Όπως σημειώνουν αναλυτές, αν η κατάσταση δεν ελεγχθεί άμεσα, τότε οι εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα, μπορεί να μην είναι υπό έλεγχο. Και όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που κορυφώνονται οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και δανειστές για το θέμα του προϋπολογισμού και ειδικά το κομβικής σημασίας για την χώρα ζήτημα της περικοπής ή όχι των συντάξεων.
Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί, όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ότι το Χρηματιστήριο είναι ρηχό (έχει δίκαιο) και η Ελλάδα δεν χρειάζεται να δανειστεί για τα επόμενο δύο χρόνια (σωστό και αυτό). Όμως μία ενδεχόμενη κλιμάκωση της «μάχης» ανάμεσα στην χώρα και τις αγορές, μπορεί να φέρει εξελίξεις ανάλογες με αυτές του 2015 και κανένας τότε δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις. Η Ελλάδα δεν είναι μία χώρα απομονωμένη, αλλά μία χώρα ενταγμένη σε ένα σύστημα, που καλώς ή κακώς έχει κανόνες, άγραφοι οι περισσότεροι και όποιος τους παραβεί, συνήθως το πληρώνει ακριβά. Και τα παραδείγματα είναι πολλά, ένα εξ αυτών και η ίδια η χώρα, δύο φορές. Μία το 2010 και άλλη μία το 2015. Και στις δύο περιπτώσεις τα αποτελέσματα είναι γνωστά και θλιβερά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις 20 Αυγούστου – που έληξε επίσημα το πρόγραμμα – μέχρι σήμερα οι τράπεζες έχουν χάσει σχεδόν το ένα τρίτο της χρηματιστηριακής τους αξίας, με τον κλαδικό δείκτη να καταγράφει απώλειες της τάξης του 30%. Ο κλαδικός δείκτης βρίσκεται στα χαμηλά 32 μηνών, από τις 12 Φεβρουαρίου του 2016. Οι τράπεζες αποτελούν την ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Χωρίς αυτές ανάπτυξη δεν μπορεί να έλθει. Κανένα άλλο εργαλείο δεν μπορεί να τις υποκαταστήσει και δυστυχώς, την νομοτέλεια αυτή κάποιοι δείχνουν να μην την αντιλαμβάνονται.
Η αγορά παραδίνεται καθημερινά στις άγριες διαθέσεις αυτών που σορτάρουν την αγορά. Οι τράπεζες δείχνουν ευάλωτες αφού τα κυβερνητικά σχέδια απορρίπτονται και ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να πείσει τα ξένα θεσμικά χαρτοφυλάκια για το αφήγημα της αυτόνομης πορείας εκτός προγράμματος.
Οι αγορές ζήτησαν από την πρώτη στιγμή συνέπεια στις μεταρρυθμίσεις και ανάσα στην οικονομία μέσω μείωσης της φορολογίας. Τίποτε από αυτό δεν έγινε και αντ΄ αυτού προκρίνεται η λογική των υπερπλεονασμάτων προκειμένου να δοθούν χρήματα σε κοινωνικές ομάδας, που η κυβέρνηση της θεωρεί ευάλωτες οικονομικά και η αντιπολίτευση τις θεωρεί εν δυνάμει δεξαμενή αλίευσης ψηφοφόρων.
Την ίδια ώρα η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να βρει κεφάλαια στα βάθη της Ασίας, αφού σε Λονδίνο και Ν. Υόρκη … μάλλον βρήκε απρόθυμους επενδυτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα στελέχη μεγάλων επενδυτικών οίκων άκουσαν τα όσα είχε να πει ο πρωθυπουργός και αντί να σπεύσουν να τοποθετηθούν στο ελληνικό «θαύμα», έτρεξαν να πουλήσουν σαν να θέλουν να προλάβουν την καταστροφή. Η ατμόσφαιρα θυμίζει έντονα το… καταθλιπτικό 2015, όταν οι επενδυτές εγκατέλειπαν τη χώρα μαζικά και έδειχναν όλη τους την «οργή» για την εκτίναξη του country risk στις μετοχές των τραπεζών.
Βουτιά χωρίς τέλος για τις τράπεζες
Η κατρακύλα των τραπεζικών τίτλων δεν σταμάτησε δυστυχώς ούτε χθες. Ο κλαδικός δείκτης σημείωσε πτώση 6,45% κινδυνεύοντας να χάσει ακόμη και το «οχυρό» των 500 μονάδων (έκλεισε τελικά στις 503,83 μονάδες), ενώ οι απώλειες των επιμέρους μετοχών έφτασαν σε διψήφιο ποσοστό. Η «παρέμβαση» της Fitch ήταν διπλή. Από τη μία προειδοποίησε την κυβέρνηση να μην χρησιμοποιήσει κεφάλαια από το «μαξιλάρι» για τη στήριξη των τραπεζών και από την άλλη αναβάθμισε τις ελληνικές τράπεζες εξαιτίας της χαλάρωσης των capital controls.
Ωστόσο η «κακή» δημοσιότητα γύρω από το θέμα των «κόκκινων» δανείων είναι αυτή που επικρατεί. Οι χρηματιστηριακές αντιστάσεις των τραπεζών μοιάζουν εντελώς κατεστραμμένες, ενώ πολύπειρα στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι η ζημιά έχει ήδη γίνει και πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιστραφεί το κλίμα εν τω μέσω διεθνών αναταράξεων εκκωφαντικής ισχύος.
Πράγματι, το κλίμα ακραίας αντιπαράθεσης μεταξύ Ρώμης και Βρυξελλών και οι βαριές κουβέντες που ανταλλάσσει ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της ιταλικής κυβέρνησης και ισχυρότερος ακροδεξιός ηγέτης στην Ευρώπη, Ματέο Σαλβίνι, με Ευρωπαίους αξιωματούχους, προκαλεί σεισμό στην αγορά ομολόγων. Η ιταλική κρίση έχει στοιχεία από την «περήφανη διαπραγμάτευση των Τσίπρα – Βαρουφάκη στο α’ εξάμηνο του 2015, αλλά μπορεί να τινάξει πραγματική την Ευρώπη στον αέρα.
Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο διάσημος αναλυτής και πρώην παγκόσμιος επικεφαλής της Goldman Sachs, λόρδος Τζιμ Ο’ Νιλ, στο πλαίσιο ομιλίας του σε εκδήλωση στην Αθήνα, οι «περίεργες» φιγούρες που ηγούνται της ιταλικής κυβέρνησης διαθέτουν πολύ ισχυρά χαρτιά διότι η Γερμανία γνωρίζει ότι δεν αντέχει ούτε καν να πλησιάσει η Ιταλία την κρίση που πέρασε η Ελλάδα.
Καλπάζουν οι αποδόσεις στα ομόλογα
Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων να σκαρφαλώνουν στο 4,66%, αναγκάζοντας αναλυτές να κάνουν ζοφερές προβλέψεις για επίπεδα άνω του 5%, αν συνεχιστεί η κλιμάκωση της ιταλικής κρίσης.
Σημειώνεται ότι η απόδοση του ελληνικού 10ετούς είχε ξαναβρεθεί σε τόσο υψηλό επίπεδο στα τέλη Μαΐου, όταν ο ιταλικός πυρετός κατέκλυσε την Ευρώπη και προκάλεσε τσουνάμι αναταράξεων. Η τελευταία φορά που οι αποδόσεις βρέθηκαν στο 4,6% πριν τον Μάιο, ήταν στις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου. Τότε, ακολουθούσαν μία έντονα πτωτική πορεία καθώς είχε προεξοφληθεί η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης και προετοιμαζόταν το έδαφος για έξοδο στις αγορές.
Σήμερα οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές. Τα ελληνικά ομόλογα δεν έχουν «χαρακτήρα», δεν έχουν αντοχές και επιπλέον τα σκεπάζει ένα βαρύ και… ασήκωτο πέπλο αναξιοπιστίας. Οι κυβερνητικές παλινωδίες έχουν στερήσει από τη χώρα μία τεράστια ευκαιρία να πείσει το διεθνές επενδυτικό κοινό ότι αλλάζει και ότι αφήνει πίσω της την κρίση μια για πάντα.
Του Θανάση Παπαδή