Παραπάνω από όσα ζητά η Ε.Ε. βρίσκονται αρκετοί σημαντικοί στόχοι που έχει θέσει η χώρα μας στα πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) με ορίζοντα το 2030.
Πρόκειται για τον οδικό χάρτη που θα οδηγήσει την Ελλάδα σε τροχιά κλιματικής ουδετερότητας με πρώτο σταθμό το 2030 και με απώτερο ορίζοντα το 2050. Μέσω του ΕΣΕΚ η χώρα καλείται να ευθυγραμμιστεί με όσα θέτουν τα προγράμματα της ΕΕ, REPower EU και Fit for 55 στην πράσινη ενέργεια, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση προς μια οικονομία μηδενικών εκπομπών.
Η Κομισιόν ολοκλήρωσε την αξιολόγηση των ΕΣΕΚ που υπέβαλαν τα κράτη-μέλη και έκρινε ότι η Ελλάδα στοχεύει πολύ ψηλά στην περίπτωση των ΑΠΕ, καθώς η διείσδυσή τους στο πρωτογενές ενεργειακό μείγμα πρόκειται να φτάσει το 44% έναντι 39% που θέτει η ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι στο πρωτογενές μείγμα περιλαμβάνονται όλες οι πηγές ενέργειας της χώρας και διαφοροποιείται από το ηλεκτρικό μείγμα, που περιέχει μονάχα τις πηγές ηλεκτρισμού. Στην δεύτερη περίπτωση, ο στόχος της Ελλάδας είναι να φτάσουν οι ΑΠΕ το 79% ως το 2030.
Αντίστοιχα, εντός των ορίων βρίσκεται ο στόχος για ενεργειακή αποδοτικότητα που καλεί για μια πρωτογενή κατανάλωση της τάξης των 15,4 εκατ. τόνων ισοδύναμου πετρελαίου, καθώς και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου με 4,8 εκατ. τόνους λιγότερους (έναντι 4,3 εκατ. της κοινοτικής νομοθεσίας).
Σε γενικές γραμμές, η Κομισιόν αναγνωρίζει θετικά τα όσα περιλαμβάνει το ελληνικό ΕΣΕΚ στην ενεργειακή αποδοτικόηττα, την απανθρακοποίηση, την ενεργειακή ασφάλεια, τη μεταρρύθμιση της εγχώριας αγοράς και τις ΑΠΕ. Ταυτόχρονα, κρίνεται θετικά η ενισχυμένη διασυνδεσιμότητα με τις γειτονικές χώρες ως αποτέλεσμα των επενδύσεων σε νέες υποδομές.
Αντιθέτως, η Κομισιόν εκτιμά ότι το σχέδιο υπολείπεται σε ότι αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τις επιδοτήσεις για ορυκτά καύσιμα, τη δίκαιη μετάβαση, τα χωροταξικά σχέδια και την έρευνα και καινοτομία.
Στις επιμέρους λεπτομέρειες, η Κομισιόν προειδοποιεί ότι στο θέμα της ευελιξίας και της διαχείρισης της ζήτησης, το εθνικό σχέδιο δεν θέτει ξεκάθαρους στόχους και μέτρα. Πρόκειται για ένα τομέα που έχει σημασία μεταξύ άλλων για τις εγχώριες βιομηχανίες.
Επικριτική είναι η Κομισιόν και για το ζήτημα της δίκαιης μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών (Δ. Μακεδονία-Μεγαλόπολη), τονίζοντας ότι “αντιμετωπίζεται πολύ περιορισμένα” και δεν αναλύονται επαρκώς οι συνέπειες στην απασχόληση, την τοπική κοινωνία και τις δεξιότητες.
“Το σχέδιο περιλαμβάνει αντιφατικές και ημιτελείς πληροφορίες σε σύγκριση με τα τοπικά σχέδια μετάβασης, ιδίως όσον αφορά τις λιγνιτικές μονάδες”, παρατηρούν οι Βρυξέλλες.
Αυξήθηκε η εξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων
Σταθερή άνοδο σημειώνει η εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου την τελευταία δεκαετία, καθώς έφτασε στο 81% το 2021, έναντι 68% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Η χώρα μπορεί να μείωσε κατά 17% την κατανάλωση αερίου μεταξύ του Αυγούστου 2022 και 2023, όμως το ΕΣΕΚ δεν περιλαμβάνει το πως θα περιοριστεί στο εξής. Θέτει μόνο ένα στόχο ώστε να πέσει από 4,9 δισ. κ.μ. το 2022 στα 3,2 δισ. το 2030 και στα 0,7 δισ. το 2050.
Ομοίως, στο πετρέλαιο τίθεται ένας γενικός στόχος για περιορισμό της κατανάλωσης, αλλά δίχως συγκεκριμένα μέτρα επίτευξής του.