Γράφει η Δρ. Χριστίνα Μπούμπουκα
Όσο οι θερμοκρασίες αυξάνονται τόσο αυξάνονται και οι κίνδυνοι για την υγεία μας, με πιο συχνό και σημαντικό αυτών τον καρκίνο του δέρματος. Ο δερματικός καρκίνος είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άνθρωπο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει, μάλιστα, πως στις ανεπτυγμένες χώρες υπολογίζονται 3.000.000 περιστατικά καρκίνου του δέρματος ανά χρόνο με τα 330.000 εξ αυτών να είναι κακοήθη μελανώματα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πρόληψη και θεραπεία
Η έγκαιρη διάγνωση και οι νέες θεραπείες καθιστούν το μελάνωμα ιάσιμο. Γι’ αυτό και πρέπει όλοι να εντάξουμε στις ζωές μας τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο και την εξέταση των σπίλων και των λοιπών αλλοιώσεων. Το σύγχρονο lifestyle δείχνει πως 1 στους 5 θα εμφανίσει καρκίνο του δέρματος κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ ειδικοί αλγόριθμοι προβλέπουν ότι το ποσοστό θα αγγίξει τους 4 στους 5 την επόμενη 20ετία αν το lifestyle δεν αλλάξει.
Ποιοι κινδυνεύουν;
Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος αυξάνει με την ηλικία και ιδιαίτερα για το μελάνωμα μετά τα 60 ο κίνδυνος διπλασιάζεται ενώ μετά τα 80 τριπλασιάζεται. Το 80% της φθοράς από την UV ακτινοβολία συμβαίνει κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Το ηλιακό έγκαυμα διπλασιάζει τον κίνδυνο για την ανάπτυξη μελανώματος στην παιδική ηλικία, ενώ για τον ενήλικα θέλουμε 5 ηλιακά εγκαύματα για να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα.
Όλοι πρέπει να ελέγχονται τακτικά και να προσέχουν, κυρίως όμως:
1) Άτομα με ιστορικό καρκίνου του δέρματος – συνήθως άνω των 50
2) Άτομα με πολλές ελιές
3) Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα
4) Άτομα με ηλιακά εγκαύματα στο παρελθόν
5) Άτομα που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική αγωγή ή έχουν υποβληθεί μεταμόσχευση
6) Άτομα με κάποιο γενετικό σύνδρομο που δεν μπορούν να αμυνθούν στην ηλιακή ακτινοβολία
7) Όσοι παρατηρούν αλλαγές σε μέγεθος, χρώμα ή σχήμα στους σπίλους ή σπίλους που αιμορραγούν, καθώς και όταν έχουν φαγούρα ή κάποια πληγή που δεν κλείνει
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο κανόνας ABCDE
Πρόκειται για ένα εύχρηστο εργαλείο, κυρίως για το κοινό, ώστε να αξιολογήσετε αν κάποια ελιά ή σπίλος στο σώμα χρειάζεται ιατρική εκτίμηση. Τα αρχικά σημαίνουν:
A- Asymmetry (Ασυμμετρία): Αν ο σπίλος δεν είναι συμμετρικός, δηλαδή αν τον “κόψουμε” στη μέση και τα δύο μισά δεν είναι ίδια.
B – Border (Όριο): Αν τα όρια είναι ασαφή, οδοντωτά ή ανώμαλα.
C – Color (Χρώμα): Αν ο σπίλος έχει ανομοιογενές χρώμα ή περιέχει αποχρώσεις μαύρου, καφέ, κόκκινου ή ακόμα και μπλε.
D – Diameter (Διάμετρος): Αν η διάμετρος είναι μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά (όσο η γόμα ενός μολυβιού) – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι μικρότεροι σπίλοι είναι πάντα ακίνδυνοι.
Ε – Evolving (Εξέλιξη): Αν ο σπίλος αλλάζει σε μέγεθος, σχήμα, χρώμα ή αρχίζει να προκαλεί φαγούρα, αιμορραγία ή πόνο.
5+1 Συμβουλές πρόληψης
1) Αποφύγετε την ηλιακή έκθεση ιδιαίτερα τις επικίνδυνες ώρες, μεταξύ 11:00 και 16:00, όταν ο ήλιος είναι πιο δυνατός άρα και πιο βλαβερός.
2) Χρησιμοποιείστε κατάλληλο ρουχισμό όπως γυαλιά ηλίου με προστασία από UV ακτινοβολία, πλατύγυρα καπέλα και χαλαρά ανοιχτόχρωμα ρούχα.
3) Χρησιμοποιείστε αντηλιακό με υψηλό δείκτη ευρέως φάσματος γιατί τόσο η UVA όσο και η UVB ακτινοβολία συμμετέχουν στην καρκινογένεση. Επιλέξετε αντηλιακά με δείκτη τουλάχιστον SPF 30, μισή ώρα πριν την έκθεσή σας στον ήλιο και ανανεώνετε ανά δύο ώρες. Το αντηλιακό το φοράμε ακόμη και με συννεφιά. Το ότι δεν βλέπουμε τον ήλιο δεν σημαίνει ότι δεν μας βλέπει και εκείνος.
4) Αποφύγετε τη χρήση Solarium. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε προϊόντα αυτομαυρίσματος (self tanning).
5) Εξετάστε τον εαυτό σας για να εντοπίσετε στο δέρμα κάτι που μπορεί προηγουμένως να μην υπήρχε, όπως κάποια περίεργη ελιά ή βλάβη.
6) Κανονίστε την ετήσια εξέτασή σας στον δερματολόγο είτε κλινικά είτε με πιο ειδικά εργαλεία όπως είναι το δερματοσκόπιο και η ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων
Τι είναι ο δείκτης SPF και ποια τιμή είναι κατάλληλη για το δέρμα μας;
Ο συντελεστής προστασίας από τον ήλιο, το γνωστό σε όλους μας SPF, μας δείχνει τον βαθμό προστασίας που μας προσφέρει ένα προϊόν έναντι των ακτινών UVB. Έτσι, όταν χρησιμοποιούμε ένα προϊόν με δείκτη προστασίας SPF 30 σημαίνει ότι πολλαπλασιάζουμε τη φυσική προστασία μας από τον ήλιο επί 30. Ουσιαστικά, υποδεικνύει πως το δέρμα μας θα χρειαστεί 30 φορές περισσότερο χρόνο ώστε να καεί.
Αν δηλαδή μπορείς να μείνεις 1 λεπτό στον ήλιο χωρίς να καείς με το SPF 30 μπορείς να μείνεις 30 λεπτά προτού επαναλάβεις. Τα λεπτά και ο υπολογισμός αλλάζουν σύμφωνα με τη δραστηριότητα, για παράδειγμα ο ιδρώτας και το κολύμπι μειώνουν τη δράση του αντηλιακού. Οι άνθρωποι που έχουν διαφορετικό χρωματικό τόνο πρέπει να φορούν διαφορετικό δείκτη SPF. Ο ήλιος μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος σε όλους ανεξαρτήτως – και τα σκούρα δέρματα χρειάζονται αντηλιακό. Επιπλέον το αντηλιακό θα πρέπει να μπλοκάρει και τις ακτίνες UVA και UVB . Οι ακτίνες UVB ευθύνονται για το έγκαυμα ενώ οι UVA εισχωρούν ακόμα πιο βαθιά στην επιδερμίδα προκαλώντας σημάδια, ρυτίδες, ελιές και καρκίνο του δέρματος.
Μην αφήνετε χρόνο! Τσεκάρετε τώρα τις ελιές σας για να σας νοιάζουν μόνο οι βουτιές σας!
