Παρ’ ότι φαίνονται σαν δύο ξεχωριστές συζητήσεις, η «συζήτηση» για την μείωση ή όχι των επιτοκίων και η «συζήτηση» αναμόρφωση του Συμφώνου Σταθερότητας πάνε σιωπηρά «χέρι με χέρι».
Ο λόγος είναι κάτι περισσότερο από προφανής. Και οι δύο συζητήσεις αφορούν στο κατά πόσο οι οικονομίες της ευρωζώνης θα έχουν χρήματα και με ποιους όρους και προϋποθέσεις, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, για να «λειτουργήσουν» το 2024.
Η μεν ΕΚΤ την επόμενη εβδομάδα πρέπει να δώσει σήμα για το τι θα κάνει με το κόστος και την διαθεσιμότητα του «χρήματος» το 2024 και το Eurogroup/ECOFIN (χθες και σήμερα) πρέπει να συμφωνήσουν με τι όρους θα το χρησιμοποιήσουν το 2024.
Με βάση τα δεδομένα της 7ης Δεκέμβρη η δυνατότητα συμφωνίας για την αναμόρφωση του Συμφώνου Σταθερότητας, δεν φαινόταν στον ορίζοντα. Οι προβλέψεις των εμπλεκόμενων έδειχναν στην κατεύθυνση μιας προσπάθειας συμφωνίας – συμβιβασμού στα μέσα του Δεκέμβρη στην Σύνοδο Κορυφής.
Αν σήμερα 8 Δεκέμβρη έχουμε …ξημερώσει με συμφωνία στο Eurogroup, θα είναι μάλλον μία έκπληξη, δεδομένου ότι η ισπανική πρόταση για μετριοπαθείς αριθμητικούς αναλογικούς με το ύψος του χρέους ετήσιους στόχους μείωσής του, μέχρι αργά χθες βράδυ έβρισκαν σε απόλυτη αντίθεση πολλούς από τους νότιους της Ευρωζώνης.
Με αυτά τα δεδομένα η …μπάλα πάει στα πόδια της ΕΚΤ, η οποία στην άλλη εβδομάδα πρέπει να δει τι θα κάνει με το κόστος του χρήματος (επιτόκια) και την ρευστότητα που θα αφήσει ή δεν θα αφήσει στην αγορά.
Η ρευστότητα πριν τα επιτόκια
Η πλάστιγγα πάντως φαίνεται να έχει γύρει για τα καλά, μετά την συνεχιζόμενη διολίσθηση του πληθωρισμού, προς την κατεύθυνση της μείωσης των επιτοκίων μέσα στο 2024.
Κάποια από τα λεγόμενα «γεράκια», όπως η κα Σνάμπελ στην Εκτελεστική Επιτροπή του Συμβουλίου της ΕΚΤ, ήδη λένε δημόσια πως άλλαξαν γνώμη και ίσως δεν είναι πλέον τόσο αναγκαία η διατήρηση των επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα για πολύ χρονικό διάστημα.
Κάποιοι από τα «περιστέρια» μάλιστα έσπευσαν να αφήσουν ανοικτό το ενδεχόμενο ακόμα και μείωσης των επιτοκίων στο τέλος του Α τριμήνου του 2024.
Οι προβλέψεις της αγοράς «δείχνουν» μείωση ακόμα και από τον Μάρτιο.
Η αλήθεια είναι ότι η Bundesbank και άλλες βόρειο ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες, ενώ αναγνωρίζουν ότι οι συνθήκες λόγω πτώσης του πληθωρισμού έχουν αλλάξει, εν τούτοις επιμένουν ότι θα ήταν παράτολμο και επικίνδυνο να γυρίσει η ΕΚΤ σε μείωση των επιτοκίων άμεσα, παρά το γεγονός ότι η Ευρωζώνη συνολικά μπαίνει σε καθαρή φάση επιβράδυνσης με τις βασικές της οικονομίες να βρίσκονται, είτε σε ύφεση, είτε σε στασιμότητα.
Και στο σημείο αυτό παίζουν το «χαρτί» της ρευστότητας.
Πληροφορίες της στήλης μας λένε ότι η συζήτηση για την προς τα κάτω μεταβολή των επιτοκίων κάποια στιγμή μέχρι τα μέσα του 2024, θα έχει από τους «βόρειους» σαν προϋπόθεση την επίσπευση της διακοπής επανεπένδυσης των πόρων του PEPP (που είναι περισσότερα από 1,5 τρις ευρώ).
Μπορεί η οικονομία της Ευρωζώνης και οι υπερχρεωμένες και μη οικονομίες της να αντέξουν την απόσυρση της ΕΚΤ από την πραγματική ή εν δυνάμη στήριξη της στα κρατικά ομόλογα;
Το ερωτηματικό αυτό είναι αναπάντητο, καθώς η απόσυρση της ΕΚΤ – με την επίσπευση της διακοπής του PEPP – σημαίνει ότι οι αγορές και τα κάθε είδους κερδοσκοπικά Funds, θα γνωρίζουν ότι μπορούν να «σουτάρουν» κάθε αδύναμο κρατικό χαρτί, χωρίς την απειλή της επέμβασης της ΕΚΤ…
Με άλλα λόγια ο κίνδυνος δεν θα είναι πλέον η πίεση από το «ακριβό» χρήμα, αλλά από το «δυσεύρετο» χρήμα και τα margin calls, για την αναχρηματοδότηση χρέους (δημόσιου και ιδιωτικού) και οικονομικής δραστηριότητας.
Αυτό ζητάει η Φρανκφούρτη (Bundesbank) σαν προϋπόθεση για να δεχθεί συζήτηση για μείωση των επιτοκίων… Και αυτή η απαίτηση δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι βρίσκει άμεσα σύμφωνη και την Κυβέρνηση του Βερολίνου.
Αν αυτή η συζήτηση την επόμενη εβδομάδα στην Φρανκφούρτη ανοίξει με αυτά τα δεδομένα και με τις κυβερνήσεις να μην έχουν στα χέρια τους μια συμφωνία, για το πως θα λειτουργήσουν τα δημοσιονομικά τους πλάνα (Σύμφωνο Σταθερότητας) για το χρέος και τα ελλείμματα, η αβεβαιότητα πλέον θα αρχίσει να γράφεται με κεφαλαία γράμματα.
Εκείνο που με βεβαιότητα μπορεί κανείς να προβλέψει και θεωρείται αναμενόμενο από τις αγορές, είναι ότι σε κάθε περίπτωση η ΕΚΤ αποκλείεται να υιοθετήσει πολιτική μείωσης επιτοκίων και να την εφαρμόσει, πριν η Fed κάνει τις πρώτες ανάλογες κινήσεις της.