Στην σκιά της συνεχιζόμενης ακρίβειας, αλλά και των φυσικών καταστροφών, πρώτα των καλοκαιρινών πυρκαγιών και εν συνεχεία τόσο του Daniel, όσο και του Elias, κατατίθεται σήμερα στην Βουλή το προσχέδιο του προϋπολογισμού που ως βασικά του χαρακτηριστικά έχει την πρόβλεψη για υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, αλλά επίσης υψηλή επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος.
Ωστόσο, η μεγάλη ίσως έκπληξη έρχεται από την πρόβλεψη που υπάρχει στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για μεγαλύτερου του αναμενομένου πρωτογενούς πλεονάσματος για φέτος. Και η έκπληξη έγκειται στο γεγονός ότι ενώ το υπουργείο Οικονομικών πάγωσε το σύνολο των εν δυνάμει νέων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, πέρα από αυτές που είχαν ανακοινωθεί και ψηφιστεί, όχι μόνο δείχνει να επιτυγχάνει τον αρχικό στόχο που ήταν πλεόνασμα στο 0,7% του ΑΕΠ, αλλά πάει ακόμη πιο ψηλά και συγκεκριμένα στο 0,9% έως και 1%.
Πρόκειται για ένα ποσό περί τα 400 έως 600 εκατ., που κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο μπορεί να θεωρηθεί και το κυριότερο, χωρίς η Ελλάδα να έχει αναλάβει μία ανάλογη σχετική δέσμευση. Με λίγα λόγια, θα μπορούσε το ποσό αυτό να το διαθέσει για μία γενναία επιδότηση στην αντλία για το πετρέλαιο θέρμανσης ή και για μία ακόμη πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταστροφών στην Θεσσαλία.
Προφανώς οι απαντήσεις θα δοθούν σήμερα από το οικονομικό επιτελείο κατά την διάρκεια της κατάθεσης του προσχεδίου.
Επίσης, ένα σημαντικό στοιχείο που θα περιλαμβάνεται στο προϋπολογισμό του 2024, είναι και το ύψος των αυξήσεων που θα λάβουν οι συνταξιούχοι και το οποίο ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης το προσδιόρισε στο 3,1%.
Συνολικά, οι παρεμβάσεις τις κυβέρνησης για το επόμενο χρονικό διάστημα (περιλαμβάνεται και το τελευταίο 3μηνο του 2023), ανέρχονται σε 2,5 δισ. ευρώ και η περίμετρος των μέτρων περιλαμβάνει 3 εκατ. νοικοκυριά. Από αυτά ξεχωρίζουν οι αυξήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους μετά από 14 χρόνια, οι αυξήσεις για δεύτερη συνεχή χρονιά στους συνταξιούχους και βέβαια η καταβολή έκτακτων και μόνιμων επιδομάτων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση έχει το βλέμμα στραμμένο στις δύο επόμενες αξιολογήσεις της ελληνικής οικονομίας. Η μία είναι προγραμματισμένη για τις 20 Οκτωβρίου από S&P Ratings και η δεύτερη στις 2 Δεκεμβρίου από την Fitch Ratings. Υπάρχουν βάσιμες προσδοκίες ότι μία εκ των δύο, αν όχι και οι δύο θα δώσουν στην Ελλάδα την πολυπόθητη επενδυτική αξιολόγηση.
Τα βασικά σημεία του προσχεδίου
- Ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει ακόμη περισσότερο στο 2,4% για το 2024 ενώ στο σύνολο του έτους ο εναρμονισμένος δείκτης θα κλείσει στο 4%.
- Μικρή υποχώρηση θα προβλέπεται και στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που θα υποχωρήσει στο 4,2% του ΑΕΠ για το 2024 από 4,5% το 2023.
- Η ανεργία έρευνα εργατικού δυναμικού αναμένεται να διαμορφωθεί σε 11,2% το 2023 και να αποκλιμακωθεί σε 10,6% το 2024.
- Το δημόσιο χρέος θα μειωθεί περαιτέρω στο 152,2% του ΑΕΠ, από 159% του ΑΕΠ κοντά στα 358 δις ευρώ
- Η ιδιωτική κατανάλωση από 2,5% το 2023 θα περιοριστεί στο 1,6% το 2024
- Το πρωτογενές πλεόνασμα από 0,7% του ΑΕΠ, αναθεωρείται για το 2023 στο 0,9% με 1% του ΑΕΠ. Το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2024 ανεβαίνει στο 2,1% του ΑΕΠ.
Οι παρεμβάσεις του 2023 και του 2024
Έτσι λοιπόν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, οι παρεμβάσεις για εφέτος και για το 2024 είναι οι παρακάτω:
1. Παρεμβάσεις το 2023
• Market Pass: Ξεκίνησαν ήδη από την Παρασκευή οι πρώτες πληρωμές για την έκτακτη ενίσχυση στους δικαιούχους για τους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Η δεύτερη πληρωμή προγραμματίζεται για τις αρχές Νοεμβρίου ενώ οι πληγέντες της Θεσσαλίας και του Έβρου θα λάβουν επίδομα και για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο, το οποίο θα είναι διπλάσιο.
• Αγροτικό πετρέλαιο: Οι αγρότες θα εισπράξουν την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης για το 2023.
• Youth Pass: Περίπου 200.000 νέοι και νέες 18 και 19 ετών θα λάβουν το επίδομα των 150 ευρώ.
• Επίδομα προσωπικής διαφοράς: Θα χορηγηθεί εφάπαξ σε 750.000 συνταξιούχους όλων των ταμείων με προσωπική διαφορά άνω των 10 ευρώ θα καταβληθεί έκτακτο επίδομα από 100 έως 200 ευρώ ανάλογα με το ύψος των συντάξιμων αποδοχών.
• Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα: Αναπροσαρμόζεται κατά 8% το ποσό που θα λάβουν 225.000 ευάλωτα νοικοκυριά. Τα νέα αυξημένα ποσά θα κυμαίνονται από 216 έως και 432 ευρώ.
• Επίδομα θέρμανσης: Θα ξεκινήσει η καταβολή της ενίσχυσης από 100 – 1.000 ευρώ στα νοικοκυριά που πληρούν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
2. Παρεμβάσεις το 2024
• Αυξήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους: Μετά από 14 χρόνια 660.000 δημόσιοι υπάλληλοι θα λάβουν από την 1η Ιανουαρίου 2024 αυξήσεις που κατά μέσον όρο κυμαίνονται από 6,5% έως 10,5% στους βασικούς μισθούς και τα επιδόματα θέσης ευθύνης ενώ εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι με παιδιά θα λάβουν πρόσθετες αυξήσεις λόγω της αύξησης των οικογενειακών επιδομάτων. Έτσι ο κάθε δημόσιος υπάλληλος θα λάβει επιπλέον 1.292 ευρώ μικτά ή 800 ευρώ καθαρά το χρόνο. Αν συνυπολογιστούν η κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, της εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, η αύξηση του αφορολόγητου για κάθε παιδί και άλλες παρεμβάσεις τότε το μέσο ετήσιο όφελος ανά υπάλληλο ανεβαίνει σε 2.084 ευρώ μικτά ή 1.476 ευρώ καθαρά.
• Αυξήσεις στους συνταξιούχους: Περίπου 1,8 εκατ. συνταξιούχοι χωρίς προσωπική διαφορά ή με προσωπική διαφορά κάτω από 10 ευρώ θα δουν αυξήσεις τουλάχιστον 3% στις μηνιαίες αποδοχές τους.
• Αύξηση ειδικών επιδομάτων: Για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες το επίδομα μητρότητας από τους 4μήνες θα διαμορφωθεί στους 9 μήνες και στο ύψος του κατώτατου μισθού από 150 έως 200 ευρώ που είναι σήμερα.
• Αύξηση αφορολόγητου ορίου: Αυξάνεται κατά 1.000 ευρώ και αφορά περίπου 1,3 εκατ. μισθωτούς και συνταξιούχους με παιδιά. Η ελάφρυνση σε ετήσια βάση κυμαίνεται από 90 ευρώ έως 220 ευρώ ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών ενώ αντίστοιχη μείωση θα έχουν και οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες αλλά αυτή θα φανεί στο εκκαθαριστικό που θα λάβουν το 2025 μετά την υποβολή της φορολογικής δήλωσης για τα εισοδήματα του 2024.
• ΕΝΦΙΑ: Έκπτωση 10% στον ΕΝΦΙΑ του 2024, για πάνω πάνω από 1 εκατ. φυσικά πρόσωπα που έχουν ασφαλίσει την κατοικία τους έναντι φυσικών καταστροφών (πυρκαγιά, σεισμός, πλημμύρες).
• Δωρεάν φάρμακα: Μονιμοποιείται η απαλλαγή των πρώην δικαιούχων Ε.Κ.Α.Σ. από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη.
• Κεφαλαιαγορά: Μειώνεται ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων από 0,5% στο 0,2% και κατά 50% ο φόρος Χρηματιστηριακών συναλλαγών.