Η άτυπη Σύνοδος Κορυφής των 27 (πλέον) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πρώτη χωρίς τη συμμετοχή της Βρετανίας για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 40 χρόνια, ολοκληρώθηκε με σκληρά λόγια από κάποιος, με πιο ήπια αντιμετώπιση από τη Μέρκελ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινουβουλίου Ντόναλντ Τουσκ να ανακοινώνει ότι το επόμενο ραντεβού θα γίνει στις 16 Σεπτεμβρίου στη Μπρατισλάβα της Σλοβακίας. Και εκεί, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, η Βρετανία θα εκπροσωπηθεί από τον νέο της πρωθυπουργό, από τον διάδοχο του Ντέιβιντ Κάμερον που θα εκλεγεί στην ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος (και στην ηγεσία της χώρας) στις 9 Σεπτεμβρίου.
Τα μηνύματα πολλά και στην πλειοψηφία τους αυστηρά προς το Λονδίνο. Πέρα από την πίεση να ενεργοποιήσει το συντομότερο δυνατό το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσααβώνας και να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για το οριστικό διαζύγιο, οι 27 διεμεμήνυσαν στο Λονδίνο πως αν θέλει να συμμετέχει στην ενιαία αγορά (που θέλει σύμφωνα με τον Κάμερον) θα πρέπει να συναινέσει και στην ελευθερία μετακίνησης. Ήταν η απάντηση στις δηλώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού πως για το Brexit και το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος φταίει η πολιτική της Ε.Ε. όσον αφορά στη μετανάστευση.
Οι 27 συμφώνησαν ότι η Βρετανία θα παραμείνει «στενός εταίρος» της ΕΕ αλλά η πρόσβαση στην ενιαία αγορά προϋποθέτει την αποδοχή όλων των ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της κίνησης αγαθών, προσώπων, υπηρεσιών, είπε ο Τουσκ.
Οι ηγέτες των υπόλοιπων 27 κρατών – μελών είναι αποφασισμένοι να μείνουν ενωμένοι, είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τη Σύνοδο Κορυφής. Και για άλλη μια φορά κάλεσε το Ηνωμένο Βασίλειο να ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πότε θα ενεργοποιήσει το άρθρο 50 ώστε να κινηθούν οι διαδικασίες. Τα “κλειδιά” των οποίων η Μέρκελ (στη δική της συνέντευξη Τύπου) έδωσε στον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς. Αυτοί θα φέρουν εις πέρας τις διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική σχέση της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι διαπραγματεύσεις αυτές θα ξεκινήσουν μόνο αφού γίνει το αίτημα από τη Βρετανία επανέλαβε (μάλλον μονότονα) ο Γιούνκερ. Και στα χνάρια του Τουσκ, είπε κι εκείνος πως ενιαία αγορά α λα καρτ δεν υπάρχει. Το ίδιο είπε και ο Ολάντ, που άγνωστο γιατί έχει υιοθετήσει την πιο σκληρή στάση έναντι της Βρετανίας, ενώ ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι, επίσης σε σκληρό ύφος τόνισε πως λυπάται για το Brexit αλλά “ας το πούμε ξεκάθαρα, αυτοί θα είναι χειρότερα, όχι εμείς”. Η δε Μέρκελ, κράτησε ήπια στάση αλλά έστειλε μήνυμα στη Βρετανία πως περίπτωση αναθεώρησης των Συνθηκών, δεν υπάρχει.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έκανε λόγο για μια «ήρεμη συζήτηση» μεταξύ των 27 και είπε πς ενημέρωσε τους ηγέτες ότι ο ίδιος ζήτησε από τους Ευρωπαίους επιτρόπους να μην προβούν σε καμία διαπραγμάτευση με τη Βρετανία, πριν ξεκινήσει η διαδικασία αποχώρησης.
Σύμφωνα με τον Γιούνκερ, στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής, οι ηγέτες των 27 κρατών μελών συμφώνησαν στην ανάγκη να επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις στην ΕΕ και όχι να προστεθούν κι άλλες. Συμφώνησαν, επίσης, ότι δεν χρειάζεται αλλαγή Συνθηκών και καμία εμβάθυνση της ΕΕ, χωρίς περισυλλογή. «Χρειαζόμαστε εφαρμογή και όχι καινοτομία», τόνισε ο πρόεδρος της Κομισιόν.
1. Λυπούμαστε βαθιά για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά σεβόμαστε τη βούληση που εκφράζεται από την πλειοψηφία του βρετανικού λαού. Μέχρι να φύγει το Ηνωμένο Βασίλειο από την ΕΕ, το ευρωπαϊκό δίκαιο εξακολουθεί να ισχύει στο Ηνωμένο Βασίλειο με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται.
2. Υπάρχει ανάγκη να οργανωθεί η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ με μεθοδευμένο τρόπο. Το άρθρο 50 της ΕΕ προβλέπει τη νομική βάση για τη διαδικασία αυτή. Εναπόκειται στη βρετανική κυβέρνηση, αμέσως μόλις είναι έτοιμη να το ενεργοποιήσει και να ενημερώσει σχετικά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με την πρόθεση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ένωση. Θα ήταν προτιμότερο να το κάνει το συντομότερο δυνατό. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία διαπραγμάτευση πριν να λάβει χώρα η εν λόγω κοινοποίηση.
3. Όταν η κοινοποίηση ληφθεί, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εγκρίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διαπραγματεύσεις μιας συμφωνίας με το Ηνωμένο Βασίλειο και στη διαδικασία που θα ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωβουλή θα διαδραματίσουν το ρόλο τους σύμφωνα με τις συνθήκες.
4. Στο μέλλον, ελπίζουμε να έχουμε το Ηνωμένο Βασίλειο ως στενό εταίρο της ΕΕ και αναμένουμε να εκδηλώσει τις προθέσεις του στο θέμα αυτό. Οποιαδήποτε συμφωνία, που θα συναφθεί με το Ηνωμένο Βασίλειο, ως τρίτη χώρα, θα πρέπει να βασίζεται στην ισορροπία των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Η πρόσβαση στην ενιαία αγορά προϋποθέτει την αποδοχή των τεσσάρων ελευθεριών.
5. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο δημιουργεί μια νέα κατάσταση για την ΕΕ. Είμαστε αποφασισμένοι να παραμείνουμε ενωμένοι και να εργαστούμε στο πλαίσιο της ΕΕ για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα και να βρούμε λύσεις προς το συμφέρον των εθνών και των λαών μας. Είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε κάθε δυσκολία που μπορεί να προκύψει από την τρέχουσα κατάσταση.
6. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα ιστορικό επίτευγμα ειρήνης, ευημερίας και ασφάλειας στην ευρωπαϊκή ήπειρο και παραμένει το κοινό μας πλαίσιο. Την ίδια στιγμή πολλοί άνθρωποι εκφράζουν δυσαρέσκεια με την τρέχουσα κατάσταση των πραγμάτων, είτε είναι σε ευρωπαϊκό είτε σε εθνικό επίπεδο. Οι Ευρωπαίοι περιμένουν από εμάς να κάνουμε κάτι καλύτερο, όταν πρόκειται για την παροχή ασφάλειας, ευημερίας και ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον. Θα πρέπει να το πετύχουμε αυτό, αν μη τι άλλο για το συμφέρον των νέων.
7. Αυτός είναι ο λόγος που από σήμερα ξεκινάμε μια πολιτική συζήτηση για να δώσουμε ώθηση σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στη γραμμή της Στρατηγικής Ατζέντας και στην ανάπτυξη της ΕΕ με 27 κράτη-μέλη. Αυτό απαιτεί ηγετική ικανότητα από τους αρχηγούς των κρατών και των κυβερνήσεων. Θα επανέλθουμε στο θέμα αυτό κατά την άτυπη σύνοδο το Σεπτέμβριο στη Μπρατισλάβα.