Παρασκευή, 29 Μαρ.
25oC Αθήνα

Όταν η κόμη χτενίζεται…

Όταν η κόμη χτενίζεται…

Όταν διαβάζω ένα ενυπόγραφο άρθρο στον Τύπο ή το διαδίκτυο, φροντίζω να μάθω το βιογραφικό του συγγραφέα του.  Είτε συμφωνώ είτε διαφωνώ με τα λεγόμενά του, θέλω να ξέρω ποιος είναι αυτός που «τα λέει» όπως τα λέει.  Έτσι, είμαι σε θέση να καταλάβω εάν ο αρθρογράφος έχει τις κατάλληλες γνώσεις και τις ανάλογες εμπειρίες ή τις προσωπικές του «ιδεολογίες» προκειμένου να πάρει την άλφα ή τη βήτα θέση στο συγκεκριμένο θέμα για το οποίο αρθρογραφεί.

Πρόσφατα λοιπόν, διάβασα ένα άρθρο σε οικονομική εφημερίδα για την «αποτυχία του καπιταλιστικού συστήματος» γραμμένο με αφορμή – τι άλλο; – την πανδημία.  Εν ολίγοις, το μακροσκελές άρθρο μιλούσε για την αδυναμία του καπιταλισμού να αντιμετωπίσει τον κορωνοϊό προστατεύοντας αποτελεσματικά την υγεία των πολιτών.  Και αυτό επειδή οι υποδομές του συστήματος δεν επαρκούν, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε υλικό εξοπλισμό.  

Ταυτόχρονα, ο συγγραφέας επεκτείνει την ανάλυσή του, υποστηρίζοντας ότι ο καπιταλισμός έχει αποτύχει και σε άλλους δύο τομείς, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και η οικονομική κρίση με την χρηματοπιστωτική αστάθεια που αυτή επιφέρει.   Καταλήγει λοιπόν ότι αυτά τα τρία «κεφάλαια» – η Υγεία, το Κλίμα και η Οικονομία – είναι εκείνα, στα οποία έχει αποτύχει το καπιταλιστικό σύστημα.

Αυτή η θέση με προετοίμασε να «πάω παρακάτω» για να δω πού θα κατέληγε το άρθρο και, κυρίως, εάν ο συγγραφέας θα πρότεινε ο ίδιος κάποια άλλη καλύτερη λύση απέναντι στον αποτυχημένο καπιταλισμό.  Πράγματι, στη συνέχεια του άρθρου εντόπισα τις προτάσεις που εναγωνίως περίμενα να διαβάσω.  Ιδού λοιπόν τι προτείνει:

Πρώτον, να γίνει περιορισμός του υπερδανεισμού για όλες τις υπερχρεωμένες οικονομίες.

Δεύτερον, να προστατευθεί η εργασία και οι εργαζόμενοι με παρέμβαση του Κράτους και γενναία χρηματοδοτική ένεση προς τις επιχειρήσεις.

Τρίτον, να γίνουν μεγάλες, γενναιόδωρες επενδύσεις στον τομέα της Υγείας, ούτως ώστε να αναπτυχθεί το δημόσιο δυναμικό υγειονομικής περίθαλψης.

Τέταρτον, πρέπει να ληφθούν σοβαρά μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, με θέσπιση μιας παγκόσμιας πολιτικής προστασίας του περιβάλλοντος.

Τελειώνοντας την ανάγνωση του άρθρου, διερωτήθηκα:  Εάν αυτή είναι η «πολιτική» που προτείνει ο συγγραφέας – και το καπιταλιστικό σύστημα έχει αποτύχει σε όλα αυτά – ποιο άλλο  «αντικαπιταλιστικό»  σύστημα θα μπορούσε να τα κάνει σωστά;  Υπάρχει άραγε κάποιο άλλο που έχει υπόψη του ο συγγραφέας;

Προτού σκεφθώ την απάντηση στους προβληματισμούς μου, αποφάσισα να ψάξω να βρω το βιογραφικό του συγγραφέα.   Το βρήκα στο διαδίκτυο.  Ένα «πλούσιο» βιογραφικό, ακαδημαϊκό μεν αλλά όντως πλούσιο με καλές σπουδές, επιστημονικές δημοσιεύσεις, και ειδίκευση στα «κοινωνικά οικονομικά».

Πρέπει να πω ότι προσωπικά έχω ένα θέμα με αυτό το «κοινωνικά» και τους κοινωνιολογούντες επί των οικονομικών.   Λανθασμένα ίσως, αλλά οπωσδήποτε είμαι συγκρατημένος έως επιφυλακτικός, τουλάχιστον μέχρις ότου αντιληφθώ «πού το πάει» εκείνος που χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο όταν καταπιάνεται με την πραγματική οικονομία.

Από τη μια, ο αυτοπροσδιορισμός «κοινωνικός οικονομολόγος» παραπέμπει υποτίθεται σε ένα μελετητή με ευαισθησία απέναντι στην κοινωνία και τα προβλήματά της.  Από την άλλη όμως, όταν προσπαθώ να μάθω τι ακριβώς προτείνεται, συχνά βρίσκομαι μπροστά σε «ανθρωπιστικές» ιδέες που έχω δυσκολία να καταλάβω πόσο εφαρμόσιμες είναι ορισμένες από αυτές στην πράξη.

Επιστρέφοντας στο καπιταλιστικό σύστημα και την αδυναμία του να λύσει τα σημαντικά ζητήματα που αναφέρει ο αρθρογράφος, ομολογώ ότι δεν αντιλαμβάνομαι γιατί ο καπιταλισμός δεν μπορεί να τα λύσει.  Η συγκυρία της πρωτοφανούς πανδημίας, που ήταν το έναυσμα του συγγραφέα να κάνει την παρέμβασή του,  έδειξε ότι πράγματι υπάρχουν εγγενείς αδυναμίες του συστήματος για την αντιμετώπισή της.

Όμως, αυτό ισχύει σε όλες τις «καταστροφές» και τις έκτακτες συνθήκες, είτε πρόκειται για ένα φονικό ιό, είτε οφείλεται σε μια μεγάλη πλημμύρα, ένα τσουνάμι ή σε μια μεγάλης κλίμακας φωτιά που κατακαίει δασικές εκτάσεις.  Όσες υποδομές και να διαθέτει κανείς, όσες επενδύσεις και αν γίνουν, πάντοτε θα υπάρχει ο κίνδυνος μιας καταστροφής μεγάλης κλίμακας.

Επομένως, η περίπτωση του κορωνοϊού δεν οδηγεί στο συμπέρασμα της «πτώσης» του καπιταλιστικού συστήματος ούτε στη διαπίστωση της κατάρρευσής του.  Βεβαίως, σε μια μεγάλη κρίση, το σύστημα θα υποστεί ενδεχομένως ένα «σοκ» που μπορεί να είναι και έντονο.  Αυτό όμως είναι μιας άλλης τάξεως θέμα που αφορά στη διαχείριση του προβλήματος και όχι στην ιδεολογική προσέγγισή του.

Ήδη, με αφορμή την πανδημία, γίνονται πάρα πολλές παρεμβάσεις από όλες τις κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση αυτής της «καταιγίδας».  Όλες οι δομές και οι υποδομές του κατά τα άλλα «χρεωκοπημένου» καπιταλιστικού συστήματος βρίσκονται σε εγρήγορση και καταβάλλονται προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα.     

Τα συστήματα υγείας – που προφανώς δεν έχουν σχεδιασθεί για τέτοιες ακραίες καταστάσεις παγκόσμιας επίπτωσης – έχουν ενισχυθεί με χρήματα, με προσωπικό, με υγειονομικό υλικό.  Επίσης, τα κρατικά «ταμεία» άνοιξαν και προσφέρουν λύσεις για τη στήριξη επιχειρήσεων και των  εργαζομένων τους. Τα διεθνή ταμεία από την πλευρά τους ενισχύουν κυβερνήσεις προσφέροντας έκτακτη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κρίσης. 

Γίνονται πολλά – αν όχι όλα – από αυτά που προτείνει ο αρθρογράφος μας.  Σίγουρα, αυτή η κρίση ταρακουνάει μεν το σύστημα, αλλά δεν καταρρέει.  Απλώς, βρίσκουν ευκαιρία κάποιοι θεωρητικοί  με «κοινωνιολογική» ευαισθησία για να του τα «ψάλλουν» για μια ακόμη φορά.   Και μάλιστα την ώρα μιας φοβερής, πρωτοφανούς επιδημιολογικής κρίσης.  Την ώρα που απειλείται όλος ο Κόσμος από μια αόρατη επίθεση και πεθαίνουν άνθρωποι.  Την ώρα που οι επιστήμονες ερευνητές πασχίζουν να βρουν λύση και που ολόκληρη η παγκόσμια ιατρική και νοσηλευτική κοινότητα προσπαθεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές.  

Αυτή λοιπόν τη στιγμή επέλεξε ο αρθρογράφος μας για να προβάλει τις ακαδημαϊκές του θέσεις, τις ιδεολογικές του αντιρρήσεις και τις κοινωνιολογικές απόψεις του. 

Φαίνεται πως πάντα υπάρχουν μερικοί που εκμεταλλεύονται κάτι τέτοιες δύσκολες στιγμές για να χτενίσουν την κόμη τους…

Γνώμη Τελευταίες ειδήσεις