Μπορεί η έκθεση της Κομισιόν να ήταν ιδιαίτερα αισιόδοξη για την πορεία της οικονομίας, ωστόσο αυτή ήταν η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη ήταν η μάλλον ζοφερή, αυτή που ανέφερε τους φόβους για την επόμενη ημέρα.
Οι φόβοι εστιάζονται σε αβεβαιότητα και κινδύνους που μπορούν να ανατρέψουν την πρόβλεψη για μία ήπια επιστροφή στην κανονικότητα. Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Κομισιόν με τις εαρινές προβλέψεις υπάρχουν σημεία που ενδεχομένως να υπονομεύσουν τη δυναμική επιστροφή στην ανάπτυξη.
Σύμφωνα με την Κομισιόν είναι πολύ πιθανό η απόσυρση των μέτρων στήριξης να φέρει ένα κύμα πτωχεύσεων σε επιχειρήσεις, αλλά και φυσικά πρόσωπα.
Όμως οι φόβοι της Κομισιόν δεν σταματούν εκεί. Υπάρχει σαφής αναφορά σε ενδεχόμενη αρνητική πορεία του τουρισμού, στην απασχόληση, αλλά και στους γεωπολιτικούς κινδύνους, που κάτι εξ αυτών αν συμβεί θα ανατρέψουν την πορεία προς την επιστροφή σε ανάκαμψη και να προκαλέσουν επιπλέον μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα.
Συνδέει τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας με το χρόνο διατήρησης των μέτρων στήριξης ενώ για τον τουρισμό ιδιαίτερα, σημειώνει ότι υπάρχει ένας μεγάλος βαθμός σε σχέση με τις εξελίξεις της πανδημίας και τη χαλάρωση των περιορισμών στα ταξίδια.
Click4more Αλλάζει ο εργασιακός χάρτης: τι προβλέπεται για υπερωρίες, απολύσεις, κάρτα εργασίας, 4ήμερη εργασία
Ας δούμε αναλυτικά τι αναφέρει η Κομισιόν στην έκθεσή της για την Ελλάδα, αναφορικά με τους κινδύνους που εγκυμονούν.
- Τουρισμός: Υπάρχουν αβεβαιότητες, οι οποίες σχετίζονται με την τουριστική βιομηχανία. Κλειδί είναι η άρση των περιορισμών στις μετακινήσεις. Το σταδιακό άνοιγμα του τουριστικού κλάδου αναμένεται να στηρίξει τις καθαρές εξαγωγές, μαζί με την προβλεπόμενη αύξηση του μεριδίου αγοράς για τις ελληνικές εξαγωγές, τάση που διακόπηκε λόγω της πανδημίας.
- Λουκέτα: Υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι για την φερεγγυότητα επιχειρήσεων, οι οποίοι θα εμφανιστούν μόλις σταματήσουν τα μέτρα στήριξης. Μία άλλη πηγή αβεβαιότητας είναι το χρονοδιάγραμμα της απόσυρσης της στήριξης πολιτικών που αν συμβεί πρόωρα, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ανάκαμψη ενώ αν καθυστερήσει η απόσυρση θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία στρεβλώσεων στην αγορά και φραγμών εξόδου μη βιώσιμων επιχειρήσεων.
- Απασχόληση: Οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας θα εξαρτηθούν από τον ρυθμό με τον οποίο θα εξελιχθεί η σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης της απασχόλησης. Τα μέτρα στήριξης της απασχόλησης αναμένεται να συνεχίσουν να διευκολύνουν την επιστροφή στην κανονική εργασία των εργαζομένων οι συμβάσεις εργασίας των οποίων ανεστάλησαν, και να βοηθήσουν ώστε να διατηρηθεί η ανεργία στο 16,3% το 2021, αμετάβλητη σε σχέση με το 2020. Ωστόσο, η δημιουργία θέσεων απασχόλησης προβλέπεται να ανακάμψει με πιο βραδύ ρυθμό και μόνο να στηρίξει μια μείωση της ανεργίας το 2022 στο 16,1%.
- Κατανάλωση: Καθοριστικό ρόλο στην επανεκκίνηση της οικονομίας αναμένεται να διαδραματίσει η ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Η πρόβλεψη αυτή στηρίζεται στο συνεχιζόμενο πρόγραμμα εμβολιασμού και την σταδιακή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων που θα δώσει τη δυνατότητα να υλοποιηθούν αγορές που αναβλήθηκαν το περασμένο έτος και θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της ιδιωτικής κατανάλωσης, ιδιαίτερα το 2022, όταν τα νοικοκυριά αναμένεται να επωφεληθούν επίσης από τις αποταμιεύσεις που συγκέντρωσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας». Ωστόσο σε άλλο σημείο της έκθεσης για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας γίνεται λόγος για ενδεχόμενο υποτίμησης της τάσης των νοικοκυριών να δαπανούν ή υποτίμησης της επιθυμίας των καταναλωτών να διατηρήσουν υψηλά επίπεδα προληπτικής αποταμίευσης.
- Δημοσιονομικό ρίσκο: Σχετίζονται με τις κρατικές εγγυήσεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων το 2020 και θα μπορούσαν να ζητηθούν στο μέλλον. Επιπλέον κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν από το σχεδιαζόμενο πρόγραμμα sale and leaseback για ακίνητα που κατέχουν ευάλωτοι δανειολήπτες, στην περίπτωση που θεωρηθεί πως αποτελεί μέρος της γενικής κυβέρνησης καθώς και τις νομικές υποθέσεις κατά της ΕΤΑΔ και τις συνεχιζόμενες νομικές διεκδικήσεις που στρέφονται κατά προηγούμενων μεταρρυθμίσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κομισιόν προβλέπει ότι το έλλειμμα στο ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης το 2021 θα παραμείνει υψηλό στο 10% του ΑΕΠ από το 9,7% το 2020 ενώ το επόμενο έτος με την συνέχιση της ανάκαμψης της οικονομίας και την σταδιακή άρση των έκτακτων δημοσιονομικών μέτρων αναμένεται να μειωθεί στο 3,2% του ΑΕΠ το 2022.