφτά δεν τον… διάβρωσαν. Από μικρός είχε έντονη πολιτική δράση και μάλιστα υπήρξε πολέμιος του συστήματος και της αμερικανικής πολιτικής.
Ο πολιτικοί μέντορές του
Οι πολιτικές πεποιθήσεις του Harry Belafonte επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από την φιλία του με τον τραγουδιστή, ηθοποιό και ακτιβιστή πολιτικών δικαιωμάτων Paul Robeson, ο οποίος τον καθοδηγούσε. Ο Robeson και ο Belafonte αντιτάχθηκαν όχι μόνο στη φυλετική προκατάληψη στις ΗΠΑ, αλλά και στη δυτική αποικιοκρατία στην Αφρική.
Επίσης είχε τεράστια φιλία με τον μυθικό ιερωμένο, ακτιβιστή και μαχητή των δικαιωμάτων των Αφροαμερικανών, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και επηρεάστηκε πολιτικά και απ’ αυτόν.
Στήριζε τους Δημοκρατικούς
Παρά τις επιθέσεις που έκανε στο πολιτικό σύστημα είχε μια… αδυναμία στο Δημοκρατικό κόμμα. Το 1960 ο Χάρι Μπελαφόντε εμφανίστηκε σε διαφημιστική εκστρατεία του Δημοκρατικού προεδρικού υποψηφίου Τζον Κένεντι. Το 1964 υποστήριξε τον διάδοχο του Κένεντι, που είχε δολοφονηθεί, τον Λίντον Τζόνσον για τις προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Harry Belafonte υποστήριξε και το Κίνημα Πολιτικών Δικαιωμάτων τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 όταν ήταν δίπλα στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και μάλιστα βοηθούσε και οικονομικά εκείνον και την οικογένεια του, αφού ο Κινγκ έβγαζε μόνο 8.000 δολάρια το χρόνο ως ιεροκήρυκας.
Στην μαύρη λίστα
Όπως πολλοί άλλοι ακτιβιστές πολιτικών δικαιωμάτων, ο Μπελαφόντε μπήκε στη περίφημη μαύρη λίστα του Μακάρθι. Κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης στο Μπέρμιγχαμ των ΗΠΑ το 1963, έσωσε τον Κινγκ από τη φυλακή και συγκέντρωσε 50.000 δολάρια για να απελευθερώσει εκείνον και άλλους διαδηλωτές, που είχαν συλληφθεί.
Το 2005, ο Belafonte ίδρυσε την οργάνωση The Gathering for Justice, αφού είδε ειδήσεις για μια 5χρονη μαύρη κοπέλα, την Jaiesha Scott, που συνελήφθη στην τάξη της στη Φλόριντα επειδή χαρακτηρίστηκε «απείθαρχη». Η αποστολή του The Gathering for Justice είναι να τερματίσει τη φυλάκιση παιδιών και να εξαλείψει τις φυλετικές ανισότητες.
Βοήθησε επίσης στη συγκέντρωση κεφαλαίων για την Αφρική μαζί με περισσότερους από 20 άλλους καλλιτέχνες – στη μεγαλύτερη συναυλία που έγινε ποτέ στην υποσαχάρια Αφρική. Το 1994 πήγε για αποστολή στη Ρουάντα και ξεκίνησε μια εκστρατεία στα μέσα ενημέρωσης για να ευαισθητοποιήσει τις ανάγκες των παιδιών της Ρουάντα.
Η περιπέτεια με τον καρκίνο
Το 1996 διαγνώστηκε με καρκίνο του προστάτη. Αποδείχτηκε όμως, σκληρό καρύδι και κέρδισε την μεγάλη μάχη από τον καρκίνο. Μάλιστα στη συνέχεια πρωταγωνίστησε σε προσπάθειες καταπολέμησης του καρκίνου αυτού.
Η κριτική στην κυβέρνηση των ΗΠΑ και οι… κομμουνιστικές αναφορές
Ο Χάρι Μπελαφόντε υπήρξε σφοδρός επικριτής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Άρχισε να κάνει πολιτικές δηλώσεις για αυτό το θέμα στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Σε διάφορες περιόδους έκανε δηλώσεις και κατά του εμπάργκο των ΗΠΑ στην Κούβα, επαινώντας μάλιστα τις Σοβιετικές ειρηνευτικές πρωτοβουλίες, δείχνοντας ότι έχει… αριστερές πεποιθήσεις, που φτάνουν ακόμα και στον κομμουνισμό.
Έκανε επίθεση στην κυβέρνηση των ΗΠΑ για την εισβολή στη Γρανάδα, ενώ το 2002 υπήρξε πολέμιος του προέδρου George W. Bush με αφορμή τον πόλεμο στο Ιράκ.
Επίσης είχε φιλική σχέση με τον ηγέτη της Κούβας, Ραούλ Κάστρο και τον πρόεδρο τη Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες.