Στον κλάδο του εμπορίου αναμένεται να γίνει το πρώτο crash test της κοινωνικής συμφωνίας κυβέρνησης – κοινωνικών εταίρων για την κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του newsit.gr, κάτι που εκτίνασσε εν μια νυκτί το ποσοστό συνδικαλιστικής κάλυψης των εργαζομένων της χώρας σχεδόν στο 50% (έναντι 20% που είναι σήμερα και 80% που είναι ο ευρωπαϊκός στόχος την επόμενη 5ετία).
Υπενθυμίζεται πως την περασμένη Τετάρτη (26.11.2025), υπεγράφη η σχετική συμφωνία ανάμεσα στην Υπουργό Εργασίας, Νίκη Κεραμέως και των εκπροσώπων των κοινωνικών εταίρων (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ,ΣΒΕ) με την οποία προβλέπεται -μεταξύ άλλων – η δυνατότητα υπογραφής κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας μεταξύ της ΓΣΕΕ και μίας κλαδικής εργοδοτικής ένωσης ή ακόμα και μίας τριτοβάθμιας Εργοδοτικής ένωσης (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ, ΣΒΕ).
Μάλιστα σε περίπτωση υπογραφής μίας Κλαδικής συλλογικής σύμβασης μεταξύ της ΓΣΕΕ και μίας τριτοβάθμιας -δηλαδή μη Κλαδικής, αλλά πανεθνικής – εργοδοτικής ένωσης, δεν θα λαμβάνεται υπόψιν το ποσοτικό κριτήριο προκειμένου να μπορεί να αυτή να επεκταθεί
Το κριτήριο αυτό, σύμφωνα με όσα προβλέπει η κοινωνική συμφωνία Κεραμέως – κοινωνικών εταίρων, θα πέσει στο 40% έναντι 50% που είναι έως τώρα.
Στόχος της κοινωνικής συμφωνίας είναι η αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων που καλύπτονται από κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες θα οδηγούν σε βασικούς μισθούς πάνω από τον κατώτατο μισθό (σ.σ. 880 ευρώ μικτά σήμερα), κάτι που θα έκανε εφικτή (σε συνδυασμό με τις δύο ακόμα προγραμματισμένες αυξήσεις στον κατώτατο αλλά και το ξεπάγωμα των τριετιών πρακτικά από την 1η Ιανουαρίου 2027) την επίτευξη του κυβερνητικού πλάνου για μέσο μισθό 1.500 ευρώ έως το 2027.
Τα δυο βασικά σημεία της κοινωνικής συμφωνίας Κεραμέως – κοινωνικών εταίρων
Συγκεκριμένα, η συμφωνία -η οποία αναμένεται να νομοθετηθεί στις αρχές του 2026- περιλαμβάνει δύο πολύ βασικά σημεία:
1. «Με σκοπό τη διασφάλιση κοινωνικού συνομιλητή ευρείας εκπροσώπησης» προβλέπεται «αναγνώριση επικουρικής αρμοδιότητας στην τριτοβάθμια οργάνωση των εργαζομένων (ΓΣΕΕ) για σύναψη ή συνυπογραφή κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης από τα διαπραγματευόμενα μέλη των εργαζομένων».
Αυτό σημαίνει, όπως επισημαίνουν στο newsit.gr αρμόδιοι κύκλοι, πως σε περίπτωση που προκύπτει αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις ενός κλαδικού εργατικού σωματείου και της αντίστοιχης κλαδικής εργοδοτικής ένωσης, μπορεί το κλαδικό εργατικό σωματείο να καλέσει τη ΓΣΕΕ να συμμετάσχει στη συλλογική διαπραγμάτευση. Και όχι μόνο αυτό αλλά μπορεί η ΓΣΕΕ να συνυπογράψει, αλλά ακόμα και να συνάψει μόνο αυτή, μία κλαδική συλλογική σύμβαση με την κλαδική εργοδοτική ένωση.
Ωστόσο, θα πρέπει για να είναι επεκτάσιμη δηλαδή υποχρεωτική και στις επιχειρήσεις μη – μέλη της κλαδικής εργοδοτικής ένωσης που θα υπογράψει την κλαδική σύμβαση με τη ΓΣΕΕ (ή/και την κλαδική εργατική οργάνωση), στις επιχειρήσεις – μέλη της κλαδικής εργοδοτικής ένωσης να απασχολείται το 40% των εργαζομένων του κλάδου (και όχι το 50% όπως ισχύει ως τώρα).
Κρίσιμα ερωτήματα τα οποία μένει να αποσαφηνιστούν, στο επερχόμενο νομοσχέδιο στο οποίο θα αποκρυσταλλωθεί η κοινωνική συμφωνία Κεραμέως – κοινωνικών εταίρων είναι το εξής:
- Τι θα συμβεί στην περίπτωση που σε ένα κλάδο δραστηριοποιούνται περισσότερες από μία κλαδικές εργατικές οργανώσεις;
- Αρκεί το κάλεσμα μίας εκ των δυο προς τη ΓΣΕΕ για να προσέλθει αυτή στην κλαδική διαπραγμάτευση;
- Θα τεθεί ζήτημα αντιπροσωπευτικότητας της κλαδικής εργατικής οργάνωσης η οποία θα καλέσει τη ΓΣΕΕ στην κλαδική διαπραγμάτευση σε περίπτωση που η άλλη κλαδική εργατική οργάνωση αρνηθεί τη συμμετοχή της ΓΣΕΕ;
Τα ερωτήματα αυτά θα καταστούν εντός του επόμενου έτους πολύ επείγοντα, ειδικά στον κλάδο του εμπορίου, όπου δραστηριοποιούνται δύο μεγάλες διαφορετικές συνδικαλιστικές εργατικές οργανώσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν εργαζομένους σε μεγάλες εμπορικές αλυσίδες αλλά και στα σούπερ μάρκετ και κάθε άλλο παρά διακατέχονται από τις ίδιες πολιτικές – διεκδικητικές θέσεις μεταξύ τους…
2. Προβλέπεται «αναγνώριση της κατά πλάσμα δικαίου συνδρομής της προϋπόθεσης του 40% (σ.σ. ποσοτικό κριτήριο επεκτασιμότητας μίας κλαδικής σύμβασης) από την τριτοβάθμια οργάνωση των εργαζομένων (ΓΣΕΕ) και μίας εκ των εθνικών εργοδοτικών οργανώσεων -στο πεδίο της αρμοδιότητας της και αυτή είναι η πιο αντιπροσωπευτική στον συγκεκριμένο κλάδο».
Αυτό σημαίνει πως μπορεί η ΓΣΕΕ και μία τριτοβάθμια – πανεθνική οργάνωση των εργοδοτών (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ ή ΣΒΕ) να υπογράψουν μία κλαδική συλλογική σύμβαση χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν η ρήτρα αντιπροσωπευτικότητας στην περίπτωση της κλαδικής εργοδοτικής ένωσης, δηλαδή το αν στις επιχειρήσεις – μέλη της απασχολείται το 40% ή όχι.
Ωστόσο, η συμφωνία Κεραμέως – κοινωνικών εταίρων δεν αποσαφηνίζεται το εξής:
- Σε ποια περίπτωση θα μπορεί μία Τριτοβάθμια – πανεθνική εργοδοτική οργάνωση να υπογράφει, αντί της κλαδικής εργοδοτικής ένωσης, μία κλαδική συλλογική σύμβαση;
- Θα πρέπει να καλέσει η κλαδική εργοδοτική ένωση την πανεθνική εργοδοτική ένωση (όπως προβλέπει η κοινωνική συμφωνία στην περίπτωση της εργατικής πλευράς) ή θα μπορεί από μόνη της να εμπλέκεται στην κλαδική διαπραγμάτευση η πανεθνική εργοδοτική οργάνωση;
Τα ζητήματα αυτά μένουν να διασαφηνιστούν στο επερχόμενο νομοσχέδιο για τις κλαδικές συλλογικές διαπραγματεύσεις, το οποίο θα έλθει σε δημόσια διαβούλευση αρχές του 2026.
Ζητούμενη η «κλαδική προσέγγιση» και η «εκλογικευμένη βάση» στις συλλογικές διαπραγματεύσεις
Σε κάθε περίπτωση, κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν πως ο στόχος της κοινωνικής συμφωνίας είναι διπλός:
- να υπάρξει μια «κλαδική προσέγγιση» των συλλογικών διαπραγματεύσεων και όχι μία οριζόντια προσέγγιση για όλους τους κλάδους, έτσι ώστε να μην οδηγηθεί η οικονομία σε αυξήσεις μισθών πάνω από την ανταγωνιστικότητα κάθε κλάδου και έτσι θα επαναφέρουν το «φάντασμα» του 2010, δηλαδή επιχειρήσεις να μην μπορούν να πληρώσουν τους κλαδικούς μισθούς που προβλέπουν (κλαδικές) συλλογικές συμβάσεις με συνέπεια τις μαζικές απολύσεις.
- Να υπάρξει μία «εκλογικευμένη» βάση διαπραγμάτευσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, κάτι στο οποίο θα μπορούσε ιδιαίτερα να συμβάλλει η ΓΣΕΕ απέναντι σε αντιλήψεις εντός του κλαδικού εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος οι οποίες θέτουν αιτήματα τα οποία ξεπερνούν τις οικονομικές αντοχές του ενός ή του άλλου κλάδου.
