Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανοίγει αύριο (19.10.2021) τα χαρτιά της και ουσιαστικά δίνει το έναυσμα να ξεκινήσει η συζήτηση για τις αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Είναι κοινό μυστικό ότι τα δεδομένα έχουν αλλάξει και δεν μπορεί πλέον να ισχύουν οι συνισταμένες εκείνες, οι οποίες και είχαν αποφασιστεί σε άλλες εποχές και με άλλα δεδομένα.
Για παράδειγμα η υποχρέωση για διατήρηση του χρέους στο 60% του ΑΕΠ, είναι πλέον κάτι άπιαστο για τις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης, αφού σήμερα το χρέος κατά μέσο όρο είναι λίγο κάτω από το 100%. Η Ελλάδα μέσα σε αυτό το περιβάλλον έχει έτοιμο ένα πακέτο προτάσεων, όπως αυτές αποτυπώθηκαν σε γνωμοδότηση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλες οι πλευρές στην Ευρώπη συμφωνούν ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας πρέπει να αλλάξει και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Ακόμη και οι σκληροί βόρειοι δεν είναι πλέον τόσο δογματικοί όσο στο πρόσφατο παρελθόν και δέχονται να υπάρξουν αλλαγές, προφανώς διότι η κρίση έχει χτυπήσει και την δική τους πόρτα και διαπίστωσαν ότι στην ζωή και στην οικονομία κανένας δεν είναι στο απυρόβλητο.
Η σίγουρη αλλαγή είναι σε ό,τι αφορά στο χρέος, ενώ δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη κάποια μεταβολή αναφορικά με το έλλειμμα που μπορεί να έχει η κάθε χώρα.
Αύριο λοιπόν 19 Οκτωβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δημοσιοποιήσει αναφορά που θα αξιολογεί τον αντίκτυπο της κρίσης και τις επιπτώσεις της στην αναθεώρηση του οικονομικού πλαισίου.
Θα υπάρχει αξιολόγηση για τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας στην ευρωπαϊκή οικονομία και τις επιπτώσεις της στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, καθώς ξεκινά μια συζήτηση για την αναθεώρησή τους.
Υπενθυμίζεται ότι τα όρια που θέτει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης έχουν προσωρινά ανασταλεί έως το 2023, προκειμένου να έχουν ευελιξία οι κυβερνήσεις να λαμβάνουν μέτρα στήριξης, εν μέσω της πανδημίας.
«Η Επιτροπή σχεδιάζει να δημοσιοποιήσει στις 19 Οκτωβρίου αναφορά που θα αξιολογεί τον αντίκτυπο της κρίσης και τις επιπτώσεις της στην αναθεώρηση του οικονομικού πλαισίου», δήλωσε ο Ευρωπαίος Οικονομικός Επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι σε συνέντευξη Τύπου.
«Μια ολοκληρωμένη και χωρίς αποκλεισμούς δέσμευση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί έγκαιρη συναίνεση για την πορεία προς το 2023», είπε.
Η αναθεώρηση των κανόνων είναι απαραίτητη επειδή οι κανόνες έχουν γίνει όλο και πιο περίπλοκοι μετά από τρεις τροποποιήσεις από την έναρξη του ευρώ το 1999.
Αρκετές κυβερνήσεις έχουν επίσης ζητήσει την απλούστευση και την επικαιροποίησή τους για να ταιριάζουν με την μεταβαλλόμενη οικονομική πραγματικότητα περισσότερο από 20 χρόνια μετά το αρχικό πλαίσιο.
Οι κανόνες που ισχύουν
Οι κανόνες ορίζουν τώρα ότι το δημόσιο έλλειμμα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ και το χρέος δεν πρέπει να υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Εάν το χρέος είναι υψηλό, θα πρέπει να μειώνεται κατά 1/20 άνω του 60% κάθε χρόνο.
Η πανδημία και η οικονομική κρίση φαίνεται να μαλάκωσε και τους σκληρούς του Βορρά. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε συνέντευξή του στο περιοδικό Der Spiegel, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ, τάσσεται ανοικτά υπέρ της αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας, προκειμένου να ανταποκρίνεται στη νέα οικονομική πραγματικότητα. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το ένα σκέλος του χρέους.
Οι ελληνικές προτάσεις
Προτάσεις για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέθεσε και το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, στις αρχές Σεπτεμβρίου μετά από αίτημα του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα. Είναι χαρακτηριστικό πως στη γνωμοδότηση αναφέρεται ότι το κριτήριο του χρέους στο 60% του ΑΕΠ ως τιμή αναφοράς (anchor) για όλα ανεξαιρέτως τα κράτη μέλη είναι ιδιαίτερα περιοριστικό και πρακτικά ανεφάρμοστο. Άλλωστε, το 2020 το συνολικό δημόσιο χρέος της Ευρωζώνης έφτασε στο 98% του ΑΕΠ (από 84% το 2019).
Επιπλέον, ιδιαίτερη μεταχείριση απαιτείται για τις δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες θα πρέπει να αυξηθούν σημαντικά προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάκαμψη και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα πρέπει να μετεξελιχθεί σε έναν μόνιμο μηχανισμό μακροοικονομικής σταθεροποίησης.