«Θα ευχόμουν το νομοσχέδιο να τύχαινε ευρύτερης συναίνεσης και να μην κρυβόταν πάλι ο ΣΥΡΙΖΑ πίσω από το παρών», ήταν τα πρώτα λόγια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην ομιλία του στην Βουλή στο νομοσχέδιο για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Ο κ. Μητσοτάκης έκανε εκτενή αναφορά στις προβλέψεις του νομοσχεδίου και τόνισε ότι όλα μας αφορούν όλους «γιατί η δημοκρατία είναι μια διαρκής άσκηση της πλειοψηφίας προς την μειοψηφία».
Έκανε ειδική αναφορά σε ειδικές ομάδες πολιτών στις οποίες όπως τόνισε, η Πολιτεία πρέπει να στρέψει το ενδιαφέρον της και μίλησε για την ίδρυση μονάδας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και κρυοσυντήρησης για τους οροθετικούς συμπολίτες μας.
«Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται», είπε «και οι προβλέψεις για τα δικαιώματα των ιντερσέξ ατόμων. Τα παιδιά αυτά λόγω της άγνοιας των γονέων οδηγούνταν στο χειρουργείο και οι συνέπειες ήταν ολέθριες πολλές φορές. Το πρόβλημα ήταν τρομερά διευρυμένο. Οι επεμβάσεις αυτές που γίνονται ακόμα στην πατρίδα μας έχουν χαρακτηριστεί βασανιστήρια από τον ΟΗΕ, τόνισε. Η πατρίδα μας σήμερα απαγορεύει τις μη αναγκαίες εγχειρήσεις σε ιντερσέξ παιδιά και θα γίνονται μόνο μετά τα 15 χρόνια και μόνο αν συμφωνούν τα ίδια».
Ο πρωθυπουργός τόνισε ακόμα ότι άκουσε με συγκίνηση όσα κατέθεσαν οι εκπρόσωποι των ιντερσέξ ατόμων. Λυπήθηκα, είπε, ειλικρινά για τα λάθη του παρελθόντος που οδήγησαν σε δράματα γιατί μας έλειπε η γνώση και τη τόλμη. Ήρθε ο καιρός να δούμε κατάματα την αλήθεια και να γίνουμε συμπεριληπτικοί, είπε. Να αφήσουμε πίσω τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις. Τόνισε ακόμα ότι όλα αυτά δεν είναι απλά διευθετήσεις που διορθώνουν κενά του παρελθόντος αλλά είναι αλλαγές με βαθύ κοινωνικό αποτύπωμα.
«Η συζήτηση», υπογράμμισε ακόμα, «μπορεί να ξεκίνησε με αντικείμενο την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή αλλά επεκτείνεται στο σύνολο της κοινωνικής μας πολιτικής. Έχουν καθαρές στοχεύσεις και έχουν αντικείμενο τον πολίτη ο οποίος πολλές φορές κινούνταν στην γκρίζα ζώνη της κρατικής αδιαφορίας. Και αυτά τα μικρά για κάποιους από εμάς είναι πολύ μεγάλα».
«Σε αυτό το νομοσχέδιο ζυγίζεται η ευαισθησία όλων μας», σημείωσε ο πρωθυπουργός και είπε ότι έτσι θα μπούμε στην κατηγορία των ανεπτυγμένων κρατών.
Ναι αποδεικνύουμε στην πράξη ότι είμαστε μια κυβέρνηση της προόδου, είπε και με ορίζοντα όσα πρέπει να γίνουν θα μείνουμε στον δρόμο των τολμηρών αλλαγών.
Ο πρωθυπουργός έκανε αναφορά και στο τοξικό κλίμα που υπάρχει λέγοντας ότι «έχουμε ανάγκη από ενότητα και σταθερότητα και όχι από χυδαιότητα, από ευθυκρισία και όχι από υποκρισία και ας διαφυλάξουμε την πολιτική αντιπαράθεση πριν καταλήξει σε ένα μακελειό χυδαιότητας».
Δείτε την ομιλία του πρωθυπουργού
Οι σημαντικότερες αλλαγές που επέρχονται µε το νομοσχέδιο στο θεσμικό πλαίσιο της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής συνοψίζονται ως εξής:
Αλλαγή του χαρακτήρα της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, ο οποίος ήταν και είναι έως τώρα επικουρικός σε σχέση µε τη φυσική αναπαραγωγή. Σήμερα επιτρέπεται µόνο όταν συντρέχει η προϋπόθεση της ιατρικής αναγκαιότητας, επομένως, όταν δεν μπορεί το υποβοηθούμενο πρόσωπο, για ιατρικούς λόγους, να αποκτήσει παιδί µε φυσικό τρόπο ή όταν επιδιώκεται να αποφευχθεί η µμετάδοση στο παιδί σοβαρής κληρονομικής νόσου. Με το νομοσχέδιο (άρθρο 8) τροποποιείται το άρθρο 1455 του Αστικού Κώδικα και επιτρέπεται ρητώς η Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και για τη διατήρηση της γονιμότητας του υποβοηθούμενου προσώπου, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ιατρικής αναγκαιότητας, ώστε να εναρμονισθεί το άρθρο αυτό µε την καθιέρωση πλέον της κρυοσυντήρησης και για κοινωνικούς λόγους. Έτσι, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη αύξηση του ορίου ηλικίας της υποβοηθούμενης γυναίκας, η Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή διαμορφώνεται, σε µεγάλο βαθμό, ως εναλλακτική, σε σχέση µε τη φυσική αναπαραγωγή, δυνατότητα απόκτησης απογόνων, και καταργείται ο επικουρικός της χαρακτήρας.
Αύξηση του ηλικιακού ορίου των γυναικών έως το οποίο µπορούν να προσφύγουν σε Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, από το 50ό έτος, που ισχύει σήμερα, στο 54ο έτος (άρθρο 3 του νομοσχεδίου). Σημειώνεται ότι, µε το ν. 4812/2021, είχε θεσμοθετηθεί, λόγω της πανδημίας, μεταβατική ρύθμιση για την αύξηση του ηλικιακού ορίου, από το 50ό στο 52ο έτος της ηλικίας της υποβοηθούμενης γυναίκας, µε ισχύ για δύο έτη από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, δηλαδή, έως την 30ή Ιουνίου 2023.
Θεσμοθέτηση της δυνατότητας κρυοσυντήρησης γεννητικού υλικού, ζυγωτών και γονιμοποιημένων ωαρίων και για κοινωνικούς λόγους («κοινωνική κρυοσυντήρηση»).
Κατάργηση του ανώτατου ορίου διάρκειας της κρυοσυντήρησης, µέσω της κατάργησης του ανώτατου ορίου παράτασης μετά από έγγραφη αίτηση των δικαιούμενων προσώπων. (με το ν. 3305/2005, ήταν είκοσι (20) έτη).
Θεσμοθέτηση του δικαιώματος κατάθεσης µη γονιμοποιημένου γεννητικού υλικού για κρυοσυντήρηση, χωρίς τη συναίνεση του ή της συζύγου ή του προσώπου µε το οποίο έχει συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης, ή του ή της συντρόφου του, καθώς και η ελεύθερη χρήση του σε περίπτωση διαζυγίου, διάστασης, ακύρωσης του γάμου, λήξης ή καταγγελίας του συμφώνου συμβίωσης ή λήξης της ελεύθερης ένωσής του.
Δυνατότητα διάθεσης γεννητικού υλικού για τη δημιουργία Τραπεζών Κρυοσυντήρησης, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ληπτών κατά τον κρίσιμο χρόνο της διάθεσης.
Δυνατότητα λήψης και κρυοσυντήρησης γεννητικού υλικού από Τράπεζα Κρυοσυντήρησης, χωρίς σύνδεση µε συγκεκριμένο/ους λήπτη/ες.
Καθιέρωση του δικαιώματος του δότη ή της δότριας να αποφασίζουν για την ανωνυμία τους. Ειδικότερα, τα τρίτα πρόσωπα που προσφέρουν γαμέτες ή γονιμοποιημένα ωάρια έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν αν θα είναι επώνυμα ή ανώνυμα ή αν η ταυτότητά τους γνωστοποιείται στο παιδί μετά την ενηλικίωσή του. Αν επιλέξουν την ανωνυμία, οι ιατρικές πληροφορίες που τους αφορούν τηρούνται σε απόρρητο αρχείο, χωρίς ένδειξη της ταυτότητάς τους. Πρόσβαση στο αρχείο αυτό επιτρέπεται µόνο στο παιδί και µόνο για λόγους που αφορούν την υγεία του. Η επιλογή ανώνυμου ή επώνυμου δότη γίνεται από το υποβοηθούμενο πρόσωπο και, σε περίπτωση γάμου ή συμφώνου συμβίωσης ή ελεύθερης ένωσης, απαιτείται η σύμπραξη του συζύγου ή του συντρόφου.