Έκρηξη στα εξοπλιστικά, αλλά βουτιά στις επενδύσεις και στην ανάπτυξη

Απότομη πτώση των επενδύσεων στην ελληνική οικονομία προβλέπει η κυβέρνηση από το 2027, δηλαδή το έτος εκείνο οπότε είναι προγραμματισμένες οι επόμενες βουλευτικές εκλογές.

Η πρόβλεψη αυτή πτώσης καταγράφεται ξεκάθαρα στο Πολυετή Δημοσιονομικό Προγραμματισμό του 2026 – 2029, τον οποίο παρουσίασε χθες (27.11.2025), το υπουργείο των Οικονομικών. Σύμφωνα με αυτό οι δημόσιες επενδύσεις στην ελληνική οικονομία θα κατακρημνιστούν κυριολεκτικά το 2027 σε σχέση με το 2026, καθώς πέφτουν κατά 40%. Συγκεκριμένα, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) προβλέπεται να πέσει στα μόλις 9,9 δισ. ευρώ το 2027 σε σχέση με τα 16,6 δισ. ευρώ το 2026.

Δραματικά μειωμένες δαπάνες για δημόσιες επενδύσεις θα συνεχίσουν να είναι και το 2027 (10,7 δισ. ευρώ) αλλά και το 2028 (11,7 δισ. ευρώ). H κατάρρευση αυτή οφείλεται στο τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης από τον Αύγουστο του 2026. Έτσι ως μόνοι «αιμοδότες» του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων μένει το εθνικό σκέλος του και το συγχρηματοδοτούμενο, δηλαδή το ΕΣΠΑ.

Η μείωση του πόρων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) το 2027 – 2029 οδηγεί σε γιγάντια πτώση και του ρυθμού αύξησης του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου: Από το +4,1% το 2026, θα πέσει στο 0,9% το 2028 και στο 0,8% το 2029. Και αυτό παρά το γεγονός ότι από φέτος κιόλας αλλά και έως το 2028 θα είναι ενεργή η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες και συνεπώς ένα μέρος της αύξησης τους δεν θα λαμβάνεται υπόψιν στο όριο των δαπανών…

Μάλιστα, σύμφωνα με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο του 2025 – 2028, το σωρευτικό υπόλοιπο με χρήση ευελιξίας ρήτρας διαφυγής για αμυντικές δαπάνες (%ΑΕΠ) ανέρχεται στο 2027 σε 0,4% και στο 2028 σε 0,5%. Μετρώντας αυτό το ποσοστό σε τρέχοντες όρους ΑΕΠ, ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ το 2027 και σε 1,4 δισ. ευρώ το 2028, δηλαδή σωρευτικά το 2027 – 2028 σε 2,4 δισ. ευρώ.

– Το πρώτο ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό αυτές οι αυξημένες δημόσιες αμυντικές δαπάνες (μέρος των οποίων μάλιστα θα εξαιρεθεί από το όριο των δαπανών) θα ενσωματωθούν στο πρόγραμμα επενδύσεων (δηλαδή θα πάνε στην παραγωγή στην ελληνική αμυντική βιομηχανία), έτσι ώστε να καμφθούν οι επιπτώσεις του επενδυτικού γκρεμού το 2027 – 2028, ο οποίος βρίσκεται προ των πυλών για τη χώρα ή θα κατευθυνθούν εν πολλοίς στις αγορές εξοπλισμού από το εξωτερικό. Σύμφωνα με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, στην προαναφερθείσα διετία, θα καταβληθούν από το κράτος 5 δισ. ευρώ για «φυσικές παραλαβές» νέες εξοπλιστικών προγραμμάτων! Συγκεκριμένα, 2,4 δισ. ευρώ θα παραληφθούν το 2027 και 2,6 δισ. ευρώ το 2028, χωρίς όμως να επισημαίνεται ποια από αυτά θα προέλθουν από παραγγελίες στο εξωτερικό και ποια θα παραχθούν στο εσωτερικό της χώρας. Αν ληφθούν, οι συνολικές εξοπλιστικές δαπάνες (πάγια περιουσιακά στοιχεία) -πέρα από τις νέες προμήθειες- ο λογαριασμός το 2027 – 2028 στα 5,7 δισ. ευρώ.

– Το δεύτερο κρίσιμο ερώτημα είναι το ποσό, το οποίο θα διασφαλίσει η ελληνική κυβέρνηση για την ελληνική αμυντική βιομηχανία από το νέο μηχανισμό χρηματοδότησης της αμυντικής βιομηχανίας σε όλη την ΕΕ, το «Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας» (EDIP), στο οποίο σχεδιάζεται -χωρίς ακόμα να έχει κλειδώσει- η μεταφορά αδιάθετων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF), το τρέχον ΕΣΠΑ (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021 – 2027) ακόμα και τα παγωμένα ρωσικά assets.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως εκείνο που φαίνεται στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο του 2205 – 2028, είναι αυτή η πτώση του ρυθμού αύξησης του ακαθάριστου παγίου κεφαλαίου (στην οποία αναμένεται να συμβάλλει ενδεχόμενη κατεύθυνση όλης της αυξημένης αμυντικής δαπάνης σε αγορές από το εξωτερικό) -σε συνδυασμό με την πτώση της κατανάλωσης και τη διαμόρφωση ενός σταθερού ρυθμού αύξησης των εξαγωγών (και όχι εκτίναξης του), που οδηγεί στη ολοένα και μεγαλύτερη πτώση του ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ το 2027, το 2028 και το 2029.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το υπ. Οικονομικών ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα πέσει από το 2,4% το 2026 στο 1,7% το 2027, στο 1,6% το 2028 και στο 1,3% το 2029.