Ο βράχος αυτός που ενέπνευσε τον Διονύσιο Σολωμό για να γράψει «Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη / περπατώντας η δόξα μονάχη / μελετά τα λαμπρά παλικάρια / και στην κόμη στεφάνι φορεί / γινωμένο από λίγα χορτάρια /που ‘χαν μείνει στην έρημη γη» έδωσε την αφορμή να ξεκινήσει η κουβέντα με τον Νίκο Μάνεση που βρέθηκε στο αιγαιοπελαγίτικο νησί για τις ανάγκες της εκπομπής του «60΄Ελλάδα» και όπως μου είπε : «Όταν πηγαίναμε στο σχολείο θεωρούσαμε ότι η “ολόμαυρη ράχη” είναι ένα ευφυολόγημα του ποιητή, του Διονύσιου Σολωμού, αλλά τελικά δεν είναι. Η “ολόμαυρη ράχη” των Ψαρών είναι ένας βράχος όπου εκεί ταμπουρώθηκαν οι κάτοικοι του νησιού και όταν τους τελείωσαν τα βόλια το ανατίναξαν παίρνοντας μαζί τους και αρκετούς Τούρκους. Είναι, λοιπόν ο βράχος που δεσπόζει μπαίνοντας στα Ψαρά και που είναι ένα νησί ξερό, ένα νησί που ή το αγαπάς ή το μισείς. Και ξέρεις, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που το αγάπησαν. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσους βρήκαμε οι οποίοι είτε είχαν σχέση με το νησί και γύρισαν είτε το επέλεξαν ως τόπο μόνιμης διαμονής. Συναντήσαμε καθηγητές οι οποίοι είχαν έρθει για ένα – δύο χρόνια και μείνανε εικοσιτέσσερα. Βέβαια και σε αυτό το οδοιπορικό θαλασσοπνιγήκαμε. Εντάξει, ήμασταν λίγο άτυχοι γιατί οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες μας ταλαιπώρησαν. Θα δεις κι εσύ και οι τηλεθεατές κάποια πλάνα με 6 μποφόρ. Αλλά και οι μετακινήσεις μας στη στεριά ήταν λίγο προβληματικές. Κινηθήκαμε όπως μπορούσαμε αφού πήγαμε χωρίς αυτοκίνητο, με ένα φουσκωτό, γιατί με το πλοίο της γραμμής θα αναγκαζόμασταν να μείνουμε πάρα πολλές μέρες. Έτσι, οι μετακινήσεις μας γίνονταν με ό,τι βρίσκαμε, με καρότσες, με Ι.Χ. Στα Ψαρά, συμβαίνει και το εξής ωραίο: κάθε σπίτι είναι και ένα βενζινάδικο, κάθε σπίτι έχει και το δικό του μπιτόνι με βενζίνη. Δηλαδή, παραγγέλνουν βενζίνη από τη Χίο απέναντι, έρχεται η βενζίνη και είτε για να ζεσταθούν, είτε για να κινηθούν ο καθένας βολεύεται όπως μπορεί». Το… περίεργο που συμβαίνει στα Ψαρά είναι ότι έχει ανεμογεννήτριες που επαρκούν για την ηλεκτροδότησή του αλλά όπως μου είπε ο δημοσιογράφος «Το νησί παίρνει ρεύμα με υποθαλάσσιο καλώδιο από τη Χίο, έτσι ηλεκτροδοτείται. Το νησί όμως παράγει ρεύμα από ανεμογεννήτριες που του δίνει τη δυνατότητα να είναι αυτάρκες. Αντί το νησί να παίρνει ρεύμα από τις ανεμογεννήτριές του, το ρεύμα που παράγεται από αυτές, φεύγει με άλλο υποθαλάσσιο καλώδιο, πάει στη Χίο σε ένα κέντρο διανομής και με άλλο υποθαλάσσιο καλώδιο επιστρέφει πίσω στα Ψαρά. Δεν ξέρω, μπορεί έτσι να γίνεται! Στην Ελλάδα ζούμε, όλα γίνονται, αλλά εμένα μου κίνησε την περιέργεια».
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στα Ψαρά ο Νίκος Μάνεσης διαπίστωσε ότι πάνω από τις σπηλιές υπάρχουν γραμμένα γυναικεία ονόματα, αλλά που δεν είναι λόγω… ρομαντικής διάθεσης: «Τα Ψαρά είναι ένας ογκόλιθος, ένας βράχος, οπότε είναι το καλύτερο καταφύγιο για πολεμικά πλοία του ελληνικού ναυτικού και κυρίως τα παλαιότερα χρόνια. Μια τορπιλάκατος, για παράδειγμα η τορπιλάκατος “Άρτεμις” του πολεμικού Ναυτικού, κρυβόταν μέσα σε μια σπηλιά για να μην την πιάσει το ραντάρ των Τούρκων και το πλήρωμα έγραφε στα βράχια το όνομά της. Το ίδιο έκαναν και τα πληρώματα των άλλων ελληνικών πλοίων. Τα γυναικεία ονόματα είναι ονόματα πλοίων, κάθε όνομα αντιστοιχεί σε ένα πλοίο. Δεν έχει, λοιπόν, καμία ρομαντική εξήγηση». Πάντως, από την επίσκεψή του στο αιγαιοπελαγίτικο νησί διαπίστωσε ότι οι κάτοικοί του δίνουν καθημερινά το δικό τους αγώνα, οπότε όταν του ζήτησα να μου «βάλει τίτλο» σε αυτό το οδοιπορικό του, μου είπε «Ψαρά: Οι ήρωες της “ολόμαυρης ράχης” παραμένουν μαχητές του σήμερα»!
Απόψε λοιπόν, στις 23:50, ο Νίκος Μάνεσης μέσα από τη συχνότητα του ALPHA επικεντρώνει την κάμερα της εκπομπής του «60΄ Ελλάδα» στα Ψαρά αναδεικνύοντας την καθημερινότητα των κατοίκων ενός μικρού σε έκταση νησιού, αλλά με μεγάλη και σημαντική ιστορία…!