Στην ελληνική γλώσσα, ο όρος Ιησουίτης έχει επικρατήσει να σημαίνει υποκριτής, αδίστακτος και επικίνδυνος άνθρωπος. Την ίδια ακριβώς άποψη με μας έχουν και οι Προτεστάντες. Αντιθέτως, για τους καθολικούς ο Ιησουίτης είναι ο πιο πιστός και αποτελεσματικός στρατιώτης της εκκλησίας τους. Όλοι έχουν δίκιο. Η αδελφότητα του Ιησού ιδρύθηκε από τον Ιγνάτιο Λοϊόλα γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο. Να υπερασπιστεί και να επεκτείνει την επιρροή της καθολικής εκκλησίας και του Πάπα έναντι όλων των άλλων δογμάτων και θρησκειών, που κατά την άποψη τους δεν είναι τίποτα άλλο παρά αιρέσεις. Συνεπώς, εμείς οι Ορθόδοξοι ή οι βόρειοι Προτεστάντες ήμαστε εξ’ ορισμού αντίπαλοι της αδίστακτης αυτής αδελφότητας.
Αυτό όμως που για μας είναι αδίστακτο, για κείνους είναι αποτελεσματικό. Η επεκτατική τους πολιτική, μας θυμίζει το διόλου χριστιανικό «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Εκείνοι όμως το βλέπουν διαφορετικά. Δεν βρίσκουν τίποτα το κακό ή παράτυπο, όταν διαθέτουν τυφλή υπακοή δίχως αντιρρήσεις ή προβληματισμούς, στον –κατά το δόγμα τους- αλάνθαστο εκπρόσωπο του Θεού επί της γης, τον Πάπα. Ούτως ή άλλως, κανένας δε μπορεί ν’ αντιληφθεί τη δύναμη με την οποία ξεκίνησε αυτή η καθολική αδελφότητα και το κύρος που απέκτησε στο Βατικανό, αν δεν μελετήσει τις συνθήκες μέσα στις οποίες δημιουργήθηκε, την προσωπικότητα του Ισπανού ιδρυτή του, του περιβόητου Ιγνάτιου Λοϊόλα και τις επιτυχίες της μέσα στο διάβα των αιώνων.
Ήταν η περίοδος που η καθολική εκκλησία περνούσε τη χειρότερη κρίση κύρους της, αφού διεφθαρμένοι Πάπες, έκφυλοι καρδινάλιοι και παραδόπιστοι ηγούμενοι είχαν μετατρέψει το Βατικανό σε άντρο εκοσμίκευσης, ακολασίας και πολιτικής ίντριγκας. Ο Γερμανός Λούθηρος με την μεταρρύθμιση του είχε αρπάξει ολόκληρη τη βόρεια Ευρώπη. Το πλήγμα για το Βατικανό ήταν τεράστιο, όχι μόνο ηθικό και θρησκευτικό, αλλά πρωτίστως πολιτικό και οικονομικό. Η καθολική ηγεσία έψαχνε απεγνωσμένα ανάμεσα σε τριφηλούς ιερωμένους να βρει μια ηθική απάντηση πάνω στην οποία θα στηριζόταν μια παπική αντι-μεταρρύθμιση που θα αντέστρεφε αυτή την εκφυλιστική πορεία.
Τότε ήταν που εμφανίστηκε στον Πάπα Παύλο Γ’ ένας Ισπανός, κουτσός, πετσί και κόκαλο απ’ τη νηστεία, αποστεωμένος από τις αγρύπνιες και τις προσευχές, ντυμένος με τσουβάλια, καταματωμένος από το συνεχές αυτομαστίγωμα, που επικεφαλής μιας παρόμοιας ομάδας είχε διασχίσει ξυπόλητος όλη την Ευρώπη κουβαλώντας μόνο ένα γαϊδουράκι φορτωμένο βιβλία. Ο Ιγνάτιος προσέφερε τον εαυτό του και την ομάδα του σαν θρησκευτικό στράτευμα στις διαταγές του Πάπα.
Αμφισβήτηση των εντολών του Πάπα σήμαινε αμφισβήτηση των θεϊκών εντολών. Η αδελφότητα που πήρε αμέσως παπική έγκριση ενεργοποίησης, άφηνε για άλλους τα θέματα της ψυχής που κανονικά αποτελούν το πρώτιστο μέλημα κάθε θρησκευτικού τάγματος. Η δική τους δουλειά ήταν ν’ ασχοληθούν με τα μεγάλα ζητήματα της καθολικής εκκλησίας, δηλαδή με την αντιμετώπιση των εξωτερικών της εχθρών και με την διάδοση της σε σημεία που δεν υπήρχε ή η επιρροή της είχε εξασθενήσει.
Ως στρατηγός των Ιησουιτών από το 1541, ο Ιγνάτιος Λοϊόλα διεύθυνε με σιδηρά πειθαρχία -και συχνά απάνθρωπη πίεση- το τάγμα του, που επεκτάθηκε αστραπιαία στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Μέσα σε λίγα χρόνια, χρησιμοποιώντας κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, οι Ιησουίτες κατάφεραν να επαναφέρουν στον καθολικισμό μεγάλο μέρος της Γερμανίας, την Ουγγαρία, τη Βοημία και την τεράστια Πολωνία. Ήταν ένα επίτευγμα που όμοιο του δεν είχε δει ξανά το Βατικανό. Ανατολικότερα, οι Ιησουίτες επέπεσαν πάνω στην Ορθόδοξη εκκλησία προκαλώντας την οργή της, αλλά παρά τις χρόνιες προσπάθειες τους δεν κατάφεραν τελικά πολλά πράγματα.
Μέσα στα επιτεύγματα τους πάντως ήταν η εξουδετέρωση του Οικουμενικού Πατριάρχη Κύριλλου Λούκαρη, μιας από τις μορφές της Ορθόδοξης εκκλησίας, συκοφαντώντας τον στον Σουλτάνο. Ο Ιγνάτιος Λοϊόλα, αν και γρήγορα έγινε ο ισχυρότερος άνθρωπος της καθολικής εκκλησίας μετά τον Πάπα, συντόνιζε ως τον θάνατο του αυτό το έργο από ένα δωμάτιο δίχως έπιπλα, τρώγοντας λίγο παξιμάδι, λίγα καρύδια και πίνοντας μόνο νερό. Οι φανατικοί κινούν τελικά την ιστορία.
Διαβάστε εδώ κι άλλες ιστορίες με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη, στη στήλη Μία σταγόνα ιστορία.