Από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα αναφέρονται μαθηματικά προβλήματα, τα οποία δεν λύθηκαν ποτέ και παραμένουν «άλυτα» ως τις μέρες μας. Διάσημα πανάρχαια προβλήματα είναι ως γνωστόν ο τετραγωνισμός του κύκλου, το Δήλιον πρόβλημα και η τριχοτόμηση γωνίας με τη χρήση κανόνα και διαβήτη. Πιο πρόσφατα, η περίφημη «Yπόθεση του Rieman» παραμένει ένα άλυτο πρόβλημα τα τελευταία 150 χρόνια. Ένας πραγματικός «εφιάλτης» για τους μαθηματικούς!
Στη σύγχρονη εποχή, σπουδαίοι επιστήμονες επιχειρούν να λύσουν μαθηματικούς γρίφους, στοιχειωμένους εδώ και εκατοντάδες χρόνια, χωρίς να το καταφέρνουν. Και το ντουλάπι με τους μαθηματικούς «σκελετούς» είναι γεμάτο από άλυτα προβλήματα.
Αλλά η ζωή, ο ανθρώπινος πολιτισμός, δεν περιλαμβάνει μόνο μαθηματικούς γρίφους. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή, χιλιάδες επιστήμονες και εκατοντάδες ερευνητικά κέντρα προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τον COVID-19 για να μπορέσουν να παρασκευάσουν το εμβόλιο που θα σώσει την ανθρωπότητα από τον αόρατο εχθρό της.
Στέκοντας σε αυτό το τελευταίο, τον κορωνοϊό, πέρα από τις επιστήμες, η κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας δεν αφορά μόνο στο απαραίτητο υγειονομικό προσωπικό, στις νοσοκομειακές υποδομές και στα ειδικά μαθηματικά μοντέλα εκτίμησης και πρόβλεψης της εξάπλωσης του «κακού». Οι κυβερνήσεις, παγκοσμίως, αντιμετωπίζουν εκτός των υγειονομικών και τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας και τις επιπτώσεις που προβλέπονται να είναι τεράστιες, ακόμη και εάν νικηθεί κάποια στιγμή ο κορωνοϊός.
Και εδώ μπαίνει το σοβαρό ερώτημα: τελικά, πού θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα, στην υγεία ή στην οικονομία; Η πρώτη αντίδραση θα ήταν να πει κανείς «πρώτα και πάνω από όλα η υγεία!». Από την άλλη, το να έχει εξασφαλισθεί η υγεία αλλά ο κόσμος να μην έχει δουλειά και να μην μπορεί να ζήσει, είναι και αυτό ένα επίσης μεγάλο ερώτημα.
Έτσι, η ανάλυση της σχέσης «υγεία vs οικονομία» δεν οδηγεί σε καθαρό συμπέρασμα. Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη εξίσωση χωρίς προφανή λύση. Και καμμία κυβέρνηση, όσους ειδικούς και μέσα αν διαθέτει, δεν μπορεί να αποφασίσει εύκολα τι θα έπρεπε να θυσιαστεί πρώτο και τι δεύτερο. Όσες κυβερνήσεις θυσίασαν το πρώτο, την υγεία, για να περισώσουν το δεύτερο, την οικονομία, πολύ γρήγορα ανέκρουσαν πρύμνα, διαπιστώνοντας ότι ο αριθμός των κρουσμάτων και των θυμάτων αυξάνονταν εκθετικά μέσα σε λίγες ημέρες.
Άλλες κυβερνήσεις έκαναν αντίστροφη πολιτική. Πρώτα η υγεία και μετά «βλέπουμε». Αλλά και σε αυτή την περίπτωση υπήρχαν «θύματα» με τη μορφή λουκέτων σε επιχειρήσεις, αύξησης της ανεργίας και συρρίκνωσης της οικονομίας σε όλα τα επίπεδα. Και όπως ήταν φυσικό άρχισαν να αυξάνονται επικίνδυνα τα κοινωνικά προβλήματα παντού.
Στη χώρα μας, με βασικό εθνικό εισόδημα από την τουριστική κίνηση, το σταδιακό άνοιγμα των συνόρων και των τουριστικών καταστημάτων κρίθηκε ότι έπρεπε να μπει πλέον στη δύσκολη εξίσωση και να δοκιμαστεί το αποτέλεσμα στην πράξη. Δεν πήγαινε άλλο το πράγμα με το lockdown της χώρας.
Ανοίξαμε λοιπόν και σας περιμένουμε! Αυτό είναι το σλόγκαν των ημερών και ελπίζουμε να πιάσει για να μπορέσει ο τουρισμός να μειώσει σε κάποιο βαθμό την οικονομική «χασούρα» της χώρας εξ αιτίας της συνεχιζόμενης πανδημίας. Όμως, ακόμη υπάρχει ρίσκο. Και το μέγεθός του θα κριθεί σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες όταν μετρηθούν τα «εισαγόμενα» κρούσματα στη χώρα που θα φθάσουν με ξένα διαβατήρια.
Οι κυβερνήσεις όλων των κατ’ εξοχήν τουριστικών χωρών, κυρίως των μεσογειακών που προσελκύουν επισκέπτες κυρίως κατά τη θερινή περίοδο, εφαρμόζουν την ίδια πολιτική. Παίρνοντας ειδικά μέτρα αλλά πάντοτε με το ανάλογο ρίσκο. Και «βλέπουμε». Διότι αυτή η δύσκολη εξίσωση δεν είναι «μαύρο άσπρο». Δοκιμάζονται διάφορες λύσεις και αξιολογούνται τα αποτελέσματα της εφαρμογής τους στην πράξη. Αυτή η προσέγγιση, γνωστή στη Θεωρία των Αποφάσεων ως «trial and error» (ελληνιστί «δοκιμή και λάθος»), είναι η μόνη αυτή τη στιγμή που κερδίζει έδαφος στις εναλλακτικές κυβερνητικές επιλογές.
Όταν απέναντί σου έχεις μια εντελώς άγνωστη έως αόρατη παράμετρο όπως ο κορωνοϊός, είναι το μόνο που μπορείς να κάνεις. Δοκιμή και … βλέπουμε λοιπόν.
Ταυτόχρονα, και «έξω από τον χορό», ακούγονται πολλές άλλες προτάσεις, μερικές σοβαρές και πάρα πολλές πρόχειρες έως ανόητες από κάποιους που δεν έχουν καμμία ευθύνη για την κατάσταση. Απλώς πετάνε αδόκιμες ιδέες ή κάποιες άσχετες προτάσεις χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο. Μερικοί διαθέτουν μάλιστα και βήμα και δημόσιο λόγο εξαπολύοντας κραυγές και ψιθύρους συνωμοσιολογικούς περί φιάσκου που κρύβει σκοτεινά συμφέροντα, πολιτικά και οικονομικά.
Ειδικά στη χώρα μας, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι αν και ο κόσμος φοβήθηκε και συμμορφώθηκε με τα κυβερνητικά μέτρα, εμφανίστηκαν διάφοροι που όχι μόνον αδιαφόρησαν αλλά άσκησαν και σφοδρή κριτική απέναντι στην εφαρμοζόμενη κυβερνητική πολιτική. Χωρίς να αρθρώνουν κανένα εναλλακτικό σχέδιο αντιμετώπισης του δυσεπίλυτου προβλήματος.
Σε κάθε περίπτωση, η εξίσωση παραμένει προς το παρόν χωρίς καθαρή λύση. Στην πλάστιγγα εξακολουθούν να μπαίνουν και τα δύο βαρειά ζητήματα, της υγείας και της οικονομίας. Προς τα πού θα γείρει θα φανεί στο επόμενο χρονικό διάστημα. Και προφανώς θα πρέπει να γίνουν οι ανάλογες διορθώσεις.
Έτσι θα πάμε.
Ας ελπίσουμε ότι σύντομα αυτή η δύσκολη εξίσωση θα βρει τελικά τη λύση της με την εμφάνιση ενός αποτελεσματικού εμβολίου καταπολέμησης του εχθρού. Για να πέσουμε στη συνέχεια με τα μούτρα στη δουλειά και να δούμε τι θα κάνουμε με την οικονομία.
Όμως, μέχρι να βρεθεί το πολυπόθητο εμβόλιο η εξίσωση δεν θα λυθεί οριστικά και το πρόβλημα θα παραμένει ουσιαστικά άλυτο.
Όπως και ο τετραγωνισμός του κύκλου…