Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Cambridge και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια δήλωσαν ότι κατάφεραν να δημιουργήσουν στο εργαστήριο ανθρώπινα συνθετικά έμβρυα για ερευνητικούς σκοπούς. Η ανακοίνωση έγινε στην ετήσια συνάντηση της Διεθνούς Εταιρείας για την Έρευνα Βλαστοκυττάρων (International Society for Stem Cell Research) στη Βοστώνη.
Συγκεκριμένα, τα εν λόγω έμβρυα κατασκευάστηκαν με σκοπό οι επιστήμονες να καταφέρουν μέσα από τη μελέτη τους να ανακαλύψουν τους λόγους της αιφνίδιας διακοπής της εγκυμοσύνης σε πρόωρα στάδια (αποβολή) και συγκεκριμένα στο πρώτο τρίμηνο.
Ο Νικόλαος Δ. Βραχνής, Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Αν. Καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγεί γιατί η συγκεκριμένη έρευνα, μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά βοηθητική και να ανοίξει δρόμους σε επιστημονικό επίπεδο:
«Η επιστήμη της αναπαραγωγικής ιατρικής εξελίσσεται συνεχώς με στόχο την ανεύρεση ολοένα και περισσότερων μεθόδων αρωγής των υποβοηθούμενων ατόμων. Είναι όμως γεγονός ότι ακόμη και σημαντικές ανακαλύψεις εγείρουν ηθικά ζητήματα στον ευαίσθητο τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής», αναφέρει αρχικά και συνεχίζει:
«Η φιλοσοφία της έρευνας, αν και όλες οι λεπτομέρειες δεν είναι ακόμη γνωστές, ήταν να δημιουργηθεί μια «δομή» που μοιάζει με έμβρυο με την χρήση ανθρώπινων βλαστοκυττάρων. Το «εμβρυϊκό μοντέλο» όπως ονομάζεται, σαφώς και δεν είναι πραγματικό έμβρυο, αλλά συμπεριφέρεται σαν έμβρυο. Ο λόγος που ώθησε τους επιστήμονες να σκεφτούν την δημιουργία του στο εργαστήριο, είναι το «κενό» γνώσης που υπάρχει στο κομμάτι της εμφύτευσης του εμβρύου στην ενδομητρική κοιλότητα της μήτρας μιας γυναίκας και στην πρώιμη ανάπτυξη του πλακούντα. Αυτό το «εμβρυϊκό μοντέλο» θα μπορούσε να δώσει πολύτιμες πληροφορίες για την αλληλεπίδραση του εμβρύου με την μήτρα, αλλά και για την ανάπτυξη του πλακούντα στα πρώιμα στάδια», σημειώνει ο επιστήμονας.
«Ηθικά διλήμματα»
Η ανακάλυψη αυτή έφερε στην επιφάνεια τον προβληματισμό: Πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η ανακάλυψη σε ηθικό, αλλά και νομικό επίπεδο;
Ο προβληματισμός πηγάζει από το γεγονός ότι τα «συνθετικά έμβρυα» δεν διαθέτουν καρδιά ή κάποια μορφή εγκεφάλου, ωστόσο είναι κατασκευασμένα από αληθινά ανθρώπινα κύτταρα (βλαστοκύτταρα), τα οποία έχουν τη ιδιότητα να συνεχίζουν να σχηματίζουν πλακούντα, αμνιακό σάκο και κατ’ επέκταση ίσως και αναπτυσσόμενο έμβρυο.
«Παρόλο που η έρευνα αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε αξιόλογα και σημαντικά ευρήματα που σχετίζονται με την αποτυχία εμφύτευσης του εμβρύου ή τις επαναλαμβανόμενες αποβολές, εντούτοις εγείρει σημαντικά ηθικά ερωτήματα σχετικά με το αν θα πρέπει να συνεχιστεί και υπό ποιες προϋποθέσεις», σχολιάζει ο πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και εξηγεί:
«Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι οι επιστήμονες έχουν καταφέρει σε «εμβρυϊκό μοντέλο» ποντικιού να φτάσουν μέχρι την πρώιμη ανάπτυξη εγκεφάλου, αλλά και την αρχόμενη καρδιακή λειτουργία», σημειώνει ο κ. Βραχνής.
Το όριο ανάπτυξης ανθρώπινων εμβρύων για ερευνητικούς σκοπούς
Αυτό που μέχρι στιγμής προβλέπεται και είναι ηθικά αποδεκτό σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τον Καθηγητή, κ. Βραχνή, αφορά την καλλιέργεια των ανθρώπινων εμβρύων μόνο μέχρι την 5η ή την 6η το αργότερο ημέρα στο εμβρυολογικό εργαστήριο και μετά θα πρέπει να μεταφέρονται άμεσα στην μήτρα της γυναίκας.
Σε σπάνιες περιπτώσεις και μόνο για ερευνητικούς σκοπούς, όπως λέει, μπορούν να παραμείνουν μέχρι και 14 ημέρες σε καλλιέργεια στο εργαστήριο, κάτι που δεν σημαίνει ότι όλα τα έμβρυα θα επιβιώσουν στο εργαστήριο για τόσες ημέρες.
«Τα ηθικά διλήμματα που σχετίζονται με τέτοιου είδους ερευνητικές μελέτες, είναι πολλά και δύσκολα στην διαχείριση. Παρά το όφελος που μπορεί να προκύψει από αυτή την έρευνα, το ερώτημα κατά πόσο μπορούμε να δημιουργούμε έστω και πειραματικά «εμβρυϊκά μοντέλα», τα οποία είναι ζώντα και προέρχονται από ανθρώπινα κύτταρα όπως τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Επίσης, η καλλιέργεια τέτοιων βλαστοκύστεων (εμβρύων) που αν μεταφέρονταν στην μήτρα της γυναίκας θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κυήσεις και γεννημένα παιδιά -μετά την παραμονή τους για περισσότερο από 6 ημέρες στο εργαστηριακό περιβάλλον για καθαρά πειραματικούς και ερευνητικούς λόγους και με πρόβλεψη ότι μεγάλο ποσοστό αυτών των εμβρύων δεν θα επιβιώσει, είναι κάτι που γεννά πολλά ερωτήματα βιοηθικής φύσεως», καταλήγει ο ειδικός.