«H πρώτη γερμανική λέξη που έμαθα ποτέ ήταν η λέξη Siemens. Ήταν το ψυγείο μας την δεκαετία του ’50, το πλυντήριό μας, η ηλεκτρική μας σκούπα και σχεδόν κάθε οικιακή συσκευή στο σπίτι μας στην Αθήνα. Ο λόγος της εμμονής των δικών μου με την γερμανική μάρκα ήταν ο θείος μου ο Παναγιώτης που ήταν γενικός διευθυντής στην Siemens από τα μέσα του 1950 έως τα τέλη της δεκαετίας του 1970.
«Γερμανόφιλος και ηλεκτρολόγος μηχανολόγος στο επάγγελμα και άριστος γνώστης της γερμανικής ο θείος Παναγιώτης είχε πείσει την μικρή του αδερφή – τη μητέρα μου – ότι έπρεπε να μάθει γερμανικά. Μάλιστα, είχε σχεδιάσει να περάσει έναν χρόνο στο Αμβούργο το καλοκαίρι του 1967 κερδίζοντας μια υποτροφία του Goethe. Όμως, στις 21 Απριλίου του 1967, τα σχέδια της μητέρας μου καταστράφηκαν όπως και η δημοκρατία στην Ελλάδα», γράφει ο Γιάνης Βαρουφάκης.
Περιγράφει στην συνέχεια πως έγινε το πραξικόπημα και η χούντα των συνταγματαρχών και πως καταστράφηκε ο κόσμος του θείου Παναγιώτη. Αντίθετα με τον πατέρα του που ήταν αριστερός και είχε περάσει πολλά χρόνια στην εξορία, ο θείος του όπως γράφει ο Γιάνης Βαρουφάκης, ήταν αυτό που θα αποκαλούσαμε σήμερα νεοφιλελεύθερος. Σφοδρός αντικομμουνιστής ήταν υπέρ της αμερικανικής παρέμβασης στον ελληνικό εμφύλιο το 1946.
Οι πολιτικές τους θέσεις και η θέση του ως επικεφαλής της Siemens στην Ελλάδα τον κατέστησε μέλος της μεταπολεμικής άρχουσας τάξης. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών, περιγράφει ότι ακόμα και μετά την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη και την καταδίωξη και φυλάκιση των αριστερών από τους δικτάτορες ο θείος του πίστευε ότι αυτές ήταν δυσάρεστες αλλά απαραίτητες κινήσεις. Περιγράφει πως ακόμα θυμάται τους καυγάδες του θείου με τον πατέρα του.
Κάποια πράγματα όμως έπεφταν και στον ίδιο βαριά να τα χωνέψει. Όπως λέει, λίγους μήνες μετά το πραξικόπημα, ο Παναγιώτης έγινε μέλος ενός κινήματος και βγήκε στην αντίσταση μαζί με καθηγητές πανεπιστημίου, δικηγόρους ακόμα και έναν μελλοντικό πρωθυπουργό…
Έβαζαν βόμβες στην Αθήνα φροντίζοντας να μην υπάρχουν τραυματίες, για να δείξουν πόσο τρωτό είναι το καθεστώς.
Για αρκετά χρόνια ούτε η μάνα του θείου δεν ήξερε ότι είχε αυτή την δράση. Ήταν ένας άνθρωπος που απλά έκανε την δουλειά του. Ο Γιάνης Βαρουφάκης, θυμάται ακόμα ότι άκουγαν κρυφά ραδιόφωνο κάθε βράδυ γύρω στις 9. Θυμάται ακόμα την φωνή του Γερμανού εκφωνητή ο οποίος έκανε τον 6χρονο τότε Γιάνη να ταξιδεύει με την φαντασία του από την Αθήνα στην κεντρική Ευρώπη «σε ένα μυθικό μέρος που δεν είχα επισκεφθεί ποτέ παρά μόνο μέσα από τα εικονογραφημένα παραμύθια των Αδελφών Γκρίμ». Η Deutsche Welle, ο γερμανικός ραδιοφωνικός σταθμός τον οποίο άκουγαν οι γονείς του ήταν όπως γράφει το παράθυρο στην δημοκρατική Ευρώπη.
Και μπορεί όπως λέει να μην καταλάβαινε πολλά όταν άκουγε στην συνέχεια τους γονείς του να συζητούν όλα όσα άκουσαν νωρίτερα στο ραδιόφωνο αλλά όλα αυτά τα έβρισκε ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Εβρισκε επίσης περίεργο ότι για να μάθει τι συνέβαινε στην Αθήνα έπρεπε να “ταξιδέψει” μέχρι την χώρα που έλεγαν Γερμανία.
Ο κ. Βαρουφάκης στην συνέχεια περιγράφει τον ρουφιάνο της γειτονιάς, τον κ. Γρηγόρη ο οποίος κατασκόπευε τους πάντες και τους “έδινε” στην ασφάλεια. Και ιδιαίτερα την οικογένειά του. Λίγα χρόνια αργότερα η οικογένεια Βαρουφάκη μάθαινε από την Deutsche Welle ότι ο θείος Παναγιώτης και οι σύντροφοί του συνελήφθησαν και για χρόνια ο πατέρας του πείραζε τον θείο Παναγιώτη λέγοντάς του ότι ο ίδιος και οι φιλελεύθεροι φίλοι του δεν ήταν άξιοι να κάνουν αντίσταση της προκοπής.
Μετά από 50 χρόνια και με όλες αυτές τις αναμνήσεις στο δισάκι του, ο Γιάνης Βαρουφάκης επισκέπτεται το Βερολίνο ως υπουργός Οικονομικών τον Φεβρουάριο του 2015.
Η πρώτη του επίσκεψη σημαδεύτηκε από την συνάντηση με τον θρυλικό όπως τον αποκαλεί, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Όπως λέει, για τον γερμανό υπουργό Εξωτερικών και τα τσιράκια του ήταν απλά ενοχλητικός. Και το εξηγεί λέγοντας ότι η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση χάλαγε τα σχέδια της Μέρκελ και του Σόιμπλε να ελέγχουν την ευρωζώνη.
«Η επιτυχία μας ήταν ο μεγαλύτερος φόβος του Βερολίνου», γράφει χαρακτηριστικά.
«Λίγες ημέρες πριν φτάσω στο Βερολίνο και τρεις ημέρες αφού είχα αναλάβει υπουργός Οικονομικών, δέχτηκα την πρώτη επίσκεψη ανώτατου αξιωματούχου στο γραφείο μου στην Αθήνα: τον αυτόκλητο απεσταλμένο του Σόιμπλε στην Αθήνα, τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, υπουργό Οικονομικών της Ολλανδίας και Πρόεδρο του Eurogroup. Μέσα στα πρώτα δευτερόλεπτα της συνάντησης με ρώτησε αν σκόπευα να εφαρμόσω πλήρως και αταλάντευτα το οικονομικό πρόγραμμα που είχαν υποχρεωθεί να εφαρμόσουν οι προηγούμενες κυβέρνησεις από το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και την Φρανκφούρτη.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης στο σημείο αυτό αναφέρει ότι με βάση το γεγονός ότι η κυβέρνηση Τσίπρα είχε εντολή να επαναδιαπραγματευθεί την συμφωνία, όλο αυτό δεν προμήνυε την αρχή μιας όμορφης φιλίας…
Θυμάται ότι προσπάθησε να του δώσει μια διπλωματική απάντηση. Με άλλα λόγια του είπε να καθίσουν όλοι μαζί χωρίς προκαταλήψεις και να ξαναδούν το πρόγραμμα έτσι ώστε η Ελλάδα να ξανασταθεί στα πόδια της.
Η απάντηση από τον Ντάισελμπλουμ ήταν: «Αυτό δεν πρόκειται να λειτουργήσει!» Και μετά έριξε την βόμβα:
«Αν επέμενα στην επαναδιαπραγμάτευση του προγράμματος η ΕΚΤ θα έκλεινε τις τράπεζές μας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Δηλαδή έναν μήνα αφότου είχαμε εκλεγεί».
Εδώ ο Γιάνης Βαρουφάκης κάνει συνειρμούς και λέει πως το υπουργείο Οικονομικών “βλέπει” στην πλατεία Συντάγματος και βάζει και στο κάδρο την χούντα του 1967 όταν τα τάνκς συνέτριψαν την δημοκρατία.
Και όσο μιλούσε ο Ντάισελμπλουμ, εκείνος σκεφτόταν: «Αυτό είναι ενδιαφέρον. Το 1967 ήταν με τα τάνκς και τώρα προσπαθούν να κάνουν το ίδιο με τις τράπεζες (banks)»
Στην συνέχεια ακολούθησε η θυελλώδης συνέντευξη Τύπου με τον Ντάισελμπλουμ να χάνει την ψυχραιμία του.
Γεμάτος αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια ο Γιάνης Βαρουφάκης περιγράφει πως κατευθυνόταν στο γραφείο του Σόιμπλε από το αεροδρόμιο για να τον συναντήσει. Περιγράφει την ψυχρότητα που συνάντησε μέσα στο Γερμανικό υπουργείο Οικονομικών και την συνάντηση με τον Σόιμπλε. «Τον πλησίασα και έτεινα το χέρι μου για χειραψία και εκείνος αρνήθηκε».
Και σημειώνει ο Γιάνης Βαρουφάκης, ότι παρά το γεγονός ότι η σχέση τους το επόμενο διάστημα έγινε λίγο πιο θερμή, η ψυχρή του αντίδραση απέναντί του έδειχνε ξεκάθαρα τι πήγαινε άσχημα στην Ευρώπη.
Και ενώ μεγάλωσε όπως λέει με τις λέξεις Siemens και Deutche Welle να είναι λέξεις που του ζέσταιναν την καρδιά λόγω προϊστορίας και ενώ πίστευε ότι η Γερμανία ήταν ένας καλός φίλος της Ελλάδας όλα αυτά είχαν γκρεμιστεί.
«Επιστρέφοντας στην Αθήνα μετά την πρώτη μου επίσημη επίσκεψη στο Βερολίνο, ένιωθα την ειρωνεία. Μια ήπειρος που ήταν ενωμένη παρά το γεγονός ότι κανείς δεν μιλούσε την ίδια γλώσσα και δεν είχε την ίδια κουλτούρα, τώρα ήταν διχασμένη παρά το γεγονός ότι είχε ένα κοινό νόμισμα».
«Μια εβδομάδα μετά την πρώτη μας συνάντηση στο Βερολίνο, συναντήθηκα ξανά με τον Σόιμπλε στο τραπέζι του Eurogroup. …Όταν έθεσα την έκκληση της κυβέρνησής μας για επαναδιαπραγμάτευση, ο Δρ Σόιμπλε μου έδωσε την ανατριχαστική απάντηση: «Οι εκλογές δεν μπορούν να επιτρέψουν σε ένα κράτος – μέλος να αλλάξουν το οικονομικό τους πρόγραμμα!»
Ο κ. Βαρουφάκης θυμάται ακόμα ότι σε ένα διάλειμμα του 10ωρου Eurogroup ένας άλλος υπουργός Οικονομικών, το όνομα του οποίου δεν αποκαλύπτει του είπε: «Γιάνη, πρέπει να καταλάβεις ότι καμία χώρα δεν μπορεί να είναι κυρίαρχη σήμερα. Ειδικά η μικρή χρεοκοπημένη δική σου χώρα».
Ο κ. Βαρουφάκης στην συνέχεια αναλύει το πως μόνο συγκεκριμένα κράτη έχουν δικαίωμα στην “κυριαρχία” και πως παρά το γεγονός ότι όλοι όσοι συμμετέχουν στα όργανα της ΕΕ όπως το Eurogroup είναι δημοκρατικά εκλεγμένοι στις χώρες τους, ωστόσο δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν για όλα όσα συμβαίνουν στα όργανα της ΕΕ.
Ειδικά για το Eurogroup, όπου όπως λέει λαμβάνονται οι πιο σημαντικές οικονομικές αποφάσεις, το σώμα αυτό δεν υπάρχει στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, δεν κρατάει πρακτικά και θεωρεί όλα όσα λέγονται και γίνονται στις συνεδριάσεις του εμπιστευτικά. Λέει επίσης ότι το όχι που είπε ο ίδιος στον Σόιμπλε και στην τρόικα ήταν η μόνη άμυνα που μπορούσε να κρατήσει για να υπερασπιστεί την κυριαρχία μας.
O κ. Βαρουφάκης υποστηρίζει ακόμα ότι όλα όσα έγιναν στο Eurogroup εκείνης της ημέρας ήταν προαποφασιμένα και ότι υπήρχε μια αρραγής συμμαχία γύρω από τον Σόιμπλε. «Ούτε μια φορά δεν αισθάνθηκα ότι οι άνθρωποι που είχα απέναντί μου ενδιαφερόντουσαν για την οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας…»
Λέει επίσης, ότι από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε υπουργός Οικονομικών, προσπάθησε με μετριοπάθεια και με την βοήθεια επιφανών καθηγητών και οικονομολόγων να πείσει τον Σόιμπλε και τους εταίρους για το σχέδιο ανάκαμψης της Ελλάδας.
«Πολλές φορές με ρωτούν: Γιατί οι προτάσεις του υπουργείου σας απορρίφθηκαν; Δεν απορρίφθηκαν. Το Eurogroup και η τρόικα δεν τα απέρριψαν γιατί πολύ απλά δεν με άφησαν ποτέ να τους τα παρουσιάσω!»
Και συνεχίζει: «Όταν άρχιζα να τους τα παρουσιάζω με κοιτούσαν σα να τους απήγγειλα τον Σουηδικό εθνικό ύμνο. Και στο παρασκήνιο αύξαναν την πίεση στον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να πάρε πίσω τις προτάσεις μας υπονοώντας ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία εκτός και αν αποδεχθούμε το αποτυχημένο πρόγραμμα της τρόικας».
«Αυτό που συνέβαινε», γράφει ο κ. Βαρουφάκης, «ήταν φυσικά ότι η τρόικα μπορούσε πολύ απλά να αγνοήσει τις προτάσεις μας και να πει στον κόσμο ότι δεν είχα τίποτα αξιόπιστο να τους παρουσιάσω, να αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις, να επιβληθεί μια τραπεζική αργία επ’ αόριστον και μετά να αναγκάσουν τον πρωθυπουργό να συναινέσει σε όλα συμπεριλαμβανομένου και ενός μεγάλου δανείου».
Ο Γιάνης Βαρουφάκης λέει ότι παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός αποδέχθηκε όλους τους όρους της τρόικας και παραδόθηκε όπως γράφει σε αυτούς, τώρα, ζούμε μια από τα ίδια. «Οι αποκαλύψεις των Wikileaks και οι διάλογοι που όλοι διαβάσαμε, λέει ο πρώην υπουργός Οικονομικών, δείχνουν ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει από τον περασμένο Ιούλιο. Όταν είπα στον Σόιμπλε ότι όλοι μας είμαστε εκλεγμένοι αντιπρόσωποι μιας ηπείρου σε κρίση και δεν μπορούμε να υποκύψουμε σε γραφειοκράτες, μου απάντησε: «Αυτό που έχει σημασία είναι να σεβαστούμε τους υπάρχοντες κανόνες. Και από την στιγμή που οι κανόνες εφαρμόζονται από τεχνοκράτες θα μιλήσεις με αυτούς!»
Κι ενώ προσπαθούσε, όπως λέει να πείσει μέσα στο Eurogroup τον Σόιμπλε και τους υπόλοιπους ότι υπήρχαν και άλλοι τρόποι έπεφτε συνέχεια σε τοίχο. Λίγες ώρες αργότερα, είχαν γίνει διαρροές στα ΜΜΕ ότι «ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, εξόργισε τους συναδέλφους του στο Eurogroup Κάνοντας τους διάλεξη επί των οικονομικών.»
Ο κ. Βαρουφάκης εξηγεί γιατί άρχισε την αφήγησή του με τον συγχωρεμένο τον θείο του τον Παναγιώτη. Μετά την πρώτη του συνάντηση με τον Σόιμπλε ένας δημοσιογράφος τον είχε ρωτήσει για το σκάνδαλο της Siemens και τον Χριστοφοράκο. Τότε είχε πει ότι ήλπιζε οι γερμανικές αρχές να σεβαστούν τον αγώνα που γίνεται στην Ελλάδα κατά της διαφθοράς. Ο Σόιμπλε τότε είχε πει μέσα από τα δόντια του ότι δεν ήταν θέμα αρμοδιότητας του υπουργείου του.
Επιστρέφοντας στην Αθήνα, ο Γιάνης Βαρουφάκης γύρισε πίσω στην δεκαετία του ’70 όταν μετά την αποφυλάκισή του ο θείος του ο Παναγιώτης επέστρεψε στην Siemens. Ήταν χαρούμενος αλλά σύντομα όλα αυτά άλλαξαν. Και παραιτήθηκε οργισμένος.
Όταν τον ρώτησε γιατί παραιτήθηκε, του είπε ότι δεχόταν πιέσεις από την Γερμανία να δωροδοκήσει έλληνες πολιτικούς για να διατηρήσει την κυρίαρχη θέση της η Γερμανία στην Ελλάδα και να παίρνει την μερίδα του λέοντος στα συμβόλαια με τον ΟΤΕ.
πηγη: Guardian